My, biełarusy, jak nie chto inšy, lubim šukać admazki i apraŭdańni svaim dziejam ci biaździejańniu. Napeŭna, kali b u śviecie možna było zapatentavać pieršuju i druhuju źjavu — to ŭžo daŭno zabiaśpiečyli b sabie biaźbiednaje žyćcio i stvaryli nie horšy za narviežski «fond pakaleńniaŭ», jaki b na stahodździ napierad zabiaśpiečyŭ nacyjanalnyja patreby.
Adny z samych efiektyŭnych i častych admazak u nas datyčacca biełaruskaj movy. My nie razmaŭlajem na joj, bo «mała chto razmaŭlaje», «kali b usie pačali, to i ja b taksama» i, kaniečnie, varta pryvieści niešta z załatoj kłasiki, nakštałt «vy tak pryhoža razmaŭlajecie, a ja nie chaču kavierkać jazyk». Z movaj u Biełarusi składana. A jak by vy adreahavali, kali b daviedalisia, što ciapier Maskva pieražyvaje sapraŭdny biełaruskamoŭny bum? (aproč niadaŭniaha zachapleńnia «šmaravidłam») Biełaruski linhvist Anton Somin pierakonvaje mižnarodnuju supolnaść, što biełaruskaja mova žyvaja i pryhožaja, ładzić u Maskvie moŭnyja kursy, na jakija možna patrapić vyklučna pavodle konkursnaha adboru, zasnavaŭ piać hod tamu ŭ Minsku najbujniejšy na postsavieckaj prastory «Festyval moŭ», a taksama vydaje ŭ Rasii padručnik pa samavyvučeńni biełaruskaj movy, jaki čamuści možna nabyć, tolki dasiahnuŭšy 16 hadoŭ.
Kali b niechta skazaŭ, što ja napišu padručnik pa biełaruskaj movie — tolki b raśśmiajaŭsia
— Vinšujem z vychadam padručnika i prezentacyjaj jaho biełaruskaj publicy sioleta na knižnaj vystavie! Padručnik pa samavyvučeńni biełaruskaj movy maje paznaku «16+».Čamu rasiejcy ličać movu nadta intymnaj i dazvalajuć vyvučać jaje tolki z 16 hadoŭ?
— Historyja maje svaje karani ŭ durnavatym rasiejskim zakanadaŭstvie, jakoje ciapier, darečy, raspaŭsiudžvajecca i na biełaruskija vydańni. U nas taksama pryniali zakon, jaki abaviazvaje rabić uzrostavyja adznaki z «+».
Što tyčycca knihi, pryčyna ŭ tym, što ŭ padručniku jość zhadki pra ałkaholnyja napoi, a hetu infarmacyju ŭ Rasii nibyta nielha viedać dzieciam da 16. Nasamreč, možna było pravieści ekśpiertyzu, i padručnik mieŭ by «12+». Tut prablema ŭ tym, što hetaja ekśpiertyza davoli doraha kaštuje. U dadatak treba znajści ekśpierta, jaki maje prava rabić blamki na knihi i vałodaje biełaruskaj movaj. A ŭ Maskvie heta prosta nierealna.Tamu vydaviectva, jakoje zajmałasia padručnikam, stavić takija paznaki navat na dapamožnik pa hramatycy. I my žartujem, što možna znajści ŭ hramatyčnym dapamožniku na «16+»? U padrychtoŭcy knihi mnie dapamahała siabroŭka, razam ź jakoj składali dyjałohi, prydumlali zapaminalnyja i admietnyja žarty.
I kali my daviedalisia, što padručnik budzie mieć takoje ŭzrostavaje abmiežavańnie, padumali, što, mabyć, u nastupnym vydańni my źmieścim jašče bolš jarkija žarty i dahonim da «18+», kab bolš uvahi było.
Tady historyja pra moj padručnik uvojdzie ŭ raździeł «Kachańnie i seks» naroŭni sa śvieckim lvom Ivanam Šyłam.
— Dziŭny vybar dla zaniatku ŭ Maskvie — stvarać padručnik dla vyvučeńnia movy.
— Kali b mnie niechta skazaŭ 5 hod tamu, što ja napišu padručnik pa biełaruskaj movie, to prosta raśśmiajaŭsia by ŭ adkaz. Ja zajmaŭsia movaj jak navukoviec, ale, kaniečnie, nie ličyŭ siabie hałoŭnym śpiecyjalistam, asabliva z-za taho, što žyŭ u Maskvie i movu amal nie praktykavaŭ. Ale potym, kali padumaŭ, što za padručnik moža sieści niechta, kamu biełaruskaja nasamreč abyjakavaja, vyrašyŭ pahadzicca. Bačyŭ, što ŭ hetaj sieryi jość vielmi dobryja padručniki, a jość i zusim naadvarot.
— Čym jon tady adroźnivajecca ad inšych padručnikaŭ?
— Možna skazać, što ŭ nas jość dva leksičnyja płasty: aficyjny i ad taraškievicy. Niechta havoryć, što viełasipied i pasolstva — heta nie biełaruskija słovy, a ruskija, i vyvučać ich niepatrebna. A buduć ludzi, jakija skažuć, što rovar i ambasada — heta pałanizmy.
Ja vyrašyŭ, što hetyja dva łahiery treba prymiryć, i stvaryŭ pieršy padručnik, dzie adnačasova jość infarmacyja pra abodva varyjanty. Infarmacyja pra taraškievicu nadrukavanaja inšym šryftam. U śpisach słoŭ ja davaŭ dva varyjanty napisańnia praz «słeš». Ahułam heta typovy padručnik dla samanavučańnia, dzie jość dyjałohi, praktykavańni na leksiku, maŭleńnie.
— Nad čym pryjšłosia najbolš papracavać?
— O, heta byŭ «samavučyciel», asobnaj historyjaj stałasia nazva. U słoŭniku Krapivy «samoučitiel» aznačaje «samavučyciel». Z takoj nazvaj nichto b nie nabyŭ taki padručnik i ličyŭ by nazvu haniebnym rusizmam. Pad takoj vokładkaj možna čakać tolki žestačajšuju ruskuju movu ź biełaruskim akcentam. A kali napisać nie samavučyciel, budzie nie jak u słoŭniku i mnohija ludzi skazali b: «toje, što nie ŭ słoŭniku — toje nie pa-biełarusku, našto rabić navatvory». Ja šmat čaho pieraryŭ i znajšoŭ varyjant «samanavučalnik», «samavučak» ad Kłyški, «padručnik dla samanavučańnia», dla «samastojnaha navučańnia». Ja kansultavaŭsia z roznymi biełaruskimi linhvistami, i my pryjšli da vysnovy, što lepš užyć «padručnik dla samanavučańnia», a ŭnutry napisać «samavučyciel», bo heta budzie biez zapazyčanaha sufiksa «ciel».
«Majtki ci trusy?»
— Ty taksama adznačyŭ, što ŭ śviecie, dzie adny nosiać «trusy», a inšyja — «majtki», žyć składana. Jak miarkuješ, biełarusy zmohuć pieraadoleć hetuju moŭnuju padvojenaść? Albo naadvarot, jana karysna ŭpłyvaje na hramadstva i zachaavańnie movy?
— Heta jak u N.R.M. — «padvajeńnie asoby zryvaje nam dach». Tut taksama takoje padvajeńnie asoby ŭ biełaruskaj movy. Nie ŭsie linhvisty pryznajuć varyjatyŭnaść i prava na isnavańnie druhoha varyjanta. Nasamreč, ich navat nie niekalki, a niekalki dziasiatkaŭ ci socień. Dadajcie jašče i toje, što adroźnivajecca hramatyka, leksika i fanietyka… Mnie padajecca, što heta nie vielmi dobra dla biełaruskaj movy, bo ŭ nas isnuje supraćstajańnie — biełaruskaja mova suprać rasiejskaj i naadvarot. Da hetaha dadajucca dyjalekty i trasianka ci, kali kazać bolš palitkarektna, biełaruski varyjant ruskaj movy. I ŭ dadatak u nas jość šmat rasiejskamoŭnych i niašmat biełaruskamoŭnych, siarod jakich idzie supraćstajańnie — ci treba pisać miakki znak, treba nasić majtki albo trusy — nie tolki arfahrafija, ale i leksika. Zdajecca, heta dziejničaje nie na karyść biełaruskaj movy. Kali mnie prapanavali pisać padručnik, ja jakraz pisaŭ dysiertacyju. U vyniku prajšło 5 hadoŭ, i padručnik jość, a dysiertacyi niama.
— Napeŭna, heta byŭ nialohki vybar: adkłaści akademičnyja dasiahnieńni i mahčymaści na karyść raźvićcia i papularyzacyi movy. A jakaja była tema dysiertacyi?
— Tema dysiertacyi taksama prabiełaruskaja i jaje naradžeńnie maje dziŭnuju historyju. Jana tyčycca toj samaj padvojnaści movy. Čytaješ, naprykład, kamientary da biełaruskamoŭnych artykułaŭ na Tut.by: «Vypadak na hranicy. Pahraničniki patrulavali i byli ŭzbrojeny ružžom». I kamientatar piša, što zamiest «hranicy» treba było ŭžyć «miaža», zamiest «ružža» — užyć «strelbu». Hety čałaviek abvinavačvaje aŭtaraŭ, što jany nie viedajuć biełaruskuju movu i całkam zrusifikavanyja. Albo byvaje tak: sustrenie čałaviek słova «maładzion», nie viedaje pra jaho isnavańnie i piša: «Što heta za pierł? Čarhovy pryjom Akademii navuk pa palapšeńni movy». Albo tak: «Torknuła i napisali». Toje samaje byvaje z mapaj, rovaram i ravarystami… Usio heta sapraŭdnyja kamientary z sajtaŭ. U nas jość dźvie hrupy biełarusaŭ, jakija ličać, što viedajuć movu, a mova druhoj — zanadta rusifikavanaja, navatvornaja ci sintetyčnaja, heta nie daje zrabić adzinuju biełaruskamoŭnuju supolnaść. Heta viadzie nie da raźvićcia movy, ale da stahnacyi. Takaja situacyja moža vypravicca, tolki kali mova stanie bolš užyvacca, mova sama adrehuluje siabie. Voś u Rasii siońnia ŭsie bjuć tryvohu, što mova hinie, zapazyčańni paŭsiul, bo ŭ joj šmat anhlicyzmaŭ. Kali jany buduć patrebnyja nam — jany zastanucca, kali nie — to nie zastanucca. Toje samaje budzie i ź biełaruskaj, kali joj buduć karystacca va ŭsich śfierach. Kali zachočuć, kab zastalisia trusy — to zastanucca, kali nie — to majtki. Inačaj słovy razyjducca pa značeńni. Jak vioska i dziareŭnia. Bo vioska — heta vioska, a dziareŭnia — nieadukavanyja ludzi. Tak i hetyja słovy razyjducca, a kali mova stanie bolš užyvanaj, to jana narmalizujecca.
— Čym ciapier zajmaješsia ŭ Maskvie?
— Ciapier ja vykładaju ŭ dvuch univiersitetach i pišu navukovyja artykuły. Šmat maju cikavych zadum i chaču dapisać dysiertacyju, ad jakoj adciahvajuć tyja samyja idei. Niadaŭna z kalehami vydali najnoŭšy słoŭnik movy internetu. Heta nie niejki bajan z «łurkmora», a nasamreč navukovaja praca, dzie adlustroŭvajecca historyja ruskamoŭnaha internetu z 90-ch da sučasnaści. Heta nie sproba zakinuć na papieru najnoŭšyja miemy, bo tady jon praź niekalki miesiacaŭ budzie nieaktualny. Heta sproba apisać roznyja etapy raźvićcia internetu: dziacinstva 90-ch, mova padonkaŭ — 2000-ch. Heta sproba zrabić surjoznaje daśledavańnie ź niesurjoznaj temy. Taksama vykładaju ŭ dvuch univiersitetach roznyja linhvistyčnyja pradmiety. Jašče vykładaŭ biełaruskuju movu ŭ prajekcie «Škoła moŭ susiedziaŭ krain SND», arhanizoŭvaŭ «festyval moŭ» u Maskvie i Minsku, a taksama alimpijady pa linhvistycy.
— Konkurs na kursy biełaruskaj movy ŭ Maskvie — dva z pałovaj čałavieki na miesca!
— U parku Horkaha ŭ Maskvie pravodziać adukacyjnuju prahramu — «Škoła moŭ mihrantaŭ». Na pačatku było 4 movy: tadžykskaja, kazachskaja, małdaŭskaja i kirhizskaja. Prajekt karystaŭsia popytam, i dziaŭčyna-arhanizatarka vyrašyła pašyryć jaho na ŭsie 10 moŭ krain SND. Zajavak na kurs było stolki, što navat pryjšłosia adbirać udzielnikaŭ na konkursnaj asnovie pavodle matyvacyjnych listoŭ. Darečy, byŭ pryjemna ŭražany, što samaj zapatrabavanaj była ŭkrainskaja. Heta prytym, što išoŭ 2015 hod! Što tyčycca biełaruskaj — było ciažka adabrać ludziej. Bo matyvacyjnyja listy byli cudoŭnyja. Bolšaść udzielnikaŭ mieli prodkaŭ ź Biełarusi. Mnohija ź dziacinstva pravodzili leta ŭ biełaruskich vioskach z babulami i dziadulami, pamiatali movu, jakaja im padabałasia. Niekalki čałaviek mieli patrebu ŭ prafiesijnaj dziejnaści. Adna dziaŭčyna zajmałasia falkłoram pamiežža, joj mova patrebnaja była dla vyvučeńnia materyjału. Inšaja dziaŭčyna vyrašyła pajści na kursy, bo pračytała, što ŭ Biełarusi mała ludziej razmaŭlaje pa-biełarusku, i jana vyrašyła rabić toje, što nie robiać sami biełarusy. Heta jakraz byŭ čas, kali ja amal skončyŭ padručnik, i na toj hrupie vyprabavali amal usie zaniatki, vypravili pamyłki i zrabili źmieny. Spadziajusia, što ŭ nastupnym hodzie kursy praciahnucca, bo achvotnych da vyvučeńnia movy šmat. Za 4 miesiacy my praviali 16 zaniatkaŭ pa 2 hadziny. Na apošnim zaniatku my navat hulali ŭ «kapialuš» i tłumačyli słovy pa-biełarusku, navat ANT zrabiła pra heta siužet. Udzielniki kursaŭ dahetul pišuć mnie listy pa-biełarusku.
— Ciabie nie biantežyła, što biełarus pryjechaŭ u Maskvu navučać zamiežnikaŭ biełaruskaj movie? Nie adčuŭ siabie Stynham?
— Nie, naadvarot. Ja pastajanna karystaŭsia tym, što vałodaju biełaruskaj movaj. Tak, kali ja vyvučaŭ linhvistyku va ŭniviersitecie, pryvodziŭ prykłady «zamiežnaj» movy, jakaja adroźnivałasia ad rasiejskaj. Vykładaŭ biełaruskuju na moŭnych fiestyvalach u Maskvie i Pieciarburhu. Dla alimpijady pa linhvistycy ja skłaŭ niekalki zadač pa biełaruskaj movie, tamu heta mianie nikolki nie biantežyła. Ja pamiataju ŭražańni ad pieršaha zaniatku «Škoły moŭ susiedziaŭ», kali ja zachodziŭ na zaniatak, i ruskaja aŭdytoryja sprabavała vitacca sa mnoj pa-biełarusku jašče z ruskim maŭleńniem. Tak było pryjemna, kali maskvičy paŭtarajuć za taboj pa-biełarusku i starajucca jak maha lepš vymavić, kab być padobnymi da ciabie!
Fota Iryny Arachoŭskaj, zroblenaje padčas knižnaha kirmašu ŭ Minsku
— Hetaja luboŭ da biełaruščyny ź dziacinstva?
— U škole ja nie nadta lubiŭ biełaruskuju movu, uvohule ličyŭ jaje nie vielmi patrebnaj. Kali b niechta skazaŭ, što ja napišu praz 10 hod padručnik, ja by prosta paśmiajaŭsia. I tamu ciapier jašče pryjemniej było nazirać, jak zamiežniki pišuć sačynieńni «maja kvatera» i starajucca biez akcenta razmaŭlać pa-biełarusku. Taki kantrast ź Biełaruśsiu.
Biełarusy i krevietki zavajoŭvajuć Maskvu
— Z-za hetaha kantrastu ty jakraz i pierabraŭsia ŭ Maskvu?
— Uvohule heta davoli zabłytanaja historyja. Ja nie viedaŭ, u adroźnieńnie ad mnohich siabroŭ u himnazii, kudy pastupać paśla navučańnia. Uletku paśla 10 kłasa ja patrapiŭ u biełaruskuju kamandu ŭ padmaskoŭnuju moŭnuju škołu, jakaja zaviecca, nie śmiejciesia zaraz, «Maskovija», dla školnikaŭ, jakija vyvučajuć ruskuju movu jak zamiežnuju. Było vielmi cikava, u kožnaj hrupie byli ludzi z roznych krain, a mova mižnacyjanalnych stasunkaŭ była ruskaja. Možna było ŭbačyć, jak francuz razmaŭlaje ź italjancam pa-rusku. Tam ja i zrazumieŭ, što ŭ mianie jość niešta, čym ja adroźnivajusia ad inšych — biełaruskaja mova. My pryjechali ŭ letnik nie jak nośbity ruskaj movy, a jak žychary inšaj krainy, jakija prosta vałodajuć ruskaj movaj. A taksama tam adčuŭ prahu da linhvistyki.
Vyrašyŭ, što pierakładčykam być nie chaču, što cikaviła prahramavańnie, ale prahramistam ja taksama być nie chacieŭ. Tak znajšli śpiecyjałnaść ekanamičnaja kibiernietyka ŭ BNTU. Moj baćka ničoha nie naviazvaŭ, bo jany kazali, što abiaru, toje i budzie. Praŭda, tata šukaŭ toje, što mnie bolš by padyšło. Dumali pra EHU i pra inšyja zamiežnyja ŭstanovy. Prapanavali «tearetyčnaja i prykładnaja linhvistyka». Tam ty vučyš niekalki zamiežnych moŭ, movaznaŭstva i kampjutarnaja linhvistyka — vučyšsia stvarać prahramy, jakija buduć pracavać z movami, ale prablema była ŭ tym, što heta była Maskva — zusim nie chaciełasia tudy jechać žyć. U červieni ja zdaŭ ispyty i pastupiŭ u BNTU. A ŭ lipieni ja pajechaŭ paralelna zdavać ispyty ŭ Maskvu. U MDU ja nie pajšoŭ, bo treba było pisać sačynieńni, ale ja b nie paśpieŭ za niekalki miesiacaŭ padrychtavacca — roźnica ŭ prahramie. U RHDU, pamiataju, jak siadzieŭ na teście i dumaŭ, kab tolki nie napisaŭ dobra, kab nie jechać u tuju Maskvu znoŭ… Ale ciapier nie škaduju, što ispyt vydatna zdaŭ. Bo zasvojenyja tam viedy niečakana ciapier mahu vykarystoŭvać na karyść Biełarusi, jak by patasna heta nie hučała. Ciapier heta i padručnik, i kursy, i fiestyvali moŭ…
— Ty kazaŭ, što nie chacieŭ jechać u Maskvu. Ci za 10 hod tvajo staŭleńnie źmianiłasia?
— Biezumoŭna, ja pryzvyčaiŭsia za 10 hadoŭ, ale jana tak i nie stałasia maim domam. Choć ja pryjazdžaju ŭ Minsk zredku, ale tut ja adčuvaju siabie doma, spakojna i ŭ biaśpiecy. Viadoma, ja maju lubimyja miescy tam, ja navučyŭsia žyć, kali ja ŭ Maskvie, i Maskva navučyłasia žyć, kali ja ŭ joj. Biezumoŭna, tam mahčymaściaŭ bolej, čym u Minsku. Padčas navučańnia ja dumaŭ, što viarnusia ŭ Minsk adrazu, jak zdabudu dypłom. Ale z časam zhubilisia suviazi ź minskimi siabrami, zaviazalisia prafiesijnyja suviazi. U Minsk zaŭždy možna viarnucca, a taksama pierastała hryźci sumleńnie, što ja kinuŭ Biełaruś i pajechaŭ u Rasiju, bo źjaviłasia spravy, karysnyja dla doma. I viadoma, u Maskvie vielmi šparkija ŭsie, i kali pryjazdžaju ŭ Biełaruś, jašče niekalki dzion chadžu chutčej za inšych.
Fota Iryny Arachoŭskaj, zroblenaje padčas knižnaha kirmašu ŭ Minsku
— Heta nie pieršaja tvaja sproba zavajavać Maskvu?
— Nie, jašče školnikam ja ŭdzielničaŭ u «Kubku Jandeksa». Heta byli spabornictvy pa pošuku infarmacyi ŭ internecie. Pačatak 2000-ch adroźnivaŭsia ŭ karystańni siecivam ad ciapierašnich bieźlimitnych časoŭ i lohkich adkazaŭ ad «huhła». Prychodziłasia karystacca dial-up i ŭvodzić šmat klučavych słoŭ, kab daviedacca, kolki šyn štohod vypuskaje «Biełšyna» ci kolki ŭ Babrujsku znachodzicca škoł. U toj ža čas «Jandeks» ładziŭ spabornictvy pa papularyzacyi internetu. Praŭda, siońnia śmiešna i dziŭna hučyć? A tady było aktualna, i ja pieramoh u minskim adbory, a potym u svaim junijorskim razradzie pieramoh na anałahičnym konkursie ŭžo ŭ Maskvie i vyjhraŭ modnuju mabiłku ź internetam i ściłusam, jakaja kaštavała kala 400 dalaraŭ.
— Darečy, a kali kazać pra hastranomiju. Ci z-za apošnich sankcyj paśpieŭ užo pakaštavać biełaruskija krevietki?
— Heta pačałosia jašče da sankcyj. Biełaruś dobra pierapracoŭvała rybu i morapradukty raniej. «Santa-Bremar» zaŭsiody raspaŭsiudžvaŭ tut sieladcy i krevietki. Tut lubiać roznyja hatunki biełaruskich syroŭ. Biełaruskaje stałasia sinonimam jakasnaha. Navat źjaŭlajucca padrobki pad biełaruskaje.
U 1990-ja mnohija kpili ź biłbordaŭ «kuplajcie biełaruskaje», ale jakaść tavaraŭ palepšyłasia za hetyja hady. U Rasii možna navat znajści płambir i maroziva, jakoje pišacca całkam pa-biełarusku. Kala biełaruskaj ambasady dziejničaje restaracyja ź biełaruskaj ježaj, maja siabroŭka tam kaštavała mačanku.
Hramadskaja pazycyja. Čamu biełarus baronić maskoŭskija tralejbusy?
— Ja pačaŭ chadzić na mitynhi ŭ Maskvie davoli daŭno. U Biełarusi ja ŭ padobnych mierapryjemstvach udzielničać ciapier nie mahu, bo redka byvaju, ale nie mahu spakojna hladzieć na toje, što adbyvajecca ŭ Rasii. Chadziŭ na akcyi suprać niesumlennych vybaraŭ, suprać vajny va Ukrainie, a taksama ciapier u padtrymku tralejbusaŭ.
— A što nie tak u Maskvie z tralejbusami?
— U Maskvie najbujniejšaja sietka tralejbusaŭ u śviecie, a ŭ dadatak hety horad nie z samym čystym pavietram. Dadatkovyja aŭtobusy dadaduć jašče brudu. I mnie nie padabajecca, jak adbyvajecca hetaja zamiena, bo meryja naŭprost na kožnym kroku padmanvaje. Pačynaje rekanstrukcyju darožnaha pałatna i abiacaje, što nieŭzabavie tralejbusy viernucca, a nasamreč minaje čas, i tralejbusy zamianiajuć aŭtobusami. Heta ničym nie adroźnivajecca ad padmanaŭ na vybarach. Tamu, viadoma, u paraŭnańni z hłabalnymi pytańniami abarona tralejbusa vyhladaje dziŭnaj, ale ja vieru, što z małoha pačynajecca i vialikaje. Adziny, chto vyjhraŭ tut — heta «Biełkamunmaš», jaki raspracavaŭ elektrobusy i sprabuje razharnucca na miascovym rynku.
— Ci padobnyja mitynhi da taho, što adbyvajecca ŭ Minsku?
— Tak, tut usio padobnaje da nas. I «kasmanaŭty», i aŭtazaki. Kali heta pačałosia niekalki hadoŭ tamu, ludzi chvalavalisia, ci buduć bić i sadžać. Pieršaja akcyja prajšła mirna, ja, na žal, nie moh udzielničać z-za alimpijady pa linhvistycy. Jana prajšła biez zatrymańniaŭ, i ludzi byli ŭ ejfaryi. Na žal, ja nie byŭ u Biełarusi na Płoščy ŭ 2006-m i 2010-m, ale cikaviŭsia tym, što adbyvajecca. Kali niešta adbyvajecca biez zatrymańniaŭ, ludzi natchniajucca i padajecca, što jość nadzieja. I, viadoma, kali tut prachodzili mitynhi, ja pačuvaŭsia daśviedčanym mitynhoŭcam. Kali, naprykład, sadžali Navalnaha, ludzi vyjšli na niesankcyjanavany mitynh i ŭrazilisia, što mohuć niešta zrabić. Roźnica miascovych akcyj ad biełaruskich u tym, što ŭ Biełarusi redka abyvacieli vystupajuć suprać mitynhoŭcaŭ. A ŭ Rasii šmat ludziej, jakija ličać, što na akcyi pratestu chodziać za «piačeńki dziarždepa». U Maskvie časta źbirajucca prostyja ludzi, jakija zastupajucca za ŭłady, navat z kułakami. Takoha ŭ Minsku ja nie bačyŭ.
