U adroźnieńnie ad bolšaści kaleh, ministr pracy i sacyjalnaj abarony nie chavajecca ad hramadskaści i hatovaja abhruntoŭvać pazicyju. Praŭda, pra svajo minułaje Maryjana Ščotkina raskazvać nie lubić. «Naša Niva» pasprabavała adnavić jaje bijahrafiju.
Miortvy vostraŭ
Budučy ministr naradziłasia na vostravie Kildyn kala Murmanska. Heta krajniaja poŭnač, Zapalarje. Ludzi na Kildynie źjavilisia tolki ŭ XIX st. Heta byli narviežskija kałanisty.
Paśla prychodu balšavikoŭ miascovych žycharoŭ źniščyli. Na Kildynie arhanizavali kancłahier. Vostraŭ staŭ zakrytym vajskovym abjektam. Na im raźmiaścili pamiežnikaŭ, artylerystaŭ i rakietčykaŭ. Krama, škoła, piakarnia dy łaźnia — voś i ŭsia sacyjalnaja śfiera.
Ale šukać svajakoŭ čynoŭnicy na Kildynie niavarta. Paśla razvału SSSR vostraŭ zakinuli.
«Razrucha paŭsiul. Pryčał złamany, na bierazie niama nivodnaha cełaha budynka. Zvałka chimikataŭ, pobač iržavieje kinutaja technika», — apisvajuć svaje ŭražańni naviedvalniki Kildyna.
Pavodle apošniaha pierapisu nasielnictva, na vostravie žyło 10 čałaviek, vajskoŭcy. Ciapier nibyta źjechali i jany.
Paŭnočnaja praca
Vyšejšuju adukacyju Maryjana atrymała ŭ Sankt-Pieciarburhskim univiersitecie. Jaje śpiecyjalnaściu stała fizika.
Paśla vučoby Ščotkina trapiła ŭ Akustyčny instytut imia akademika Andrejeva. Navukovaja arhanizacyja bazavałasia ŭ Maskvie, ale mieła Paŭnočny filijał u Sievieramorsku, dzie daśledavali raspaŭsiud huku ŭ akijanskich vodach. Ščotkina čatyry hady adrabiła ŭ hetaj sakretnaj ustanovie inžynieram.
U Sievieramorsku bazavaŭsia Paŭnočny fłot SSSR, tamu horad byŭ zakrytym dla vypadkovych naviednikaŭ.
Pierajezd na radzimu muža
Padčas padrychtoŭki hetaha artykuła daviałosia pahutaryć ź dziasiatkam znajomych Ščotkinaj, pieravažna jaje byłych kaleh. Adnak nichto ź ich nie viedaŭ, čamu ŭ 1986 hodzie čynoŭnica pierajechała ŭ Biełaruś. Nie ŭzhadvała ŭ intervju i sama čynoŭnica.
Adna z surazmoŭcaŭ vykazała zdahadku, što Ščotkina sustreła ŭ Sievieramorsku muža ź Biełarusi i pierabrałasia ŭ Minsk razam ź im. Tym bolš u hetyja hady ŭ siamji jakraz naradziŭsia syn.
«Maryjana Akindynaŭna raskazvała, što zaŭsiody vinšavała śviokra z Dniom Pieramohi, jon byŭ partyzanam», — uzhadvajuć kalehi.
Lubimica vučniaŭ
U 1990-m u novym staličnym mikrarajonie, u Kuncaŭščynie, adkryłasia škoła №198. Jaje dyrektarka, nastaŭnica biełaruskaj mova i litaratury Ludmiła Alaksiejeva, na nastupny hod dabiłasia dla škoły statusa himnazii. Heta była adna ź niekalkich navučalnych ustanovaŭ novaha typu ŭ krainie.
Na chvali adradžeńnia škoła adrazu stała biełaruskamoŭnaj. Praŭda, dla «techničnych» pradmietaŭ było zroblena vyklučeńnie — fizika, chimija, matematyka, bijałohija spačatku vykładalisia pa-rusku.
Maryjana Ščotkina pracavała ŭ škole №198 (ciapier heta himnazija №4) ź pieršaha dnia i vykładała jakraz-taki fiziku. Vučni byli ŭ zachapleńni ad maładoj nastaŭnicy.
A sama Ščotkina lubiła hramadskuju dziejnaść, uznačaliła prafkam. Dziakujučy jaje arhanizatarskim zdolnaściam školnaja kamanda Kłuba viasiołych i kiemlivych stała pieramožcaj na haradskich spabornictvach. Nastaŭnica sama raspracoŭvała scenary i prydumlała žarty.
U pieršych šerahach Ščotkina była i padčas spartyŭnych spabornictvaŭ.
Hetaje ŭmieńnie spatrebiłasia joj i na ministerskaj pasadzie. Čynoŭnica była adzinaj z žančyn, chto naroŭni z mužčynami ŭdzielničaŭ u «Minskich łyžniach». U 2013-m, kali jana stała šasnaccataj z 40 udzielnikaŭ, jaje navat uhanaravali pryzam «Za volu da pieramohi».
Maryjana Ščotkina biažyć pad numaram 39.
Šlach da dyrektara
…Nieŭzabavie enierhičnaja nastaŭnica źmianiła miesca pracy. U 1994 hodzie jana pierajšła ŭ škołu №159 u susiednim mikrarajonie. «Jana była kumiram moładzi. Jaje ŭžo ŭ škole nie było, a dzieci tolki pra jaje i havaryli: naša Ščotkina, naša Ščotkina», — uzhadvaje vučanica.
Dyrektaram škoły №159 była Taćciana Syčova, jakaja słaviłasia ŭmieńniem znachodzić dadatkovyja resursy. Naprykład, navučalnaja ŭstanova pieršaj u rajonie adkryła kampjutarny kłas i psichałahičnuju słužbu. Dapamoh u tym, darečy, Fond Sorasa.
Pierachod u čynoŭnicy
Čas kiravać nadyšoŭ dla Ščotkinaj u 1999 hodzie, kali jana stała dyrektaram. Pry novym načalniku ŭ škole źjavilisia licejskija fizika-matematyčnyja kłasy, adnak paŭnavartasna razharnucca nie paśpieła. Užo ŭvosień 2001 jaje pieraviali na čynoŭnickuju pasadu.
Ščotkina ŭznačaliła ŭpraŭleńnie adukacyi Frunzienskaha rajona, a praz dva hady zrabiła jašče adzin skačok navierch. Čynoŭnica stała namieśnicaj staršyni Leninskaha rajvykankama pa sacyjalnych pytańniach.
Jaje kiraŭnikom tady byŭ Piatro Hrušnik. Ciapier Hrušnik — pieršy namieśnik Ščotkinaj.
Zmaharka z darmajedami
Novaha pavyšeńnia čynoŭnica znoŭ čakała ŭsiaho dva hady. Z 2005 hoda jana — staršynia kamiteta pa pracy, zaniataści i sacyjalnaj abaronie Minharvykankama. U 2007-m Ščotkina stała namieśnicaj u Ministerstvie pracy i sacyjalnaj abarony, a ŭ 2009 — niepasredna ministram.
Heta pry jaje padtrymcy z savieckich archivaŭ dastali «zakon ab darmajedach», aficyjna — dekret «Ab papiaredžańni sacyjalnaha ŭtrymanstva». Ščotkina davodziła spraviadlivaść novaŭviadzieńnia: «Nichto z hoładu nie pamre. Kali ŭ čałavieka lažać miljony ŭ kasie, i jon na ich žyvie, jamu budzie nieskładana zapłacić 3,6 miljona rubloŭ. Jon karystajecca ŭsimi vyhodami dziaržavy… Kali muž dobra zarablaje i moža sabie dazvolić, kab žonka nie pracavała, i jany pryniali takoje rašeńnie, to 20 bazavych — nievialikaja suma, jaje možna i apłacić».
Ščotkina ščyraja i ź piensijanierami. «Nie treba skardzicca na nizkija piensii, — papiaredžvała jana. — Pierš za ŭsio, treba vychoŭvać svaich dziaciej, jakija buduć vam potym dapamahać. Heta raz. [A] dziaržava padtrymaje [tolki] ŭ mieru mahčymaściaŭ», — papiaredžvała čynoŭnica.
Nie śpiašajecca dziaržava i na dapamohu biespracoŭnym. Kali ty biez raboty i biez stažu, ty možaš raźličvać na dapamohu pamieram 150 tysiač za miesiac. Heta padychod, kab ludzi nie zasiedžvalisia na dapamohach ad dziaržavy.
Zajavy Maryjany Ščotkinaj na kirujučaj pasadzie adpaviadajuć praviłam žorstkaha kapitalizmu. Idzicie i zarablajcie, voś vam i praca, i sacyjalnaja abarona.
* * *
Ministr Ščotkina skančaje budaŭnictva katedža ŭ Drazdach FOTA
