— Navučyciesia nie pierachodzić na asoby, — skazała Alisa nie biez žorstkaści. Heta vielmi hruba.
Pačuŭšy heta, Kapialušnik vytarapiŭ vočy i tolki j zmoh, što spytać:
Čym krumkač padobny da kantorki?
Ł. Kerał «Alisa ŭ krainie cudaŭ»
Jak i mnohim žycharam stalicy, mnie daviałosia sutyknucca ź pierśpiektyvaj źniščeńnia bolš ci mienš narmalnaha asiarodździa ŭ vyniku ŭščylnieńnia zabudovy. U maim i biez taho davoli ščylnym kvartale, pa adrasie vuł. D. Sierdziča, 12, Mienharvykankam pažadaŭ źnieści budynak pačatkovaj škoły, vysiekčy dziasiatki dreŭ, a na advajavanym u žycharoŭ i pryrody miescy ŭźvieści budynak dla rajadździeła milicyi, DAI i rajonnaj prakuratury z parkoŭkaj na 100 mašyna-miescaŭ.
Jak maje być: hramadskaje abmierkavańnie, zbor podpisaŭ, listy ŭ dziaržaŭnyja ŭstanovy i ŭ ŚMI. Čakany vynik: architekturna-horadabudaŭničaja rada pry hałoŭnym architektary horada Mienska, niahledziačy na dziasiatki zvarotaŭ z patrabavańniem ničoha padobnaha ŭ našym kvartale nie budavać, prymaje rašeńnie ab dalejšym prajektavańni abjekta. Čaho, vidać, nie čakaŭ Mienharvykankam, dyk heta taho, što žychary nie prahłynuć abyjakavaść čynoŭnikaŭ da ich mierkavańnia, a praciahnuć chadzić pa instancyjach.
Ja ž, u svaju čarhu, nie čakaŭ atrymać u adkaz na svoj zvarot nie tolki dziažurnuju adpisku, ale i siakija-takija zaŭvahi adnosna svajoj asoby. Ad Kamiteta pa architektury i horadabudaŭnictvie adkazu pa sutnaści na svaju krytyku rašeńnia architekturnaj rady ja nie damohsia — zatoje damohsia paviedamleńnia ab spynieńni sa mnoj pierapiski. Vyrašyŭ źviarnucca ŭ Mienski haradski saviet deputataŭ, bo ž heta arhanizacyja, adpaviedna «Zakonie ab miascovym kiravańni i samakiravańni» vyznačaje paradak kiravańnia majomaściu, što znachodzicca va ŭłasnaści horada, bolš taho «padspravazdačna ŭ svajoj dziejnaści hramadzianam, adkazna pierad imi i sychodzić ź ich intaresaŭ», jak pryhoža napisana ŭ tym ža zakonie. Adnak «hładka było na papiery…».
Saviet deputataŭ nie znajšoŭ u sabie mocy razabracca z pytańniem samastojna i pieranakiravaŭ moj list — kudy b vy dumali — u Mienharvykankam, a adkaz adtul na svoj zapyt łaskava pierasłaŭ mnie, nazvaŭšy jaho «źmiastoŭnym». Z majho punktu hledžańnia hety list Mienharvykankama nahetulki ž abstraktny, jak i listy, adrasavanyja raniej mnie asabista. Praściej kažučy, nijakich adkazaŭ na krytyčnyja zaŭvahi tam niama. Padpisaŭ list namieśnik Mienharvykankama V. S. Łapcieŭ, nižej maleńkimi litarami nabrany proźviščy Łučynovič (staršynia Kamiteta architektury i horadabudaŭnictva) i Kavalčuk.
Napeŭna, kab Harsaviet zrazumieŭ usio «jak treba», kab prysiačy žadańnie praanalizavać maje arhumienty, dobraja tracina lista ŭjaŭlaje saboj hetkuju instrukcyju pa «pravilnym» razumieńni majho zvarotu. Heta svajho rodu skarha Mienharvykankama na mianie. Na što ž kankretna skardziacca čynoŭniki? Akazvajecca, ja «v svoich nieodnokratnych obraŝienijach ot imieni žitielej kvartała, biez orihinalnych podpisiej druhich žitielej, nie zadavaja konkrietnych voprosov, a povtoriajaś i citiruja normy TNPA i SNB, izłahaju svoi dovody, dokazatielstva, zaklučienija i ličnyje vyvody o nieobosnovannosti, niedostoviernosti i łživosti informacii, a takžie ob ihnorirovanii normativnych pravovych aktov i o niekompietientnosti śpiecialistov, prinimavšich učastije v rassmotrienii voprosov riealizacii objekta».
Nu, «ad imia žycharoŭ» śpišu na bahatuju fantaziju aŭtaraŭ — ja pišu asabista ad sabie, a inšyja žychary vykazalisia suprać prajekta ŭ svaich ułasnych zvarotach. A ŭvohule, tut sabrana šmat taho, što nienavisna ŭ pracesie hramadskich abmierkavańniaŭ zamoŭščykam-zabudoŭščykam i tym čynoŭnikam, jakija zaŭziata achoŭvajuć ich intaresy. Naprykład, tyja, chto nie abhruntoŭvaje svaje zaŭvahi nieadpaviednaściu prajekta narmatyŭnym pravavym aktam, ryzykujuć atrymać u pratakole pasiadžeńnia architekturnaj rady farmuloŭku typa «prapanovy nie adpaviadajuć narmatyŭnym pravavym aktam» — adpaviedna, i ŭličany jany nie buduć. Tyja, chto abmiažoŭvajecca adnymi pytańniami, uvohule ŭbačać tam frazu «zaŭvah i prapanoŭ nie pastupiła». Zaŭvažcie, darečy, što navat sproby abvierhnuć maje «dovady, zaklučeńni i asabistyja vysnovy» čynoŭniki nie robiać. Ryzyknu dapuścić, što arhumientaŭ u ich niama.
Darečy ab podpisach. Sabrali niadaŭna miascovyja žychary dźvie tysiačy podpisaŭ suprać prajekta detalnaha płanavańnia na bližejšyja kvartały, u pryvatnaści, suprać zabudovy parka «60-hodździa Kastryčnika». I što vy dumajecie? Viadoma, kamisija rekamiendavała prajekt da zaćviardžeńnia. Jak by tam ni było, my ŭžo nakiravali čynoŭnikm nabor novych podpisaŭ nakont D. Sierdziča, 12 — pakul maŭčać.
Cytuju dalej. «Takim obrazom, izłahajemyje Tušinskim D.M. frazy v obraŝienijach, (v tom čiśle dvaždy v hazietu «Sovietskaja Biełoruśsija»), jeho ličnaja traktovka zakonodatielstva, ukazanija po orhanizacii i proviedieniju obŝiestviennoho obsuždienija i po podviedieniju jeho itohov, po oformleniju protokoła Sovieta, a takžie vyvody i zaklučienija o pravomiernosti i pravilnosti diejstvij členov Sovieta i inych dołžnostnych lic, vyskazyvanije svojeho vidienija situacii po riealizacii objekta, viedut k populizacii, ravnoj diemahohii, jeho ličnosti, tiem samym diskrieditiruja statusy i formiruja otricatielnoje otnošienije k urovniu profieśsionalizma i kompietientnosti dołžnostnych lic hosudarstviennych orhanov, orhanov vłasti i členov Sovieta…».
Kali vy prarvalisia praz hruvastki sintaksis, možacie rabić vysnovy: im nie padabajucca zvaroty ŭ ŚMI i zaklik traktavać «Pałažeńnie ab hramadskich abmierkavańniach» na karyść hramadzian, jany nie prymajuć patrabavańnia maksimalnaj prazrystaści pracesu hramadskaha abmierkavańnia i ŭklučeńnia ŭ pratakoł usiaho, što vykazvałasia na pasiadžeńni, im mulaje adkazvać na kožnuju zaŭvahu i prapanovu, jany admaŭlajuć va ŭliku zvarotam byccam by «nie aformlenym u isnym paradku» i h.d.
Što ž heta za statusy, kali patrabavańnie vyšejzhadanaha ich dyskredytuje? Darečy, u svajoj papiaredniaj publikacyi na hetu temu ja nie zabyŭsia padziakavać udzielnikam architekturnaj rady za krytyku miesca raźmiaščeńnia abjekta, jakaja ŭsio ž prahučała na pasiadžeńni. Praŭda, infarmacyja pra heta trapiła tolki ŭ presu, a voś u pratakole jaje zafiksavać «zabylisia».
A kali vy nastojvajecie na svaim, dyk heta budzie «papulizacyja» vašaj asoby. Darečy, hety ŭzor słovatvorčaści (jakraz u duchu Ł. Kerała) ja ŭ słoŭnikach nie znajšoŭ. Najbolš vierahodna, što mianie vinavaciać u papuliźmie. A kali aŭtary takija znaŭcy i majstry słova, to nie viedaju, što i dumać nakont «roŭnaj demahohii». Mo, heta kamplimient? Bo dasłoŭny pierakład słova demahoh i jaho pieršapačatkovaje značeńnie — voždź naroda.
Dy nie, kaniečnie — prosta abrazić chacieli. Cikava, darečy, što padobnaj adpoviedzi ŭ adkazie Mienharvykankama mnie asabista niama. Viadoma, zavočna jano zaŭždy lahčej. Mahčyma, i nie dumali, što Harsavajet adašle hety list mnie. Darečy, miarkuju, ja nie adziny, chto ŭšanavany padobnymi «dyfirambami» ad Mienharvykankama. Uźnikaje pytańnie, nakolki daloka zajšła heta praktyka? Ab kolkich ludziach i ŭ jakija jašče arhanizacyi hetyja «słuhi naroda» adsyłajuć padobnyja listy?
Nu a kali niechta sapraŭdy pažadaje zdabyć sacyjalny ci palityčny kapitał na płatformie krytyki horadabudaŭničaj palityki staličnych uładaŭ, stać centram kryštalizacyi pratestu? Ci dabjecca pośpiechu? Dumaju, biez prablem. Svaimi dziejańniami i svajoj pazicyjaj ułady padrychtavali dla hetaha hlebu i rehularna jaje padhnojvajuć. Na sajcie «Ekahrad» jość karta «kropak niezadavolenaści ŭščylnieńniem zabudovy» ŭ Miensku. Kropak tam bolš za sorak — i heta karta daloka nie poŭnaja…
