U byłym falvarku hrafa Čapskaha vysiakajuć klanovyja prysady. «Drevy znachodziacca ŭ avaryjnym stanie», - tłumačać svaje dziejańni miascovyja ŭłady.
Za 20 kiłamietraŭ ad Minska mieścicca vioska Samueleva. U svoj čas jana znachodziłasia va ŭładańni viadomaha kalekcyjaniera hrafa Emieryka Huten-Čapskaha. Pa jaho rasparadžeńni ŭ falvarku była vysadžana klanovaja aleja. Jaje praciahłaść składaje kala 400 mietraŭ.
Miascovyja ŭłady vyrašyli puścić častku alei pad siakieru, a častku klonaŭ abrezać.
fota geo-by.com
Tak vyhladała aleja jašče zusim niadaŭna, a ciapier mnohich klonaŭ ŭžo niama.
«Hadoŭ piać tamu nazad, kali nie było takich mocnych urahanaŭ, ludzi byli suprać abrezki i vysiečki dreŭ. Zaraz ad ich pastupajuć zajavy z prośbaj vysiekčy drevy, tamu što ŭ vypadku ŭrahanu jany mohuć pavalicca na darohu, mašyny, damy i h.d. ludzi bajacca chadzić, jeździć, dziaciej u škołu adpuskać», - kaža staršynia Krupickaha sielskaha Savieta Maryna Astroŭka.
Dazvoł na vysiečku dreŭ daŭ Minski rajonny vykanaŭčy kamitet, a abrazańnie pravodzicca na padstavie rašeńnia sielskaha Savieta.
«Na dadzieny momant śsiečana pad korań 29 dreŭ. Akramia taho, praviedziena tak zvanaja abrezka — pakinuta mienš za pałovu stvała — 30 dreŭ. Cełych dreŭ pakul 14», - paviedamiła Naviny.by žycharka vioski Samueleva Kaciaryna Vasiljeva. Jana vystupaje za zachavańnie dreŭ, ale, vidać, jaje adnaviaskoŭcam da hetaha niama spravy.
Pa słovach Maryny Astroŭki, prykładna paŭtara-dva miesiacy tamu prachodzili hramadskija abmierkavańni, dzie bolšaść vykazałasia za vysiečku starych klonaŭ.
«Na schodzie prysutničała 15 žycharoŭ z 150 damoŭ. Staršynia sielsavieta abviaściła, što budzie vysiečana 35 dreŭ. Ja adzinaja była suprać hetaha», - kaža Kaciaryna Vasiljeva.
Pavodle jaje słoŭ, prykładna dva tydni tamu vysiakać drevy pačali sami žychary Samueleva. Imi było śpiłavana kala 10 dreŭ.
Zaraz pracy pa vydaleńni i abrazańni vastralistych klonaŭ pravodzić kampanija «BiełArba».
«Usiaho, kali ja nie pamylajusia, tam paradku 50—55 dreŭ. 35 vysiakajecca pad korań. Čatyry my naohuł nie čapajem, a astatnija abrazajucca», - kaža hałoŭny śpiecyjalist «BiełArba» Ściapan Łatypaŭ.
Miascovyja žychary śćviardžajuć, što ŭzrost klonaŭ dasiahaje 200—300 hadoŭ. Ściapan Łatypaŭ sumniavajecca ŭ hetym.
«Nasamreč, heta samasiejki, jakija jašče zastalisia ŭ šerahu. Niekatoryja majuć uzrost 70, niekatoryja 120—150 hadoŭ. Dvuchsothadovyja klony, moža być, jość, a moža być, ich i niama», - ličyć hałoŭny śpiecyjalist «BiełArba».
Pavodle jaho słoŭ, vastralistyja klony adnosiacca da vialikaŭzrostavych pa dasiahnieńni drevam uzrostu 80 hadoŭ.
«Navat kali jany nie majuć niejkich defiektaŭ, to vielmi časta jany pryznajucca avaryjnymi. Časam da ich nie dachodziać ruki, ale ličycca, što heta termin słužby zanadta vialiki dla takoha dreva», - adznačaje Ściapan Łatypaŭ.
Pry ŭsim pry hetym, pavodle jaho słoŭ, bolšaść klonaŭ ŭ Samueleva majuć niekalki defiektaŭ. Pa-pieršaje, jany nachilenyja na zvyš čym 30 hradusaŭ.
«U asnoŭnym u bok linij elektrapieradačy. Ułasna, z-za pastajannaha abryvu pravadoŭ i skarhaŭ nasielnictva na adklučeńnie elektraenierhii i było pryniata rašeńnie ab tym, što buduć vydzieleny srodki na vysiečku», - kaža hałoŭny śpiecyjalist «BiełArbo».
Pa-druhoje, adznačaje Ściapan Łatypaŭ, praktyčna ŭsie nachilenyja klony, za vyklučeńniem 10 %, majuć vialikija dupły, jakija ŭtvarylisia paśla adłomu sukoŭ.
«Paśla taho, jak suk adłomvajecca, tudy ŭnutr traplaje infiekcyja, i pavolna stvoł vyhnivaje. To bok, u ich isnuje dzieści pałova stvała, dzieści čverć. Usio astatniaje albo pustoje, albo hniłata», - kaža śpiecyjalist.
Člen savieta hramadskaha abjadnańnia «Ekadom» Iryna Suchij adznačaje, što da avaryjnych drevaŭ vielmi časta adnosiać tyja nasadžeńni, jakija całkam mohuć prastajać jašče šmat hadoŭ.
«Im prosta treba abrezać staryja suki, apracavać dupły i trochi abrezać kronu», - kaža ekołah.
Što tyčycca abrezki dreŭ, to heta, na dumku Iryny Suchij, viadzie da ich pasłableńnia, a abrazańnie starych dreŭ moža pryvieści da ich hibieli.
«Pry hetym z usich viadomych sposabaŭ abrezki ŭ apošni čas čaściakom vykarystoŭvajecca samy traŭmatyčny i małaestetyčny sposab tak zvanaj amaładžalny abrezki, jaki praduhledžvaje poŭnaje vydaleńnie krony i vierchniaj častki stvała dreva. Va ŭsim śviecie taki sposab «utrymańnia i ekspłuatacyi» zialonych nasadžeńniaŭ ličycca varvarstvam. Vydaleńnie krony dreŭ značna źnižaje ich dekaratyŭnaje značeńnie», - adznačaje Iryna Suchij.
Tym nie mienš, kaža Maryna Astroŭka, dazvoł na vysiečku alei budzie sapraŭdnym «ažno dva hady».
«Zaraz budziem jašče dalej abśledavać drevy. Moža, jašče niešta znojdziem», - kaža staršynia Krupickaha sielsavieta.
Kaciaryna Vasiljeva ličyć, što sapraŭdnaja pryčyna vysiečki staradaŭniaj alei źviazana z banalnaj narychtoŭkaj droŭ.
«Mnie było skazana niekatorymi miascovymi žycharami, što niama čym palić, tamu što hrošy na drovy albo sami drovy raskradajucca rabotnikami», - kaža Kaciaryna Vasiljeva.
U svaju čarhu, staršynia sielsavieta abiacaje pravieści ŭ vioscy subotnik i vysadzić novuju aleju.
«Vybačajcie, kab zachavać dreva, treba 800 dalaraŭ na jaho mumifikacyi», - kaža jana.
