Na dalahladzie — chaty byłoj vioski Arechava.
Vulica, jakuju vyrašana nazvać u honar narodnaha paeta Biełarusi, u Viciebsku tolki zaprajektavanaja. Pakul što tut čystaje pole. Ź vielmi ćmianymi perspektyvami zabudovy.
Rašeńnie nazvać adnu z vulic u rajonie pryvatnaj katedžnaj zabudovy Arechava imiem Ryhora Baradulina było pryniata Viciebskim harvykankamam 25 sakavika. U hetaj dacie možna było b ubačyć aptymistyčny symbalizm, kali suadnieści jaje z histaryčnym Dniom Voli. Adnak suadnosić davodzicca z rečaisnaściu, a jana zusim nie takaja ŭračysta-symbaličnaja.
«Vulica Ryhora Baradulina» zaprajektavanaja na ŭskrainie Viciebsku, u rajonie nievialikaj vioski Arechava, pobač z mohiłkami. Kaliści heta byli viaskovyja mohiłki, a ciapier — haradzkija, vialikija — na ŭvieś bierah Dźviny. Dyj sama vioska z 2004 hodu ŭvachodzić u skład horadu.
Nahladčyca mohiłak navat nia moža dakładna pakazać, kudy pryjechać, kab ubačyć miesca budučaj katedžnaj zabudovy. Choć sama jana jakraz z Arechava. Raspaviadaje, što siudy 5 razoŭ na dzień chodzić maršrutka, na jakoj možna dabracca na pracu ŭ horad. Pra «navasiołaŭ» spadarynia nia čuła, jana machaje rukoj udalačyń i raić kiravacca tudy, dzie na dalahladzie skančajucca viaskovyja chaty:
«Nie, nichto tut nie sialiŭsia. Ja niešta takoje čuła, što nijak nia mohuć vybrać nazvy dla vulic. Jedźcie pa hetaj darozie naprava, jašče naprava i potym naleva. Tam buduć pali, napeŭna, tam treba budavać. Ciapier hetaja vioska — u Pieršamajskim rajonie, nasielnictva nia mienš jak 200 čałaviek, 105 dvaroŭ. Dvojčy na tydzień pryjaždžaje aŭtałaŭka. Ale jak niechta budzie budavacca tut, to i svaja krama, napeŭna, budzie».
Daroha da vioski.
Tut, na paŭdniova-zachodniaj uskrainie Viciebsku, vielmi malaŭničyja miaściny — vysokaje ŭźbiarežža Dźviny, pobač bataničny zakaźnik «Čortava barada». Praŭda, jon vyhladaje zaniadbanym, zatoje vielmi cikavy dla amataraŭ anamalnych źjaviščaŭ — kažuć, tut takija zdarajucca. A jašče — dla amataraŭ staražytnaj historyi: pavodle lehiendaŭ, tut było pahanskaje kapišča, rasła dubrova, i byŭ u joj dub-vołat, jaki ličyŭsia śviatym. Jašče ŭ zakaźniku byvaje šmat hryboŭ, miascovyja źbirajuć.
Bataničny zakaźnik «Čortava barada».
Ale dla tych, chto padobnuju ramantyku nia ličyć vyznačalnym faktaram, hety rajon mała pryvabny: tut niama ni infrastruktury, ni dobraha transpartnaha złučeńnia.
U zakaźniku. Vid na Dźvinu.
Aprača maršrutki № 44, jakaja chodzić u viosku 4–5 razoŭ na dzień, možna skarystacca inšym maršrutam: dajechać na aŭtobusie da kancavoha prypynku «Račny port». Potym kilametry dva iści ŭharu ŭzdoŭž mohiłak i niezasiejanych paloŭ, pieratvoranych u śmietniki.
Tut i pačynajecca centralnaja vulica.
90-hadovaja spadarynia Hanna žyvie na centralnaj vulicy vioski Arechava. Vulica tak i nazyvajecca — Arechaŭskaja. Žyvie tut z 1939 hodu, kali vioska pačała razbudoŭvacca. Babula taksama sprabuje dapamahčy vyznačycca na miascovaści ź lakalizacyjaj budučaj katedžnaj zabudovy:
«Heta pa darozie i pad les tudy. Havorać, nibyta tam buduć budavać, ale ci praŭda, ci nie — nia viedaju. Pakul ničoha tut takoha niama. U adzin kaniec vioski — dyk tam Viciebsk, a ŭ druhi — tam Dźvina. A tut ža lasy byli, na hary sosny raśli pryhožyja. A hryboŭ kolki było! I fanerny zavod tolki siarod lesu…»
Spadarynia Hanna, karennaja žycharka Arechava.
Spadarynia miarkuje, što katedžy buduć tam, dzie ciapier pole — uleva ad skryžavańnia Arechaŭskaj vulicy z vulicaj Jasnaj. Akazvajecca, jość tut takaja.
Jasnaja vulica.
Hetyja miaściny dobra viedaje aktyvist Barys Chamajda, jon žyvie niedaloka i lubić tut špacyravać. Adnak źviestki pra toje, što niedzie tut budzie vulica Ryhora Baradulina, spadar Chamajda ŭspryniaŭ vielmi skieptyčna:
«Ja tut ranicaj prahulvajusia, štodnia dzieści z traŭnia i da vosieni. Kilametry 4–5 piecham chadžu. Ale tut ža pole! Tut praŭda skančajecca žyćcio — mohiłki, uskraina horadu. A vialikamu paetu treba ŭsio ž rabić vulicu bližej da centru. A ŭ nas tam Kirava, Lenina, Uryckaha, Suvorava. Biełaruskaha ž klasyka — siudy, na ŭskrainu zapchnuli. Ja liču, što heta ŭvohule ździek! Ci chacia b voś hetuju vulicu pierajmienavać. Jana ŭžo zabudavanaja, a što za nazva — Jasnaja, a dalej idzie Raśśvietnaja… Razmova ž pra biełaruskaha klasyka, paeta! Heta ž nia prosta tak! Nas zabuduć, a jon pavinien žyć viečna, pakul jość Biełaruś i biełaruski narod!»
Barys Chamajda: Biełaruskaha klasyka — siudy, na ŭskrainu zapchnuli. Heta ździek!
Siońnia vulica Ryhora Baradulina — heta pustoje miesca, dzie zaprajektavanyja 24 učastki pamieram 1 hiektar pad pryvatnaje budaŭnictva. I ŭsiaho na čatyry ź ich padadzienyja zajavy ad achvotnych budavacca.
Kolišniaja vioska Arechava, u poli za jakoj moža źjavicca vulica Baradulina
Plany zrabić tut asobny rajon katedžnaha žytła — užo daŭnija: jašče ŭ 2013 hodzie pravodziłasia hramadzkaje abmierkavańnie prajektu budučaj zabudovy. Ale papularnym u haradžan hetaje miesca nia stała.
Miesca šmat, ale achvotnych budavacca niama.
Darečy, aprača vulicy Ryhora Baradulina, u rajonie Arechava zaprajektavanyja vulicy imia Łazara Łahina, stvaralnika papularnaj kazki «Stary Chatabyč», i imia Kanstancina Vieranicyna, aŭtara paemy «Tarasa na Parnasie». Ale na sajcie Viciebskaha harvykankamu, u pieraliku volnych dla zabudovy ŭčastkaŭ, hetaje proźvišča napisana pa-rasiejsku ź dźviuma pamyłkami. Što ž budzie, kali dojdzie da vuličnych šyldaŭ? Ale zahadvać tak daloka nie vypadaje: nivodnaj zajavy ad achvotnych zajmieć tut žytło dahetul niama.
Chto taki «Vierinicyn»?
Vulica Ryhora Baradulina, choć u prajekcie, pieršaj źjaviłasia ŭ Viciebsku. Letaś u lipieni na małoj radzimie paeta, u Vušačach, miascovyja ŭłady abiacali pierajmienavać u honar Baradulina Školnuju vulicu. Ale hetaha tak i nie adbyłosia. Na Školnaj vulicy staić chata dziadźki Ryhora, i miascovyja žychary vielmi prychilna pastavilisia da inicyjatyvy pierajmienavańnia. A ŭ Vušackim rajvykankamie kažuć, što «pieradumali»: zamiest pierajmienavańnia vyrašyli nadać imia paeta ziemlaka jakoj-niebudź novaj vulicy ŭ rajcentry. Kali heta budzie — nichto nia kaža. Nie ŭvasobiłasia ŭ žyćcio i nadańnie imieni Ryhora Baradulina vušackaj škole. Heta druhoje niaspraŭdžanaje abiacańnie, dadzienaje ŭładami letaś. Tady na sajcie Viciebskaha abłvykankamu źjaviłasia paviedamleńnie, što va Ŭšačach hatovyja ŭšanavać pamiać Baradulina ŭ adkaz na šmatlikija zvaroty i prośby žycharoŭ Viciebščyny. Ciapier hetaja abviestka źnikła z sajtu abłvykankamu.
