U kahości jana vyklikaje razdražnieńnie, u niekaha mižvolnuju zajzdraść, inšyja reahujuć stomlena-abyjakava, biez emocyj: jany pajeduć za kalučy drot, u Eŭropu, a my, što stanie bačna jašče bolš vyrazna, zastaniemsia ŭ značna bolšaj “dupie”.
Prafesyja śpirtavoza, butlehiera, drobnaha kantrabandysta amal całkam vymierła, jak tolki susiedka pierajšła na šenhienskija vizy. Ahulnaviadomy fakt. Niejkaja kupka jašče trymajecca, majučy ŭ pašparcie apošnija tydni nacyjanalnaj polskaj vizy. Častka spadziajecca viarnucca da zaniatka, u mižnarodnuju elektryčku da Kuźnicy, ścienki i kresły jakoj — schovišča dla śpirytusa i cyharetaŭ. Jak? Atrymaŭšy kartu palaka. Heta pryznajuć usie. Spačatku tak — jaje atrymajuć staryja patryjoty, jakim dakument patrebny tolki dziela maralnaj satysfakcyi. Na druhim miescy, badaj, aktyŭnaja častka — tyja, chto prahnie viedaŭ, pracy, chto maje svoj biznes. Na apošnim — jany, chto nie pretenduje na vialikija zdabytki.
A dla častki, jakaja, viadoma, pryzvyčaiłasia byvać pobač — u susiedniaj Polščy raz-poraz, ale jakaja nie źbirajecca tam atabarvacca, dla jaje karta palaka — svojeasablivaja achoŭnaja hramata, amal što dakument hramadzianina Eŭraźviazu. Bo kab RB raźvivałasia jak usie narmalnyja eŭrapiejskija krainy, kab nas nie ciahnuli ŭ abdymki turkmienbašoŭ, chiba adčuvali b my niejkuju ŭłasnuju pakryŭdžanaść, chibnaść pobač z uładalnikami karty palaka? Što mnie da karty palaka, kali ja sieŭ i pajechaŭ jak sapraŭdny bieły čałaviek svabodna da samaha Berlina i Paryža? Kali na maim pašparcie nie dastanyja z naftalinu siarpy-mołaty, a pavažany rycarski eŭrapiejski hierb, jakomu pad vasiemsot hod? Bo my rycary! My — RY-CA-RY! A nas trymajuć jak polskich aficeraŭ u katyniach. I chočuć trymać nadalej, biaskonca trymać.
Za polskuju movu — achoŭnaja karta palaka, pavaha, biaspłatnyja vizy, ilhoty, za biełaruskuju — pa mordzie! Tvaram u hraź. Za biełaruskuju — kajdanki, ździeki, jorničańnie sudździaŭ, kraty. I jany jašče aburajucca Polščaj, što taja, akazvajecca, dzielić biełaruskich hramadzianaŭ na dva hatunki… Sustrakaju staroha pryjaciela, jon pryznajecca: ja maryŭ pra svabodnuju Biełaruś, ja zaŭždy dbaŭ, ja razmaŭlaŭ i razmaŭlaju na biełaruskaj movie, ale hady iduć, chutka pensyja, i ja ŭ hetaj krainie nichto, nichto, razumieješ?!! Ja joj niepatrebny, bo ŭ jaje haspadary, jakija vykarystoŭvajuć tolki nazvu, jakija pahardžajuć usim biełaruskim.
Što jamu adkazać było? Ja jamu adkazaŭ tak: viedaješ, palaki havorać, što daduć svaju kartu navat usim tym, chto mieŭ chacia b adnaho z dvuch baćkoŭ, chto byŭ hramadzianinam Polščy da 17 vieraśnia 1939-ha. A ty mieŭ abodvuch, movu i historyju polskuju z kulturaj razam viedaješ pahatoŭ. Dziejničaj! Zapišysia ŭ palaki! Vyratujsia, jak adnojčy vyratavalisia niekatoryja biełarusy dziakujučy armii Andersa! Adčuj siabie sapraŭdy čałaviekam, a nie źniavažanym na kožnym kroku “nacyjanalistam”… Ułasna kažučy, Branisłaŭ Taraškievič atrymaŭ niekali kartu savieckaha biełarusa, a Francišak Alachnovič — kartu palaka. Vyniki — ahulnaviadomyja. Być biełarusam — zastavacca pahardžanym jak pieršyja chryścijanie ŭ pahanskaj imperyi. Taki los.
