16 listapada ŭ Vilni prajšła prezientacyja novaj knihi Viktara Marcinoviča «Radzima. Mark Šahał u Viciebsku». Mierapryjemstva prachodziła ŭ Biełaruskim Domie pravoŭ čałavieka i sabrała kala 50 amataraŭ mastactva. U dyskusii pryniaŭ udzieł Siarhiej Chareŭski, viadomy biełaruski mastactvaznaŭca i recenzient knihi. Da abmierkavańnia ŭ jakaści maderatara dałučyŭsia i Dzianis Kučynski, Prezident Studenckaha pradstaŭnictva EHU.
Na pačatku mierapryjemstva ŭsie prysutnyja ŭšanavali chvilinaj maŭčańnia pamiać achviar niadaŭnich trahičnych padziej u Paryžy – druhim domie Marka Šahała.
Padčas svajoj ustupnaj pramovy Dzianis Kučynski nazvaŭ knihu Viktara Marcinoviča «navukovym daśledavańniem i mastackim tvoram adnačasova». Pa jaho mierkavańniu, niahledziačy na svoj navukovy charaktar, kniha maje hłyboki dramatyčny duch u spałučeńni ź vielmi tonkimi asabistymi pieražyvańniami: «Heta historyja – uvasableńnie dramy i prykład taho, jak z pakut naradžajecca vialikaja luboŭ».
Siarhiej Chareŭski, viadomy biełaruski mastactvaznaŭca, nazvaŭ knihu «razbureńniem tych apokryfaŭ i mifaŭ pra Marka Šahała, jaki dasiul panujuć u litaratury». I niahledziačy na toje, što spačatku jon pastaviŭsia da płanaŭ nakont napisańnia knihi ź niedavieram, paśla jaje vychadu mastactvaznaŭca byŭ pryjemna ździŭleny paŭnatoj i hłybinioj daśledavańnia.
Chutka Viktar Marcinovič, viadomy biełaruski mastactvaznaŭca i publicyst, sam pradstaviŭ svaju knihu. Jon vykazaŭ padziaku ŭsim prysutnym, a taksama ŭsim tym, chto dapamahaŭ u stvareńni i publikacyi knihi. Aŭtar vyrašyŭ padzialicca z čytačami nievialikim tekstam, jaki byŭ napisany śpiecyjalna da ruskaha vydańnia tvora i tamu nie drukavaŭsia ŭ prezientavanaj knizie. Vynik vialikaj, 15-hadovaj daśledčaj pracy byŭ upieršyniu nadrukavany ŭ Vydaviectvie EHU pry aktyŭnaj padtrymcy Studenckaha Pradstaŭnictva EHU. Sam Viktar Marcinovič vykazaŭ nadzieju, što jaho tvor budzie cikavy nie tolki śpiecyjalistam, ale i šyrokaj aŭdytoryi čytačoŭ.
Paśla sustrečy vykazaŭ svajo mierkavańnie i eks-ambasadar Švecyi u Biełarusi Štefan Eryksan: «Mnie pašaściła pabyvać u Viciebsku niekalki razoŭ, i uspaminaju ź ciapłynioju, jak dyriektar muzieja Ludmiła Chmialnickaja pakazvała dom i muziej Šahała. Heta ž sapraŭdny cud, što jaho dom zachavaŭsia! Kožnaja kraina pavinna viedać svaich hierojaŭ, i tamu kniha Viktara Marcinoviča vielmi važnaja dla biełaruskich čytačoŭ, ale ja ŭpeŭnieny, što biełaruski pohlad na Šahała taksama vyklikaje intares u zamiežnikaŭ». Na pytańnie «Jak vy hladzicie na ciapierašni stan biełaruskaj kultury» spadar Eryksan adznačyŭ: «Biełarusam treba hanarycca svajoj kulturaj, jakaja nie horš za inšyja eŭrapiejskija kultury. Kultura nie isnuje ŭ izalacyi, ale raźvivajecca ŭ uzajemadziejańni ź inšymi kulturami. Pakul, na žal, usio samabytnaje i jaskravaje što robicca ŭ krainie nie zaŭždy dachodzić da šyrokaj publiki. Budziem spadziavacca, što pryznańnie tvorčaści Śviatłany Aleksijevič Šviedskaj Akademijaj taksama dapamoža biełarusam daznacca i pra inšych svaich talenavitych ziemlakoŭ».
Padčas ahulnaj dyskusii byli padniaty samyja vostryja pytańni, źviazanyja z supiarečlivaj asobaj Marka Šahała, rolaj małoj radzimy ŭ jaho žyćci i tvorčaści, a taksama abmiarkoŭvalisia prablemy niepryniatych hramadstvam tvorcaŭ. Asabliva cikaviŭ publiku stan sučasnaha biełaruskaha mastactva, jakomu nie chapaje padtrymki, jak hramadskaj, tak i materyjalnaj. Paśla prezientacyi ŭsie achvotnyja atrymali mahčymaść nabyć knihu ź piersanalnym aŭtohrafam aŭtara.
