Šmat hadoŭ niamiecki kancler Anhieła Mierkiel sprabavała zrazumieć prezidenta Rasii Uładzimira Pucina. Ale anieksija Kryma stała niečakanaściu navat dla jaje. Zaraz Mierkiel i jaje kalehi imknucca dać Pucinu adkaz, piša niamieckaje vydańnie Spiegel.
Minuły paniadziełak staŭ dniom histaryčnych paraŭnańniaŭ dla Chryścijanska-demakratyčnaha sajuza (CHDS) Anhieły Mierkiel. Niezadoŭha da hetaha, 97% žycharoŭ Kryma «prahałasavali» za dałučeńnie paŭvostrava da Rasii. Padobny vynik nahadaŭ kancleru Uschodniuju Niamieččynu, dzie jana vyrasła. «Kožny vynik vyšej za 90% treba aceńvać skieptyčna», — skazała Mierkiel. Paśla karotkaj chvalujučaj paŭzy jana dadała: «Za vyklučeńniem vybaraŭ majoj partyi, viadoma ž».
Jaje kamientar vyklikaŭ vybuch śmiechu, ale heta byŭ adziny viasioły momant u tuju ranicu. Temaj schodu stała Rasija i kryzis va Ukrainie. Premjer-ministr Hiesiena Folkier Bufjer kazaŭ pra «harotnaje biaśsille» Zachadu ŭ pytańni anieksii Kryma Rasijaj, a taksama adznačyŭ, što situacyja nahadała jamu 1938 hod, kali śviet ničoha nie zrabiŭ, kab pieraškodzić Hitleru zachapić Sudeckuju vobłaść, častku Čechasłavakii na toj čas. Hienieralny sakratar CHDS Pieter Taubier, uładalnik doktarskaj stupieni ŭ halinie historyi, pravioŭ jašče adnu paralel: kali na siońniašni dzień padziejam u Krymie papiaredničali alimpijskija hulni ŭ Sočy, to ŭ toj čas pierad akupacyjaj Sudeckaj vobłaści taksama prachodzili alimpijskija hulni, tolki ŭ Bierlinie ŭ 1936.
Usie hetyja paraŭnańni dajuć mahčymaść zrabić adzinuju pravilnuju vysnovu: Jeŭropa pavinna paŭstać suprać prezidenta Rasii Uładzimira Pucina — nijakaha spakoju, tolki rašučy adkaz.
Da pačatku kryzisu ŭ Krymie Mierkiel prytrymlivałasia absalutna inšaha kursu ŭ adnosinach da Ukrainy; jana addavała pieravahu ciesnamu supracoŭnictvu z Maskvoj, kab praduchilić pramuju kanfrantacyju. Ale jak tolki Pucin anieksavaŭ Krym, Mierkiel była vymušanaja vybrać davoli žorstkuju palityku, niecharakternuju dla Niamieččyny. Kali zvyčajna jana cichamirna nazirała za tym, jak razhortvajucca padziei, to na minułym tydni Mierkiel sama pajšła ŭ nastup i skazała niamieckamu parłamientu, što «biez sumnievu, ekanamičnyja sankcyi buduć razhledžanyja», kali situacyja stanie jašče bolš krytyčnaj.
Dla kanclera, jakaja nie źjaŭlajecca prychilnikam rezkich dziejańniaŭ, hetaja zajava stała davoli surjoznym krokam. Dla lidara, viadomaha svajoj zvyčkaj abdumvać usio da kanca, padobnaja zajava stała niečakanaj. Jakaja jaje stratehija? Kab nakłaści sankcyi, nieabchodna dobra razumieć svajho supiernika i mety, jakija jon pieraśleduje. Taksama važna mieć dastatkova ciarpieńnia. Ci vieryć Mierkiel, što prostaj pahrozy niepapularnych ekanamičnych sankcyj dastatkova, kab źmienšyć apietyt Pucina va Uschodniaj Ukrainie, paśla taho jak jon užo atrymaŭ zakusku ŭ vyhladzie Kryma? Ci ŭsio ž jana sapraŭdy hatovaja rušyć uśled padobnaj łohicy i ŭsio-tki źviarnucca da sankcyj? Choča Mierkiel hetaha ci nie, ale jana vymušanaja tančyć z rasijskim Miadźviedziem. Chto viadzie ŭ hetym tancy — pakul niezrazumieła.
Izalacyja Rasiei
Dla niamieckaha kanclera padobnaja situacyja nie vielmi pryjemnaja. Ale niekalki apošnich telefonnych razmovaŭ z prezidentam Rasii dazvolili joj zrabić vysnovu, što inšych varyjantaŭ raźviazvańnia prablemy na dadzieny momant nie zastajecca. Niahledziačy na toje, što kamunikacyjny kanał z Maskvoj zastajecca adkrytym, zabarona na ŭjezd była pryniataja, rachunki — zamarožanyja, a metavyja ekanamičnyja sankcyi — padrychtavanyja. Mižnarodnaja supolnaść izaluje Rasiju.
U piatnicu ŭviečary viedamstva fiederalnaha kanclera pierakanałasia ŭ pieršym pazityŭnym vyniku, jaki byŭ dasiahnuty dziakujučy płanu Mierkiel ŭ adnosinach da Rasii.
Paśla doŭhich dzion vahańniaŭ Maskva narešcie pahadziłasia na praviadzieńnie Naziralnickaj misii Arhanizacyi pa biaśpiecy i supracoŭnictvie ź Jeŭropaj (ABSIE) va Ukrainie. Padobnaja pastanova było vytłumačana jak reakcyja na cisk z boku Zachadu. Rašučaść i adzinstva, pakazanaje ZŠA i ES, ździviła Maskvu.
Ale šlach, abrany Mierkiel, stavicca pad sumnieŭ, jak u kaalicyi jaje ŭrada siarod centra-levych sacyjał-demakrataŭ, tak i siarod členaŭ jaje partyi. «Kali my nakładziem sankcyi, ad jakich u kančatkovym vyniku bolš za ŭsio pacierpim, karyści jany nikomu nie pryniasuć», — skazaŭ Armin Łašet, namieśnik staršyni partyi CHDS. Nie dziŭna, što niamieckija biźniesoŭcy ličać sankcyi nie samym viernym padychodam da raźviazvańnia pytańnia. Ciažka padličyć ich straty, taksama jak i košt, jaki ES pavinien budzie zapłacić, kab dać Ukrainie finansavuju dapamohu. Tolki na toje, kab praduchilić bankructva Ukrainy ŭ chutkim časie, spatrebicca miljard jeŭra.
Da taho ž nie apošniuju rolu hrajuć vybarščyki. Mierkiel viedaje: jany nie lubiać ryzykavać, i ŭsio roŭna pra što idzie havorka — reformusacyjalnaj biaśpieki abo kanfrantacyju z Rasijaj. Mierkiel pieramahła na vybarach minułaj vosieńniu, paabiacaŭšy abaraniać Niamieččynu ad niepryjemnaściaŭ, źviazanych ź jeŭrakryzisam. Mienavita hetaha jaje vybarščyki čakajuć ad palityčnaha kursu Bierlina ŭ vypadku Ukrainy: biaśpieki i stabilnaści.
Pavodle niadaŭniaha apytańnia, praviedzienaha kampanijaj TNS Forschung ad imia Špihiela, 60 pracentaŭ respandentaŭ prytrymlivajucca dumki, što Zachad naležnym čynam reahuje na kryzis u Krymie. Tym nie mienš, apytańni, praviedzienyja raniej, pakazali, što bolš za 2/3 niemcaŭ vystupajuć suprać ekanamičnych sankcyj, jakija paspryjali b eskałacyi.
55% niemcaŭ padzialajuć mierkavańnie Pucina pra toje, što Ukraina ŭvachodzić u śfieru ŭpłyvu Rasii. Mnohija taksama vierać, što Zachad pavinien prosta pryznać anieksiju Krymu.
Nie chavajučy radaści
Nakolki surjozna Bierlin ŭsprymaje kryzis u Krymie, možna ŭbačyć pa niadaŭnich kamientarach ministra abarony Ursuły fon der Lajien. Zachad, viadoma ž, vyklučyŭ vajkovuju opcyju. Ale NATA abdumvaje mahčymaść nieabchodnaha pavieličeńnia kolkaści vajskoŭcaŭ u krainach Bałtyki na miažy z Rasijaj. «Ciapier dla našych členaŭ-sajuźnikaŭ na pieryfieryi vielmi važna, kab Paŭnočnaatłantyčny aljans pakazaŭ svaju prysutnaść, — skazała fon der Lajien. — Dadzienaja situacyja vielmi dobra pakazvaje, što NATA— heta nie tolki vajskovy sajuz, ale i palityčny».
Ministr taksama apraŭdała pašyreńnie NATA na ŭschod, u krainy, jakija raniej naležali da Uschodniaha błoku abo Savieckaha Sajuza. Prasoŭvańnie NATA było raskrytykavanaje Rasijaj. «Hałoŭny kanon demakratyčnych kaštoŭnaściaŭ u pieršuju čarhu pryciahnuŭ uvahu novych členaŭ, — skazała jana. — Voś čamu Paŭnočnaatłantyčny aljans pašyryŭsia ŭ 1990-ja hady, a zusim nie tamu, što metaj sajuza źjaŭlajecca ekspansija».
Ale ŭsio ž mienavita Jeŭrasajuz, a nie NATA, budzie hrać klučavuju rolu va ŭrehulavańni kanfliktu ŭ najbližejšaj budučyni. Kali Mierkiel u minuły aŭtorak sustrełasia za viačeraj sa svaimi kalehami, razmova išła pra Uładzimira Pucina, jak raspaviali ŭdzielniki sustrečy. Pucina asudžali, nie chavajučy radaści, abmiarkoŭvali naturalnaść jaho ruchaŭ, a taksama kazali pra rasčaravańnie, jakoje Pucin pieražyŭ praz stratu Rasijaj kantrolu. Kancler Mierkiel zhodnaja z apošnim śćviardžeńniem, jana doŭha nazirała za Pucinym. Ale sprahnazavać jaho nastupnyja dziejańni Mierkiel nie moža.
Jakim budzie nastupny krok Pucina? Ci anieksiruje jon Prydniastroŭje abo Paŭdniovuju Asieciju? Ci stanie jon pravakavać ruskuju mienšaść u krainach Bałtyki ci Kazachstana? Časam Anhieła Mierkiel pierahladaje zapisy televizijnych vystupaŭ Pucina. Jana vyvučaje movu cieła i ŭvažliva ŭsłuchoŭvajecca ŭ aryhinalnuju ruskuju movu.
U minuły paniadziełak Mierkiel raspaviała členam Chryścijanska-demakratyčnaha sajuza ab tym, što adnojčy skazaŭ joj Nelsan Mandeła: «Mnie treba viedać, jak dumaje inšy». Potym jana praciahnuła apisvać śviet vačyma Pucina. «Rasiejcy adčuvajuć, — skazała jana, — što Zachad pastajanna prymušaje ich abaraniacca». Postsavieckaja Rasija vystupaje ŭ vobrazie «pačatkoŭca» u kłasie, jaki spačatku sprabuje intehravacca i prystasavacca da Zachadu, sučasnaści i demakratyi. Ale kali ŭ jaho nie atrymlivajecca, jon stanovicca ŭpartym i ahresiŭnym.
Mierkiel ŭpeŭnienaja, što Pucinu treba dać jasny i žorstki adkaz. Tyja, chto nie akazvaje supracivu, cierpiać parazu.
