«Voś heta źjeli – i na …% parazumnieli. Voś tak rabili – i stali na …% chutčej rašać zadačy. Heta rabić pierastali – i…» Takija artykuły pryciahvajuć uvahu, my abmiarkoŭvajem dastupnyja nam i našym dzieciam šlachi «parazumnieńnia». Zdolnaść da navučańnia zastajecca i, napeŭna, zastaniecca najvažniejšym kryteram patencyjnaj paśpiachovaści čałavieka.
Viadomaja parada «vučysia, pakul mazhi maładyja» sastareła. Usio bolš daśledavańniaŭ pakazvajuć, što i ŭ stałym uzroście funkcyi mozha možna raźvivać, a sama aktyŭnaść mozha – najlepšaja prafiłaktyka demiencyi i chvarob kštałtu Alchiejmiera. Ale adna sprava, kali navukoŭcy spasyłajucca na statystyčnyja daśledvańni albo interpretujuć vyniki psichatestaŭ, a zusim inšaja – kali ŭ vyhladzie dokazaŭ vystupajuć vyjavy, zdabytyja pry MRT hałaŭnoha mozha.
Doktar-nieŭrołah Sara Łazar z Harvarda ŭziałasia dakazvać stanoŭčy ŭpłyŭ miedytacyi na stan kary hałaŭnoha mozha.
Usim dobraachvotnikam zrabili daśledavańnie dvojčy, ź intervałam 8 tydniaŭ, na praciahu jakich testavaja hrupa praktykavała johu, dychalnuju himnastyku i miedytacyju «Uvažlivaść» (kancentracyja na asobnym orhanie i ŭłasnym dychańni) pad kantrolem instruktara i dadatkova samastojna doma.
U vyniku źmien na MRT u kantrolnaj hrupie nie zafiksavana, a voś u tych, chto zajmaŭsia, adbyłosia ŭščylnieńnie šeraha rečyva mozha ŭ vobłaściach, adkaznych za kancentracyju, pamiać i zdolnaść da navučańnia, kantrol emocyj, supieražyvańnie i navat kaardynacyju (hipakamp, pajasnaja źvilina, mazžačok). Kletki hetych abłaściej adaptavalisia da padvyšanaj stymulacyi padčas miedytatyŭnych praktyk.
Takim čynam, tezis «što trenirujecca, toje i raźvivajecca» spraŭdžvajecca nie tolki ŭ dačynieńni ciahlic i funkcyjanalnych sistem arhanizma (serca, lohkija), ale i ŭ dačynieńni da mozha. Pa nazirańniach inšych daśledčykaŭ, kancentracyja ŭvahi na asobnym orhanie vyklikaje «padvyšeńnie ŭvahi» z boku niekantralavanych čałaviekam viehietatyŭnych pracesaŭ: palapšeńnie kapilarnaha kravatoku i niervovaj trofiki, i, jak śledstva – azdaraŭleńnie orhana i arhanizma ŭ cełym.
