Zorak biełaruskaha žyvapisu prytuliła da siabie na ceły tydzień staražytnaja Druja. Druhi mastacki plener «Pačatki» prahrymieŭ značnaj kulturnaj padziejaj nie tolki na brasłaŭskaj ziamli, ale i ŭ krainie. Astatnim šmathamnym zmazkam, što pryciahnuŭ amataraŭ mastactva i haściej z roznych miestaŭ našaj Radzimy, staŭsia viernisaž u murach siarednieviakovaha pabiernardzinskaha klaštaru.
Ideja praviadzieńnia pleneru ŭ Drui naležyć miascovamu śviataru Siarhieju Surynoviču, jaki vystupaje jak miecenat padziei, i mastačcy Volzie Kuvajevaj, jakaja zajmajecca adboram udzielnikaŭ.
Hetaja padzieja adbyvajecca ŭ druhi raz, ale ad samaha pačatku trapiła ŭ pole zroku vybitnych tvorcaŭ našaj krainy. Plener niezvyčajny jak adnosna miesca praviadzieńnia — mastaki žyvuć u kiellach XVII stahodździa, — tak i kolkaściu ŭdzielnikaŭ, naprykład u hetym hodzie ŭ plenery ŭziali ŭdzieł tryccać žyvapiscaŭ.
Mastackaja palitra ŭdzielnikaŭ pradstaŭlena ŭ vielmi šyrokim dyjapazonie: karaleŭna biełaruskaha avanhardu Volha Sazykina, simvalisty Marta Šmatava i Aleś Puškin, multyplikatar, akvarelist Dźmitry Surynovič, kieramist Aleh Iłaryjonaŭ, majstra habielenaŭ Dot Ambusamataŭ, žyvapiscy Dzianis Barsukoŭ, Anton Vyrva, Kaciaryna Hovien, Uładzisłaŭ Piatručyk, Taćciana Ułasievič, Anastasija Burko, Juryj Niemahaj, Raman Koršunaŭ, Dzianis Barsukoŭ i inšyja. Udzielničali vypuskniki dziaržaŭnaj Akademii mastactvaŭ i navučency roznych kursaŭ i mastackich vučelniaŭ razam sa svaimi vykładčykami. Styl, sposab piśma dy technika žyvapisu ŭdzielnikaŭ pleneru achoplivała samyja roznyja kirunki sučasnaha mastactva.
«Asnoŭnaja meta pleneru ŭ staražytnych murach — dyjałoh relihii i mastactva, budaŭnictva mastoŭ, pošuk supolnaj hamy, detalizacyja adcieńniaŭ sumoŭja», — padkreślivaje ajciec Siarhiej Surynovič. Sami ŭdzielniki adznačajuć, što dla ich čas udziełu ŭ plenery ŭ Drui — heta čas nie tolki intensiŭnaj pracy nad mastackimi tvorami, ale i duchoŭnych pošukaŭ.
Stvorany na plenery tvor staličnaj mastački Marty Šmatavaj «Druja» mnohija nazyvajuć šedeŭram.
Aleś Puškin stvaraje maštabnaje pałatno «Kraina Druja»
Uładzisłaŭ Piatručyk za pracaju nad vyjavaju «Brama drujskaha kaścioła»
Źmicier Surynovič
Marta Šmatava
Navučeniec Akademii mastactvaŭ Andrej Ihnacienka za pracaj
Volha Sazycina ŭ majsterni
Aleh Iłaryjonaŭ «Pachmurna»
17 lipienia plener uračysta adkryŭ Apostalski vizitatar dla hreka-katolikaŭ Biełarusi archimandryt Siarhiej Hajek. Praz słova da mastakoŭ archimandryt Siarhiej Hajek źviarnuŭ asablivuju ŭvahu na hłybiniu i sens paniaćcia «kultura», raskryćcio kultury ŭ mastactvie i miesca Miłasernaha Boha, jaki źjaŭlajecca asnoŭnaj krynicaj natchnieńnia i talentu čałavieka. Adkryćcio imprezy było dapoŭniena duchoŭnymi śpievami i žyvoj kłasičnaj muzykaj. Skrypičny ansambl, jakim kiruje pravasłaŭnaja nastaŭnica Valancina Kazakievič, meta jakoj — navučyć sapraŭdnamu muzyčnamu majsterstvu viaskovych dziaciej, u tym liku sirotaŭ ź dziciačaha doma, — nahadaŭ pra ŭzrost drujskaha klaštara svojeasablivym čynam, padrychtavaŭšy novuju muzyčnuju prahramu, składzienuju z tvoraŭ XVI—XVII stahodździaŭ.
Litaraturnuju viečarynu dla mastakoŭ praviała ŭ miežach pleneru piśmieńnica Iryna Žarnasiek. Pradstaŭlajučy ŭłasnuju tvorčaść, asablivym čynam zasiarodziłasia na svaim ramanie, hieroi jakoha praz svajo paklikańnie i stanaŭleńnie niepasredna źviazanyja z Drujaj. «Budź vola Tvaja» ab žyćci, słužeńni i hieraičnaj pakutnickaj śmierci śviataroŭ ajcoŭ-maryjanaŭ Antonija Laščeviča i Juryja Kašyry, jakija dobraachvotna pryniali śmierć razam sa svaimi parafijanami, spalenymi ŭ 1943 hodzie niamieckimi karnikami.
24 lipienia Śviatoj Imšoj, jakuju ŭznačaliŭ biskup Viciebski Aleh Butkievič, zaviaršyŭsia plener «Pačatki-II». Biskup Butkievič pryśviaciŭ svaju hamiliju sensu malitvy «Ojča naš», kožnaje słova jakoj nabyvaje, kali kazać pra tvorčaść, asablivy sens, a taksama zaściaroham ad praźmiernaha zachapleńnia plonami svajoj tvorčaści, nahadaŭšy, što talent mastaka — usiaho tolki pryłada Boskaj ruki. Taksama biskup Viciebski padkreśliŭ, što zasiarodžanaść na tvorach mastactva, pieratvareńnie ich u samametu nabližaje da pahanstva, kali nie natchniajecca prahaj prasłaŭlać Božuju volu i Božuju łasku.
Apošni dzień pleneru adnačasova staŭsia viernisažam — mastaki pakazali jak skončanyja pracy, tak i mnostva eskizaŭ, jakija z časam pieratvoracca ŭ paŭnavartasnyja pałotny. Častka rabot zastałasia ŭ halerei klaštara. Niahledziačy na ŭmovu — pakinuć u klaštary adnu karcinu, — šmat chto z mastakoŭ pakidaŭ dźvie ci try pracy ŭ jakaści padziaki za haścinnaść haspadara i stvoranuju im atmaśfieru natchnieńnia.
Paśla liturhii pierad mastakami, haściami miastečka i miascovymi viernikami vystupili majstry muzyki — minski folkavy kalektyŭ «Rutvica», rok-muzyka Pit Paŭłaŭ. Biskup Butkievič i muzyka Paŭłaŭ supolna vykanali pad hitaru chit «Try čarapachi», što stałasia taksama niezvyčajnaj padziejaj i svojeasablivaj hučnaj zajavaj jerarcha, jaki adkryty da sučasnaha mastactva i muzyki, hatovy vieści dyjałoh i spryjać raźvićciu.
Uładzimir Niaklajeŭ, jaki prybyŭ u Druju zahadzia, žyŭ razam z mastakami, naziraŭ za ich pracaj, dekłaravaŭ na zaviaršeńnie mastackaj padziei svaju paeziju, pryśviaciŭ taksama jaje radki śviataru, haspadaru pleneru:
Ci daždžy, ci zavieja,
Kali siejbit sieje — dyk siej!
Pryjdzie čas — i daśpieje
Tvaja niva, Siarhiej!
Viernisaž adbyvaŭsia ŭ kalidorach manastyra. Hledačy prybyli nie tolki z Brasłaŭščyny, jechali z roznych kutkoŭ Biełarusi, mnohija načavali ŭ pałatkach i ŭłasnych aŭto la Brasłaŭskich azior, kab zatym u adnym miescy, jakoje sabrała zorak sučasnaha ajčynnaha žyvapisu, datyknucca da mastactva. Na vystavie mastaki prezientavali kala 160 rabot, jakija paŭstali ŭ Drui.
Simvałam pleneru ŭ Drui stała praca staličnaj mastački Marty Šmatavaj «Druja» (P.A. 70/50), jakuju mastaki acanili jak šedeŭr. Pracy mastački znachodziacca nie tolki ŭ najlepšych halerejach našaj krainy, ale Hiermanii, Hałandyi, Aŭstryi, Bielhii i h.d., a zaraziaje tvory jość i ŭ Drui. Pałatno ŭjaŭlaje saboju dziaŭčynu ŭ vobrazie Drui, jakaja raspuściła błakitnyja kosy, — simvały vuścia Dźviny i Drujki, dzie znachodzicca samo pasielišča. Čyrvonyja karali, jakija źviśli da vady, — miesca trahičnych padziejaŭ apošniaj vajny, habrejskaha hieta. Vyraznyja miežy jak na niebie, tak i na ziamli — vobraz histaryčnaha miescaznachodžańnia miastečka na pamiežžy. Malunak Troickaha Kaścioła na plačy dziaŭčyny — suviaź historyi i sučasnaści.
Hałoŭnaja ideja ajca Siarhieja Surynoviča — stvaryć ułasnuju halereju ŭ murach klaštara.
