U ramkach prahramy «Dyjaloh ź Niamieččynaj» na zaprašeńnie Ministerstva zamiežnych spraŭ i Instytutu zamiežnych kulturnych dačynieńniaŭ Niamieččyny daviałosia pabyvać u Berlinie.
Aŭtar kryŭlajecca na fonie Rejchstahu. Nadpis źvierchu aznačaje «Niamieckamu narodu». Hetaja farmuloŭka dahetul vyklikaje sprečki (zrešty, jak i ŭsio ŭ Niamieččynie)
U hetych natatkach — sproba ŭchapić niejkija jaskravyja momanty, imhnieńni, ułasnyja ŭražańni ad sučasnaj niamieckaj stalicy, jakuju šmat chto ŭsprymaje jak samy prykolny i žyvy horad u siońniašniaj Eŭropie.
Niepaźbiežny punkt luboha arhanizavanaha padarožža ŭ Berlin — heta Rejchstah.
Vidavočna, šmat chto čuŭ pra nadpisy savieckich vajskoŭcaŭ z 1945-ha, jakija niemcy zachavali i pieranieśli ŭsiaredzinu budynku Rejchstahu.
Jość viadomaja historyja, jak paśla abjadnańnia Niamieččyny i pierajezdu parlamentu z Bona ŭ Berlin adzin deputat, pryjšoŭšy ŭ budynak Rejchstahu i pabačyŭšy aŭtohrafy savieckich sałdat, padumaŭ, što heta zrabili chulihany.
Mianie, adnak, uraziŭ pakojčyk, svojeasablivaja kaplica dla deputataŭ-viernikaŭ. Berlinski pryncyp «tradycyja i sučasnaść» (ź jaŭnaj pieravahaj apošniaj) uvarvaŭsia i siudy — zamiest tradycyjnych ścipłych kryžoŭ na ścianie visić sučasnaja instalacyja ŭ formie kryža — ź ćvikoŭ.
Tak vyhladajuć kryžy ŭ kaplicy Bundestahu
Adna z čarhovych admietnaściaŭ budynku Rejchstahu — tablički z proźviščami ŭsich deputataŭ za ŭsiu historyju isnavańnia niamieckaha parlamentu. Jak čałaviek cikaŭny, ja adrazu ž spytaŭ hida, ci jość tut tablička ź imiem Hitlera. Taja, jak mnie padałosia, jaŭna niezadavolena (ci to temaju, ci to nieabchodnaściu lišni raz niešta tłumačyć) adkazała, što takaja tablička jość. Nieŭzabavie ja jaje znajšoŭ, Hitler znachodzicca ŭnizie, stroha pa ałfavicie — i tam napisana: «Adolf Hitler. NSDAP.1928».
Napeŭna, mnohija viedajuć, što ŭ 1999 hodzie nad budynkam parlamentu ŭźviali 40-metrovy kupał, jaki staŭ samym papularnym turysckim miescam niamieckaj stalicy. Nad Rejchstaham łunajuć čatyry ściahi: adzin — Eŭraźviazu i try — Niamieččyny. Darečy, jašče adna zabaŭnaja detal — kali ŭ inšy dzień ja prachodziŭ kala Rejchstahu niedzie ab 11 hadzinie viečara, to ŭbačyŭ, što i takoju poźniaju paroj tudy vodziać ekskursii.
Tvory sučasnaha mastactva ŭ Berlinie paŭsiul. Ale heta admietnaść usich sučasnych niamieckich haradoŭ, bo isnuje zakon, pavodle jakoha, kali nie pamylajusia, kožnaje ministerstva pavinna vydatkoŭvać 4 pracenty svajho biudžetu na zakup kulturnych kaštoŭnaściaŭ.
Voś čynoŭnik śpiašajecca na pracu — skulptura kala budynku Ministerstva ŭnutranych spraŭ.
Zia piać dzion u Berlinie ja nivodnaha razu nia bačyŭ aŭtamabilnych korkaŭ — ani a 8 ranicy, ani a 5 hadzinie viečara, choć vazili nas pieravažna pa samych centralnych vulicach. Reč u tym, što bolšaść niemcaŭ jeździać na rovarach — na hetych transpartnych srodkach možna ŭbačyć i salidnych klerkaŭ u farmalnych harniturach z halštukami, i mamaŭ ź dziećmi, i cełyja siemji na rovarach z «pryčepami» dla dzietak.
Masavaść rovaraŭ adlustroŭvaje hety fatazdymak — hetulki amataraŭ dvuchkołavaha transpartu sabrałasia tolki ŭnutry adnaho čatyrochpaviarchovaha ofisnaha budynku.
Berlin — vielmi zialony horad. Kali pahladzieć mapu, to centralnaja častka horadu kala Rejchstahu i Brandeburskaje bramy zaniataja vialikim parkam. Kala kožnaha ŭradavaha budynku abaviazkova pasadžanyja drevy.
Berlincy lubiać kvietki — nijakaja ŭłada nie prymusić kožnaha žychara hetak pryhoža dahledzieć ułasny balkon.
Adna z sustrečaŭ seminaru adbyvałasia ŭ budynku, dzie da abjadnańnia Niamieččyny mieściłasia Dziaržaŭnaja Rada HDR. Razam z rumynskim udzielnikam my adrazu pačali abmiarkoŭvać vidavočnaje padabienstva hetaha budynku da znakamitaha pałaca Čaŭšesku ŭ Buchareście.
Spačatku ja padumaŭ, što heta niejki čarhovy sučasny tvor, ściob z savieckaha sacartu. Nie, heta aŭtentyčnaja niekranutaja mazaika hedeeraŭskich časoŭ.
Nam, kab ubačyć niešta padobnaje, nia treba jechać u Berlin – prychodźcie na Jubilejnuju płošču ŭ Miensku.
A z hetaha balkona była abvieščana HDR. Dakładniej, u centralny fasad ubudavali histaryčny partał byłoha pałaca, z balkona jakoha była abvieščanaja niamieckaja sacyjalistyčnaja respublika.
Vy spytajecie, što ciapier u hetym hedeeraŭskim budynku. Viadoma ž, samaja darahaja elitnaja biznes-škoła — takaja voś ironija historyi.
Berlin uražvaje svajoj adkrytaściu da sučasnaści, budaŭničymi kranami na samych centralnych vulicach (zrešty, pieravažna va ŭschodniaj častcy horadu), architekturnaj śmiełaściu i razam z tym uładkavanaściu. Miunchen, naprykład, na jahonym fonie zdajecca mnie nadta histaryčnym, arystakratyčnym, — hetki žyvy muzej. U cudoŭnaj Prazie amal u samym centry isnujuć takija niedahledžanyja rajony, jak Žyžkaŭ, naprykład, dzie ty adrazu razumieješ, što apynuŭsia nia ŭ samaj raźvitaj krainie.
Siońnia aŭtary, jakija pišuć pra stanoŭčyja pieramieny, naprykład, u Kijevie, spadziajucca, što Kijeŭ stanie «novym uschodnieeŭrapiejskim Berlinam» — horadam jarkich budoŭlaŭ, festyvalaŭ, načnoha žyćcia, «dvižuchi».
Za piać dzion ja nie znajšoŭ u Berlina istotnych niedachopaŭ. Heta nia značyć, što ich niama — heta značyć, što ŭ mianie było mała času. Treba budzie viarnucca jašče raz:)
