Getty Images
Šviedskija navukoŭcy pryjšli da vysnovy, što padčas avaryi na Čarnobylskaj AES adbyŭsia słaby jadzierny vybuch.
Śpiecyjalisty praanalizavali skład izatopaŭ ksienonu va ŭzorach, uziatych na čarapavieckaj fabrycy pa zvadkavańni pavietra, i zmadelavali mietearałahičnyja ŭmovy raspaŭsiudu praduktaŭ jadziernaj reakcyi. Artykuł daślednikaŭ apublikavany ŭ časopisie Nuclear Technology, piša lenta.ru.
Katastrofa na Čarnobylskaj AES adbyłasia 26 krasavika 1986 hoda ŭ 01:23. Vidavočcy śćviardžajuć, što čaćviorty enierhabłok AES byŭ razburany dvuma vybuchami, pryčym druhi, najmahutniejšy, zdaryŭsia praź niekalki siekund paśla pieršaha. Ličycca, što avaryjnaja situacyja ŭźnikła z-za razryvu trub u sistemie achałodžańnia, vyklikanaha chutkim vypareńniem vady. Paśla hetaha vada abo para pačali reahavać z cyrkonijem u ciepłavydzialalnych elemientach, što pryviało da stvareńnia vialikaj kolkaści vadarodu i jaho vybuchu.
Šviedskija navukoŭcy ličać, što vybuch reaktara adbyŭsia pa inšaj pryčynie.
Jany vykazali zdahadku, što padčas zapłanavanaha spynieńnia reaktara ŭźnikli niepaładki ŭ sistemie kiravańnia jadziernaj reakcyjaj, u vyniku čaho ŭ aktyŭnaj zonie značna pavysiłasia kolkaść ciepłavych niejtronaŭ. Łakalnyja jadziernyja vybuchi pryviali da mahutnych vykidaŭ praduktaŭ dzialeńnia, jakija vybili achoŭnyja pokryŭki u vierchniaj častcy kanałaŭ reaktara, prarvali dach i pajšli ŭ atmaśfieru.
Na karyść hetaj hipotezy havoryć toje, što praź niekalki dzion paśla katastrofy navukoŭcy radyjevaha instytuta imia Chłopina vyjavili radyjeaktyŭnyja izatopy ksienonu ŭ frakcyjach vysakarodnych hazaŭ, atrymanych na čarapavieckaj fabrycy, dzie vyrablalisia vadki azot i kisłarod. Siarednija suadnosiny aktyŭnaści 133Xe/13mXe raŭniałasia 44,5 ± 5,5. Heta, na dumku šviedskich daśledčykaŭ, tłumačycca tym, što nad terytoryjaj Čarapaŭca prajšło vobłaka z praduktaŭ jadziernaha vybuchu mahutnaściu 75 ton u traciłavym ekvivalencie, što adbyŭsia na Čarnobylskaj AES.
Akramia taho, vyniki madelavańnia mietearałahičnych umoŭ nad zachodniaj častkaj SSSR na praciahu niekalkich dzion paśla avaryi pakazali, što azdnačanyja na čarapavieckaj fabrycy suadnosiny izatopaŭ mahčymyja tolki ŭ tym vypadku, kali vykinuty ksienon padniaŭsia na vyšyniu 2,5—3 kiłamietry. Takaja karcina adpaviadaje nastupstvam jadziernaha vybuchu.
