Navukoŭcy z Vašynhtonskaha dziaržaŭnaha ŭniviersiteta stvaryli vadkaść z admoŭnaj masaj, paviedamlaje sajt hetaj navučalnaj ustanovy.
Heta adkryćcio dapamoža rastłumačyć, jak funkcyjanujuć čornyja dziry, a taksama znajści adkazy na inšyja zahadki kosmasu. Fiziki paviedamili, što heta rečyva, u adroźnieńnie ad inšych viadomych fizičnych abjektaŭ, paskarajecca ŭ advarotnym kirunku ad šturška.
Usim jašče sa škoły viadomy druhi zakon Ńjutana: siła, jakaja ŭździejničaje, roŭnaja pamnažeńniu masy na paskareńnie. U zvyčajnym žyćci my kožny dzień bačym dziejańnie hetaha zakonu: kali šturchnuć niejki pradmiet — jon budzie ruchacca ŭ kirunku šturška. Ale heta spraviadliva tolki dla zvyčajnych abjektaŭ z «narmalnaj» masaj. Pradmiety z admoŭnaj masaj buduć ruchacca ŭ inšym kirunku.
Dla taho, kab stvaryć takoje rečyva, navukoŭcy Vašynhtonskaha dziaržaŭnaha ŭniviersiteta astudzili niekalki atamaŭ rubidyju da tempieratury, blizkaj da absalutnaha nula, stvaryŭšy kandensat Boze-Ejnštejna, u jakim čaścicy mohuć pavodzić siabie jak chvali. U hetym stanie atamy pačynajuć abjadnoŭvacca ŭ vialikija hrupy, i takija hrupy pavodziać siabie jak adzin atam.
Kab prymusić atamy rubidyju pavodzić siabie jak rečyva z admoŭnaj masaj, navukoŭcy skiravali na ich łaziery. Paraŭnaŭšy raźlikovyja dadzienyja z ekśpierymientalnymi, navukoŭcy pryjšli da vysnovy, što pa mienšaj miery niekatoryja z atamaŭ pačali paskaracca ŭ advarotnym kirunku — praŭda, heta praciahvałasia karotki čas.
Hety ekśpierymient daje navukoŭcam novy instrumient dla vyvučeńnia inšych fienomienaŭ astrafiziki, takich jak niejtronnyja zorki, čornyja dziry i čornaja materyja.
