Burna parazmaŭlaŭšy pra nacyjanalnuju carkvu, idziem dalej. Na šlachu da asensavańnia paniaćcia aŭtakiefalnaja falnaści treba troški prypynicca na tym, što my razumiejem pad pamiesnaj carkvoj.
Kali pa-prostamu, čysta technična, jak jano na praktycy, to zvyčajna tak i razumiejuć: pamiesnaja h. zn. aŭtakiefalnaja ci aŭtanomnaja carkva. Ale, rysknu skazać, paniaćcie pamiesnaj carkvy našmat bolš hłybokaje i i bolš sutnasnaje. Bolš tealahičnaje i zychodzić z samarazumieńnia Carkvy. Tady jak aŭtakiefalnaja dy aŭtanomnaja heta bolš kanstatacyja histaryčnaj źjavy. Heta bolš toje, što idzie z vonkavych da carkvy siłaŭ. Heta patrabavańnie času i umovaŭ dziaržaŭnaha ci nacyjanalnaha žyćcia, ŭ jakich niepaźbiežna isnuje Carkva. Čamu ž na praktycy my bačym, što takija istotna roznyja paniaćcia niejkim čynam navat praktyčna supadajuć? Tak heta jak raz tamu, što jany iduć z roznych bakoŭ, ŭ roznych napramkach i dzieści sustrakajucca. Dy sustrakajucca tak, što ŭstojlivaść sytuacyi dasiahajecca ich uzajemnym kampramisam, roŭnaściu balansu pamiž imi. Zrazumieła, što dla Carkvy važna zachavać jak maha bolš ad svajoj pamiesnaści. Čym mienš heta atrymlivajecca, tym bolšymi chvarobami prychodzicca raspłačvacca Carkvie… Prykład pierad našymi vačyma – Rasiejskaja pravasłaŭnaja carkva. Jaje taja samaja prasłavutaja “imperskaść” i zakampleksavanaść na rasiejska-nacyjanalnym mientalitecie – heta ŭsio biezumoŭna płady niezbalansavanaj aŭtakiefalii. Dyk što takoje pamiesnaść, i čamu tak žyćciova nieabchodna joj daražyć?
Heta znoŭ ža lepš zrazumieć u kantraście z aŭtakiefalijaj. My kažam, što Usialenskaja Carkva składajecca z asobnych aŭtakiefalnych cerkvaŭ. Ale ci budzie karektna skazać, što Usialenskaja Carkva składajecca z pamiesnych? Što pamiesnaja carkva heta častka ŭsialenskaj? Zusim nie! Pra heta dobra skazaŭ archijapiskap Vasil (Kryvašein): “Pamiesnaja Carkva nie źjaŭlajecca častkaj Kafaličnaj Usialenskaj Carkvy, ale jaje poŭnym vyjaŭleńniem. Usiacełym niepamienšanym vyjaŭleńniem u peŭnym miescy”. Kožny z nas žyvie ŭ kankretnaj Pamiesnaj Carkvie, i universalnaść Usialenskaj Carkvy pavinna nam adkryvacca praz Carkvu Pamiesnuju. Pamiesnaja Carkva heta kankretny vyhlad Usialenskaj Carkvy i śviedčańnie ab joj.
Ale kali pamiesnaść stračvajecca za košt ciśnieńnia zvonku Carkvy, kali bolš pieramahaje aŭtakiefalnaść, tady u vyhladzie Pamiesnaj Carkvy ŭsio mienš i mienš akazvajecca ŭsialenskaści, u jaje rysach źjaŭlajecca ŭsio bolš taho, što nie maje dačynieńnia da Kafaličnaj Usialenskaj Carkvy.
Takim čynam my padyšli da samaha balučaha i vostraha pytańnia - ab carkoŭnaj aŭtakiefalii, jaje kaštoŭnaściach i hłybinnych kamianiach.
