Znajomstva Vincenta Stankieviča ź Jankam Kupałam adbyłosia ŭ 1905 hodzie ŭ majontku Jachimoŭščyna i pierarasło ŭ tryvałaje siabroŭstva ŭ falvarku Akopy, dzie małady inžynier, śpiecyjalist pa silikatnaj pramysłovaści, sustreŭ užo znakamitaha paeta, redaktara «Našaj Nivy».
U hetaj čaroŭnaj miaścinie, zvanaj «biełaruskaj Šviejcaryjaj», jon staŭ śviedkam roskvitu kupałavaha talentu, mahčyma, adnym ź pieršych čytačoŭ stvoranych tut cudoŭnych ramantyčnych paem «Bandaroŭna», «Jana i ja», «Mahiła lva» i kamiedyi «Paŭlinka».
Z nabližeńniem frontu da Vilni ŭ žniŭni 1915 hoda Janka Kupała jak redaktar «Našaj Nivy» prymaje ciažkaje rašeńnie – zakryvaje hazietu i vyjazdžaje ŭ evakuacyju.
Śvietłaj padziejaj asabistaha žyćcia paeta, stahodździe jakoj adznačajecca sioleta, stała jaho viančańnie 23 studzienia 1916 hoda ŭ kaściole śviatych Piatra i Paŭła ŭ Maskvie z Uładzisłavaj Stankievič, daŭniaj znajomaj, prafiesijnym piedahoham, aŭtaram vieršaŭ dla dziaciej.
Žonka stała viernaj spadarožnicaj paeta, paśla trahičnaj hibieli muža – źbiralnicaj jaho tvorčaj spadčyny, raśsiejanaj pa śviecie ŭžo ŭ čas Druhoj suśvietnaj vajny, stvaralnikam i pieršym dyrektaram muzieja Janki Kupały.
Vincent Stankievič i Janka Kupała słužyli razam
U 1916 hodzie Janku Kupału pryzvali ŭ vojska. Vincent Stankievič słužyŭ aficeram u 16-m vajenna-darožnym atradzie Druhoj armii Paŭnočna-Zachodniaha frontu. Cudoŭna ŭśviedamlajučy značeńnie paeta dla Biełarusi, jon paspryjaŭ nakiravańniu svajho siabra i svajaka ŭ hetuju čaść. Pośpiech jaho chadajnictvu zabiaśpiečyła, vierahodna, i viadomaść paeta ŭ kole vajennaha kiraŭnictva.
Vincent Stankievič. Fota z fondaŭ Dziaržaŭnaha litaraturnaha muzieja Janki Kupały.
Na karyść hetaha śviedčyć vypadak u čakalni pieršaha kłasa Vilenskaha vakzała ŭ Minsku ŭ 1917 hodzie, pra jaki viedajem z uspaminaŭ Vincenta Stankieviča i jaho siastry. Kali kamiendant stancyi padpałkoŭnik Miasajedaŭ chacieŭ zahadać Kupału pakinuć zału, bo jak padpraparščyk nie maje prava tut znachodzicca, hienierał Vasilij Hurka, źviartajučysia da Miasajedava, dasłoŭna skazaŭ:
«Ja razriešił hospodinu Janku Kupale priebyvať v etom zale, vy nie znajetie kto eto takoj! Eto žie iźviestnyj cienimyj biełorusskij poet Janka Kupała, niesravnienno boleje ciennyj čiełoviek, niežieli nie odna dieržimorda, chotia by i v mundirie podpołkovnika»,
i paprasiŭ prabačeńnia va Uładzisłavy Łucevič, jakaja pravodziła muža i brata.
Vincent Stankievič i Janka Kupała słužyli razam i toje, što jany abodva bačyli na biełaruskich ziemlach, praź jakija prajšli franty Pieršaj suśvietnaj vajny, my možam ubačyć na staronkach unikalnaha alboma fotazdymkaŭ, zroblenych Vincentam Stankievičam.
Vid mosta sa šluzami na race Naračanka ŭ Hanucie. Fota z fondaŭ Dziaržaŭnaha litaraturnaha muzieja Janki Kupały.
Albom źmiaščaje 57 čorna-biełych zdymkaŭ, adzin ź jakich azdablaje jaho vokładku. Siarod inšych jość zdymki z takimi podpisami:
«Vid' mosta so šluzami na r.k. Naroč v' d. Hanuta
Most v' dier. Osipoviči vo vriemia viesieńnieho raźliva
Vyjemka na dorohie oz. Naroč – Brusy
Vid' razrušiennoj cierkvi hiermanskim' snariadom' pri d. Kossuta
Most' i damba na uč. Vilejka – Sosienka
Most' i damba na dorohѣ Ilja – Viazyń»
Jość nadpis čarniłam u dzieviać radkoŭ, zrobleny rukoj V. Stankieviča: «V hodach I Mirovoj vojny v vojenno-dorožnom otriadie Janka Kupała prinimał učastije v postrojkie mostov na riekach Biełorusii v 1916–1918 hodach, śnimki diełał načalnik 16 otriada inžienier V.F. Stankievič».
Zdymki možna pabačyć u muziei
Častkova aličbavanyja fotazdymki z alboma Vincenta Stankieviča pradstaŭlenyja ŭvazie naviednikaŭ stacyjanarnaj ekspazicyi Dziaržaŭnaha litaraturnaha muzieja Janki Kupały ŭ multymiedyjnym raździele, pryśviečanym žyćciu i tvorčaści paeta ŭ čas Pieršaj suśvietnaj vajny.
Adzinaccać aličbavanych zdymkaŭ z alboma ŭvajšli ŭ pierasoŭnuju vystavu «Ja – šlach, jakomu viek niama spakoju» (Žyćcio i tvorčaść Janki Kupały ŭ hady Pieršaj suśvietnaj vajny). Jana ekspanavałasia na placoŭkach Biełarusi, Litvy, Rasii. Paŭsiul albom Vincenta Stankieviča vyklikaŭ vialikuju cikavaść naviednikaŭ, navukoŭcaŭ, krajaznaŭcaŭ i, najbolš, – žycharoŭ adlustravanych na zdymkach miaścin.
Tamu faksimilnaje vydańnie alboma Vincenta Stankieviča jak kaštoŭnaha śviedčańnia rečaisnaści na Biełarusi ŭ hady Pieršaj suśvietnaj vajny jość u płanach muzieja, jak i spadziavańnie, što hetaja inicyjatyva budzie padtrymanaja.
