Siabry. My na parozie. My na parozie nie ŭklučeńnia novaha subjekta ŭ skład RF. My na parozie poŭnaha razbureńnia sistemy mižnarodnych damovaŭ, ekanamičnaha chaosu i palityčnaj dyktatury.
My na parozie vajny z našym najbližejšym, bratnim narodam Ukrainy, rezkaha paharšeńnia adnosin ź Jeŭropaj i Amierykaj, na parozie chałodnaj, a, mahčyma, i haračaj vajny ź imi.
Usio heta ŭžo było.
Aŭstryja. Pačatak sakavika 1938 hoda. Nacysty chočuć akruhlić svoj rejch za košt inšaj niamieckaj dziaržavy. Narod nie vielmi prahnie hetaha — nichto ich nie ŭščamlaje, nichto nie dyskryminuje. Ale ideja vialikaj Hiermanii kružyć hałavu radykałam — miascovym nacy. Kab pastavić kropku ŭ sprečcy pra los Aŭstryi, jaje kancler Kurt Ałois fon Šušnih abjaŭlaje na 13 sakavika plebiscyt. Ale nacy i ŭ Bierlinie, i ŭ Vienie heta nie zadavalniaje. A raptam narod vykažacca suprać anšlusu. Kanclera Šušniha prymušajuć padać u adstaŭku 10 sakavika, na jaho miesca prezident pryznačaje lidara miascovych nacystaŭ Artura Ziejs-Inkvarta, a hiermanskija dyvizii ŭžo ŭvachodziać tym časam u aŭstryjskija harady pa zaprašeńni novaha kanclera, pra jakoje jon sam daviedaŭsia z haziet.
Aŭstryjskija vojski kapitulujuć. Narod abo zachoplena sustrakaje hitleraŭcaŭ, abo ŭ razdražnieńni adsiedžvajecca pa damach, abo terminova biažyć u Šviejcaryju. Kardynał Aŭstryi Initcer vitaje i dabrasłaŭlaje anšlus…
Z 13 sakavika pačalisia aryšty. Kancler Šušnih byŭ aryštavany jašče napiaredadni. Plebiscyt praviali 10 krasavika. U Hiermanii za abjadnańnie z Aŭstryjaj prahałasavali 99,08%, u samoj Aŭstryi, jakaja stała Ostmark Hiermanskaj impieryi, — 99,75%.
1 kastryčnika 1938 hoda taksama byli abjadnanyja z adzinakroŭnaj z Hiermanijaj češskija Sudety, 22 sakavika 1939 h. — litoŭskaja vobłaść Kłajpiedy, jakaja pieratvaryłasia ŭ adzin dzień u niamiecki Miemiel. Va ŭsich hetych ziemlach sapraŭdy žyli zbolšaha niemcy, paŭsiul mnohija ź ich sapraŭdy chacieli złučycca z hitleraŭskim rejcham. Paŭsiul hetaje ŭźjadnańnie prajšło pad fanfary i kryki radaści zvarjaciełaha ŭ šavinistyčnym uhary natoŭpu i pry paturańni Zachadu. «My nie pavinnyja padmanvać, a tym bolš nie pavinnyja abnadziejvać małyja słabyja dziaržavy, abiacajučy im abaronu z boku Lihi Nacyj i adpaviednyja kroki z našaha boku, — kazaŭ Nevił Čembierlen u Brytanskim parłamiencie 22 lutaha 1938, — bo my viedajem, što ničoha takoha nielha budzie raspačać».
I zusim inšaje kazaŭ Adolf Hitler 23 sakavika 1939 hoda z bałkona na Teatralnaj płoščy tolki što dałučanaha Miemiela. Za dźvie hadziny da taho jon teatralna ŭpłyŭ na borcie najnoŭšaha linkora «Hiermanija» ŭ miemielski port. «…Niemcy nie źbirajucca nikomu ŭ śviecie rabić ničoha drennaha, ale treba było spynić pakuty, jakim 20 hadoŭ padviarhalisia niemcy z boku cełaha śvietu… Miemielskich niemcaŭ Hiermanija adnojčy ŭžo kinuła na volu losu, kali źmiryłasia z hańbaj i niasłavaj. Siońnia miemielskija niemcy… znoŭ robiacca hramadzianami mahutnaha Rejchu, rašuča nastrojenaha ŭziać u svaje ruki svoj los, navat kali heta nie padabajecca pałovie śvietu».
I ŭsio zdavałasia takim pramianistym. I słava Hitlera źziała ŭ zienicie. I pierad Vialikaj Hiermanijaj trymcieŭ śviet.
Dałučeńnie abłaściej i krain da Rejchu biez adzinaha strełu, biez adzinaj kropli kryvi — chiba fiurer nie hienijalny palityk?
A praz šeść hadoŭ Hiermanija była pavalenaja, miljony jaje synoŭ zabityja, miljony jaje dačok źniavažanyja, jaje harady ściortyja z tvaru ziamli, jaje kulturnyja kaštoŭnaści, što nakaplivalisia stahodździami, pieratvarylisia ŭ pył. Ad Hiermanii byli adabranyja 2/5 terytoryi, a rešta padzielenaja na zony i ŭklučanaja ŭ skład dziaržavaŭ-pieramožcaŭ. I hańba, hańba, hańba nakryła hałovy niemcaŭ. A ŭsio pačynałasia tak pramianista!
Siabry! Historyja paŭtarajecca. U Krymie sapraŭdy žyvuć ruskija. Ale chiba chto-niebudź uciskaŭ ich tam, chiba tam jany byli ludźmi druhoha hatunku, biez prava na movu, na pravasłaŭnuju vieru?
Ad kaho ich treba abaraniać sałdatam rasijskaj armii? Chto napadaŭ na ich? Uvod vojskaŭ zamiežnaj dziaržavy na terytoryju inšaj dziaržavy bieź jaje dazvołu — heta ahresija. Zachop parłamienta asobami va ŭniformie biez apaznavalnych znakaŭ — heta anarchija. Pryniaćcie jakich-niebudź rašeńniaŭ parłamientam Kryma ŭ takich abstavinach — fars. Spačatku parłamient zachapili, premjera źmianili na prarasijskaha, a potym hety novy premjer paprasiŭ u Rasii dapamohi, kali pamočniki ŭžo tut, užo dzień jak kantralujuć paŭvostraŭ. Jak dźvie kropli vady padobna da anšlusu 1938. I navat refierendum-plebiscyt praź miesiac pad družalubnymi štychami. Tam — 10 krasavika, tut — 30 sakavika.
Ci praličyła rasijskaja ŭłada ŭsie ryzyki hetaj nievierahodnaj avantury? Upeŭnieny, što nie. Jak i Adolf Ałaizavič u svoj čas nie praličyŭ. Praličyŭ by — nie kidaŭsia b pa bunkiery ŭ krasaviku 1945 pad ruskimi bombami, nie žer by ampułu z atrutaj.
A kali Zachad zrobić nie jak Čembierlen z Deładje ŭ 1938, a ŭviadzie poŭnaje embarha na zakupki rasijskich enierhanośbitaŭ i zamarozić rasijskija avuary ŭ svaich bankach? Rasijskaja ekanomika, jakaja i tak ahanizuje, abryniecca za try miesiacy. I pačniecca smuta tut, u paraŭnańni ź jakoj Majdan padasca rajskim sadam.
A kali krymskija tatary, jakija kateharyčna suprać ruskaj ułady, jakija pamiatajuć, što hetaja ŭłada zrabiła ź imi ŭ 1944 h. i jak nie puskała nazad da 1988, kali krymskija tatary źviernucca pa abaronu svaich intaresaŭ da adnaviernaj i adzinakroŭnaj Turcyi? Bo Turcyja nie za try mory, a na inšym bierazie taho ž Čornaha. I Krymam vałodała daŭžej, čym Rasija — čatyry stahodździ vałodała. Turki — nie Čembierlen i nie Daładje — jany ŭ lipieni 1974 h., abaraniajučy svaich suplamieńnikaŭ, akupavali 40% terytoryi Kipra i, ihnarujučy ŭsie pratesty, da hetaha času padtrymlivajuć tak zvanuju Tureckuju respubliku Paŭnočnaha Kipra, jakuju nichto nie pryznaje, akramia ich. Moža być, kamuści chočacca mieć Tureckuju respubliku Paŭdniovaha Kryma?
A kali haračyja hałovy z krymskich tataraŭ padymucca na baraćbu, to musulmanskija radykały z usiaho śvietu z radaściu dałučacca da ich, a asabliva z Paŭnočnaha Kaŭkaza i Pavołža. Ci nie pryniasiem my buru z krymskich spustošanych kurortaŭ u naš rasijski dom? Što nam, svaich teraktaŭ mała?
I, narešcie, atrymaŭšy Krym, razadrany ŭnutranymi svarkami, my nazaŭždy stracim narod Ukrainy — ukraincy nie darujuć ruskim hetaj zdrady nikoli. Što, dumajecie, nie budzie, što heta ŭžo zanadta, pieramielecca — muka budzie? Nie spadziavajciesia, darahija ruskija šavinisty. U kancy XIX stahodździa sierby i charvaty ličyli siabie adnym narodam, tolki padzielenym miežami, kanfiesijaj i hrafikaj ałfavitu. Jany imknulisia da adzinstva — kolki knih było pra heta napisana imi tady, razumnych, dobrych knih. A ciapier mała znojdziecca narodaŭ, tak pakryŭdžanych adzin na adnaho, jak sierby i charvaty. Kolki kryvi praliłosia pamiž imi, a ŭsio za niejkija kavałački ziamli, niejkija miastečki i dalinki, u jakich jany mahli b žyć razam bahata i radasna. Mahli b, dy voś nie zdoleli. Skvapnaść da brackaj ziamli z bratoŭ zrabiła vorahaŭ. A ŭ paŭsiadzionnym žyćci chiba tak nie byvaje? Ci varta stračvać bratni narod nazaŭsiody praz pryvidnyja chacieńni? Dy i raskoł Ruskaj carkvy tady ŭžo niepaźbiežny. Jaje ŭkrainskaja pałova adkolecca ad maskoŭskaj nazaŭždy.
Ale jašče bolš žachlivaj parazaj abierniecca pośpiech Kramla ŭ dałučeńni Kryma.
Kali ŭsio lohka atrymajecca, to zaŭtra ŭ Rasiju paprosiacca nasielenyja ruskimi vobłaści Kazachstana, tam, hladziš, i Paŭdniovaja Asiecija z Abchazijaj, i paŭnočnaja Kirhizija. Za Aŭstryjaj rušyli ŭśled Sudety, za Sudetami — Miemiel, za Miemielem — Polšča, za Polščaj — Francyja, za Francyjaj — Rasija. Usio pačynałasia z małoha…
Siabry! Nam treba apamiatacca i spynicca. Našy palityki ŭciahvajuć naš narod u strašnuju, žachlivuju avanturu. Histaryčny vopyt kaža, što ničoha nie abydziecca tak.
My nie pavinnyja vieścisia, jak pavialisia ŭ svoj čas niemcy na abiacanki Hiebielsa i Hitlera. Dziela miru ŭ našaj krainie, dziela jaje sapraŭdnaha adradžeńnia, dziela miru i sapraŭdnaj družalubnaści na prastorach Rasii histaryčnaj, padzielenaj ciapier na mnohija dziaržavy, skažam «nie» hetaj varjackaj i, hałoŭnaje, zusim niepatrebnaj ahresii.
My stracili stolki žyćciaŭ u XX stahodździ, što adzina viernym našym pryncypam pavinien być pryncyp, abvieščany vialikim Sałžanicynym — zachavańnie naroda.
Zachavańnie naroda, a nie źbirańnie ziemlaŭ. Ziemli źbirajucca tolki kryvioju i ślaźmi.
Ni kryvi, ni śloz nam bolš nie treba!
