«Vielmi važna sačyć za tym, kab nie jeści štučnych praduktaŭ rodam z łabaratoryi doktara Frankienštejna — asabliva, kali vy zmahajeciesia ź lišnimi santymietrami na vašaj talii», — piša ŭ svajoj novaj knižcy «Idealnaja fihura» viadomaja amierykanskaja piersanalnaja trenierka i ŭdzielnica šmatlikich teleprajektaŭ Džylijan Majkłz. U jaje śpisie — 10 takich praduktaŭ.
1. Transtłuščy abo transizamiery tłustych kisłot
Hetyja tłuščy vykarystoŭvajucca dla padaŭžeńnia terminu prydatnaści charčovych praduktaŭ i źjaŭlajucca adnymi z najbolš niebiaśpiečnych rečyvaŭ, jakija źmiaščajucca ŭ praduktach. Šmatlikija daśledavańni pakazvajuć, što transtłuščy pavyšajuć uzrovień t.zv. «drennaha» chalesterynu i źnižajuć uzrovień «dobraha» chalesterynu, pavialičvajuć ryzyku sardečnych prystupaŭ, chvarob serca i insultaŭ, viaduć da ŭźniknieńnia alerhii, dyjabietu i inšych miedycynskich prablem.
Zvyčajna ŭtrymlivajucca ŭ lubych alejach, jakija prajšli hidrahienizacyju, marharynie, čypsach i krekierach, chlebabułačnych vyrabach, i ŭ bolšaści straŭ chutkaha charčavańnia.
2. Kukuruzny sirop c vysokim utrymańniem fruktozy abo kukuruzny cukar
Na asnovie apošnich daśledavańniaŭ možna z upeŭnienaściu śćviardžać, što kukuruzny cukar adabjecca na talii chutčej, čym lubyja inšyja inhredyjenty. Jon pavialičvaje ŭzrovień «drennaha» chalesterynu i spryjaje raźvićciu atłuścieńnia, cukrovaha dyjabietu i paškodžańniu tkanak.
Moža ŭtrymlivacca ŭ sałodkich hazavanych napojach, u bolšaści praduktaŭ, jakija prajšli technałahičnuju apracoŭku, chlebie, cukierkach, aramatyzavanych johurtach, sałatnych zapraŭkach, kansiervavanaj harodninie i miuśli.
3. Štučnyja padsaładžalniki(sukrałoza, aspartam i sacharyn)
Paźbiahać varta praktyčna luboha cukrazamianialnika. Hetyja chimičnyja rečyvy viadomyja jak niejrataksiny i kancerahieny. Jany vyklikajuć bolš pabočnych reakcyj, čym usie inšyja pradukty charčavańnia i charčovyja dabaŭki razam uziatyja. Dva asnoŭnych inhredyjenty aspartama — fieniłałanin i asparahinavaja kisłata — stymulujuć vyzvaleńnie insulinu, harmonu, jaki prymušaje cieła nazapašvać tłušč. Vialikaja doza fieniłałaninu moža pamienšyć uzrovień sierataninu (harmonu zadavalnieńnia). Nizki ŭzrovień sierataninu pavialičyć ciahu da škodnych, ale smačnych praduktaŭ i ŭ vyniku moža pryvieści da pavieličeńnia vahi.
Utrymlivajucca ŭ bolšaści dyjetyčnych praduktaŭ i praduktach biez cukru, uklučajučy hazavanyja napoi, desierty, žavalnyja humki biez cukru, vypiečku, cukrazamianialniki, miuśli, aśviažalniki dychańnia, i navat vitaminy (u paściłkach dla razžoŭvańnia) i zubnuju pastu.
4. Štučnyja farbavalniki (čyrvony №40, žoŭty №6, sini №№ 1 i 2)
Štučnyja farbavalniki vyklikajuć šerah samych raznastajnych zachvorvańniaŭ — ad sindromu deficytu ŭvahi i hipieraktyŭnaści da chramasomnych paškodžańniaŭ i raka ščytapadobnaj załozy. Ščytapadobnaja załoza akazvaje vyrašalnaje ŭździejańnie na mietabalizm, i ŭsio, što jaje atakuje, vielmi niehatyŭna adbivajecca na talii i ahulnym stanie zdaroŭja.
Mohuć utrymlivacca ŭ cukierkach, limanadzie, miuśli, syrach, chlebabułačnych vyrabach i marozivie.
5. Nitryty i nitraty natryju
Abiedźvie hetyja charčovyja dabaŭki vykarystoŭvajucca jak kansiervanty i smakavyja ŭzmacnialniki pry vyrabie biekonu, viandliny, sasisak, kaŭbas, sałaniny, vendžanaj ryby i inšych vidaŭ pierapracavanaha miasa. Abodva chimičnyja złučeńni źjaŭlajucca vysoka kancerahiennymi dla stravavalnaj sistemy čałavieka. Tam jany ŭtvarajuć nitrazaminy — złučeńni, jakija, traplajučy ŭ kryvaciok, nanosiać surjozny ŭron unutranym orhanam, u pryvatnaści piečani i padstraŭnikavaj załozie.
Utrymlivajucca ŭ chot-dohach, biekonie, viandlinach, miasnych ruletach, salonaj rybie, sałaninie, vendžanaj rybie i lubych inšych vidach apracavanaha miasa.
6. Harmony rostu
Štučnyja harmony zvyčajna dadajuć u ježu małočnym karovam i inšaj bujnoj rahataj skacinie. Heta robicca albo dla pavyšeńnia kolkaści małaka, albo dla taho, kab žyvioły raśli chutčej. Daśledavańni pakazvajuć, što spažyvańnie čałaviekam hetych harmonaŭ viadzie da atłuścieńnia i rańniaha pałavoha paśpiavańnia.
Utrymlivajucca ŭ małočnych i miasnych praduktach pramysłovaj vytvorčaści.
7. Hłutamat natryju
Hłutamat natryju ŭjaŭlaje saboj aminakisłatu, jakaja vykarystoŭvajecca ŭ jakaści ŭzmacnialnika smaku ŭ supach, sałatnych zapraŭkach, čypsach, zamarožanych paŭfabrykatach i ŭ mnohich restarannych stravach. Heta viadomy endahienny eksajtataksin, rečyva, jakoje pieraŭchbudžaje kletki hipatałamusa da takoj stupieni, što jany paškodžvajucca abo hinuć. Hipatałamus, raźmieščany krychu vyšej stvała mozhu, adkazvaje za peŭnyja mietabaličnyja pracesy, a taksama za dziejnaść viehietatyŭnaj niervovaj sistemy. Daśledavańni pakazali, što hłutamat natryju ŭpłyvaje na nieŭrałahičnyja impulsy mozhu takim čynam, što čałaviek nie adčuvaje sytaści, adpaviedna ŭ jaho ŭzrastaje pačućcio hoładu. Akramia taho, rehularnaje ŭžyvańnie hłutamata natryju moža pryvieści da mnostva niespryjalnych pabočnych efiektaŭ, u tym liku depresii, dezaryjentacyi, paškodžańnia vačej, stomlenaści, hałaŭnoha bolu i atłuścieńnia. Kali vy nie bačycie jaho ŭ jakaści pieraličanych inhredyjentaŭ na ŭpakoŭcy, to nie dumajcie, što jaho tam niama — vielmi časta hłutamat natryju zamaskiravany pad vyhladam kazieinatu natryju, hidralizavanych droždžaŭ, hidralizavanaha raślinnaha białku, abo aŭtalizavanych droždžaŭ.
Źmiaščajecca ŭ kitajskaj ježy, čypsach, piečyvie, sousach, supach, kansiervach, zamarožanych paŭfabrykatach, miasnych ruletach i inšych zakuskach.
8. Butyłaksianizoł i butyliravany aksitałuoł
BAA i BAT źjaŭlajucca kansiervantami, jakija sustrakajucca ŭ žavalnaj humcy, čypsach i raślinnych tłuščach. Heta akiślalniki, jakija zachoŭvajuć smak i koler praduktaŭ. U pieršuju čarhu jany ŭpłyvajuć na niervovuju sistemu, vyklikajučy źmieny ŭ pavodzinach, pryvodziać da parušeńnia pracy endakrynnaj sistemy, i mohuć źjaŭlacca pryčynaj utvareńnia ŭ arhaniźmie lišku svabodnych radykałaŭ, što moža pryvieści da ŭźniknieńnia złajakasnych puchlin.
Moža ŭtrymlivacca ŭ bulbianych čypsach, žavalnaj humcy, miuśli, zamarožanych sasiskach, uzbahačanym rysie, kandytarskim tłuščy.
9. Antybijotyki
Sielskahaspadarčym žyviołam rehularna robiać injekcyi antybijotykaŭ dla baraćby ź infiekcyjami i dla paskareńnia rostu. Ich taksama dajuć vyraščanaj ŭ štučnych vadajomach rybie. Šerah daśledavańniaŭ pakazvaje, što praźmiernaje vykarystańnie antybijotykaŭ prymušaje ludziej zapasić tłušč hetak ža, jak heta robiać sielskahaspadarčyja žyvioły. Pastajannyja małyja dozy antybijotykaŭ mohuć pryvieści da «niezvyčajnych» pavodzin hienaŭ, jakija źviazany z rasščapleńniem vuhlavodaŭ i rehulavańniem ŭzroŭniu chalesterynu. Antybijotyki taksama zabivajuć «dobryja» bakteryi ŭ kišačniku, jakija dapamahajuć ahranizmu zasvojvać vitaminy i minierały. Nie atrymlivajučy dastatkovaj kolkaści mikraelemientaŭ, harmanalnaja sistema taksama daje zboj. Paźbiehnuć niekantralavanaha spažyvańnia antybijotykaŭ možna, kuplajučy miasa ŭ fiermieraŭ i spažyvajučy rybu, jakaja vyrasła ŭ naturalnym asiarodździ.
Źmiaščajecca ŭ miasie (uklučajučy ptušku) i rybie, vyraščanych pramysłovym sposabam
10. Piestycydy
Miersieraŭski Miedycynski Univiersitet pravioŭ šerah daśledavańniaŭ pa vyvučeńni ŭpłyvu piestycydaŭ na rastučy pracent vypadkaŭ dziciačaha atłuścieńnia. U daśledavańni ŭdzielničała 6800 dziaciej ad 6 da 19 hadoŭ. Jany vyznačali ŭpłyŭ piestycydaŭ, vymiarajučy kancentracyju hetych rečyvaŭ u mačy. Daśledniki vyjavili šmat vypadkaŭ atłuścieńnia ŭ hrupie z vysokaj kancentracyjaj piestycydaŭ, abo 2,5-dychłorfienoła (2,5 DCHF), u arhaniźmie. 2,5 DCHF — piestycyd, jaki najbolš časta vykarystoŭvajecca na płaniecie. Takoje ž uździejańnie piestycydy akazvajuć i na darosłych. Jany parušajuć pracu endakrynnaj sistemy, što ŭ svaju čarhu viadzie da zbojaŭ u abmienie rečyvaŭ — i, jak śledstva, da lišnim santymietraŭ na talii.
Utrymlivajucca ŭ bolšaści sadaviny i aharodniny, vyraščanaj pramysłovym sposabam.
