Budynak niderłandskaj raźviedsłužby AIVD. Fota aivd.nl.
Chakiery, jakija pracujuć na hałandskuju raźviedvalnuju słužbu AIVD, sačyli za rasijskaj chakierskaj hrupoŭkaj Cozy Bear i dali FBR infarmacyju pra ŭmiašańnie Rasii ŭ amierykanskija vybary. The Insider pryvodzić poŭny pierakład rasśledavańnia žurnalistaŭ niderłandskich vydańniaŭ de Volkskrant i Nieuwsuur.
Leta 2014 hoda. Chakier z hałandskaha raźviedvalnaha ahienctva AIVD prabraŭsia ŭ kampjutarnuju sietku ŭniviersiteta, raźmieščanaha pobač z Krasnaj płoščaj u Maskvie, nie dumajučy pra nastupstvy. Praz hod jon i jaho kalehi ŭ štab-kvatery AIVD u Zutermiery nazirali, jak ruskija chakiery pačali ataku na Demakratyčnuju partyju ZŠA. Chakiery AIVD pranikli nie ŭ niejki tam budynak. Jany apynulisia ŭ kampjutarnaj sietcy skandalna viadomaj rasijskaj chakierskaj hrupoŭki Cozy Bear. I jany mahli bačyć usie, zastajučysia niezaŭvažanymi.
Tak AIVD stała śviedkaj taho, jak rasijskija chakiery sačyli za lidarami Demakratyčnaj partyi i pierasyłali tysiačy listoŭ i dakumientaŭ. Heta byŭ nie apošni raz, kali jany papiaredzili svaich amierykanskich kalehaŭ. I ŭsio ž prajšli miesiacy, pierš čym ZŠA zrazumieli značeńnie papiaredžańniaŭ: dziakujučy hetym chakierskim napadam Rasija ŭmiešvałasia ŭ amierykanskija vybary. I heta adbyvałasia na vačach chakieraŭ AIVD.
Śviedčańni niderłandcaŭ dakazvajuć datyčnaść Rasii da ŭzłomu Demakratyčnaj partyi. Pra heta śćviardžajuć šeść amierykanskich i hałandskich krynic, znajomych ź situacyjaj. Heta taksama źjaŭlajecca dla FBR padstavaj pačać rasśledavańnie ŭpłyvu rasijskaha ŭmiašańnia na pieradvybarčuju honku pamiž Chiłary Klintan i Donaldam Trampam.
Paśla abrańnia Trampa ŭ mai 2017 hoda heta rasśledavańnie ŭziaŭ na siabie śpiecyjalny prakuror Robiert Miuler. Choć jano taksama nakiravana na raskryćcio kantaktaŭ kampanii Trampa z rasijskim uradam, asnoŭnaja meta ŭ tym, kab vyjavić umiašańnie Rasii ŭ vybary. Sprobu padarvać demakratyčny praces i dziejańni, uzmacnić napružanaść pamiž dźviuma zvyšdziaržavami i pryviali da šerahu varožych dypłamatyčnych aktaŭ.
Try amierykanskija śpiecsłužby zajaŭlajuć z «vysokaj upeŭnienaściu», što Kreml stajaŭ za atakaj na Demakratyčnuju partyju. Krynica hetaj upeŭnienaści — chakiery AIVD, jakija hadami mieli dostup da štaba ŭ centry Maskvy. Vypadak taki niezvyčajny, što kiraŭniki pieradavych amierykanskich śpiecsłužbaŭ ščaślivyja pryniać hałandcaŭ. U ich jość techničnyja dokazy napadu na Demakratyčnuju partyju, i vidavočna, što jany viedajuć značna bolš.
Toje, što chakiery zmahli atrymać dostup da takoj kaštoŭnaj infarmacyi ŭ 2014 hodzie, heta svajho rodu vypadkovaść. Kamanda vykarystoŭvaje CNA — kampjutarnyja sietkavyja ataki. Hetym chakieram dazvolenyja nastupalnyja apieracyi: pranikać va varožyja sietki i atakavać ich. Heta adnosna nievialikaja kamanda bolš bujnoha ličbavaha padraździaleńnia z 80—100 čałaviek. Usie kibierapieracyi ściakajucca siudy. Častka padraździaleńnia skancentravana na pierachopie abo kiravańni krynicami, a inšaja hrupa zajmajecca abaronaj kampjutarnych sietak. U svaju čarhu, hetaja kamanda źjaŭlajecca častkaj JSCU, supolnaha adździaleńnia AIVD i hałandskaj vajskovaj raźviedki i słužby biaśpieki MIVD, jaki naličvaje kala 300 čałaviek.
Nieviadoma, da jakoj mienavita infarmacyi pra ruskich jość dostup u chakieraŭ, ale zrazumieła, što ŭ joj źmiaščajecca padkazka pra miescaznachodžańnie adnoj z samych viadomych chakierskich hrupovak u śviecie — Cozy Bear, taksama nazvanaj APT29. Z 2010 hoda hetaja hrupoŭka napadaje na ŭrady, enierhietyčnyja karparacyi i telekamunikacyjnyja kampanii pa ŭsim śviecie, uklučajučy niderłandskija kampanii i ministerstvy. Śpiecyjalisty z najlepšych śpiecsłužbaŭ, siarod jakich anhličanie, izrailcianie i amierykancy, užo šmat hadoŭ palujuć na Cozy Bear, jak i analityki najbujniejšych ahienctvaŭ kibierbiaśpieki.
Kamanda hałandskich chakieraŭ tydniami rychtujecca. Zatym letam 2014 hoda adbyvajecca ataka, chutčej za ŭsio, pierad krušeńniem MH17. Ź niekatorymi namahańniami kamandzie ŭdajecca prabracca va ŭnutranuju kampjutarnuju sietku. Ciapier AIVD moža sačyć za kožnym krokam ruskich chakieraŭ. Ale heta jašče nie ŭsio.
Chakiery Cozy Bear znachodziacca na terytoryi univiersiteckaha budynka pobač z Krasnaj płoščaj. Skład hrupy źmianiajecca, zvyčajna aktyŭnyja kala 10 čałaviek
Patrapić unutr možna praz vyhnuty kalidor. Kamiera zapisvaje, chto ŭvachodzić i chto vychodzić z pakoja. Chakieram AIVD udajecca atrymać dostup da hetaj kamiery. Ciapier raźviedka moža ŭbačyć nie tolki, što robiać rasiejcy, ale i chto heta robić. Kožny naviednik sfatahrafavany. U Zutermierie hetyja fatahrafii analizujucca i paraŭnoŭvajucca ź viadomymi rasijskimi špijonami. Jany znoŭ atrymali infarmacyju, jakaja paśla apyniecca vielmi važnaj.
Dostup hałandcaŭ da rasijskaj chakierskaj sietki nieŭzabavie akuplajecca. U listapadzie rasijanie rychtujucca da ataki na adnu z svaich hałoŭnych metaŭ — amierykanski Dziarždep. Jany ŭžo atrymali adrasy elektronnaj pošty i ŭlikovyja dadzienyja niekalkich dziaržaŭnych słužačych. Jany zdoleli trapić praź nieabaronienuju častku kampjutarnaj sietki.
AIVD i ich vajskovyja kalehi z MIVD infarmujuć suviaznoha Ahienctva nacyjanalnaj biaśpieki ŭ pasolstvie ZŠA ŭ Haazie. Jon nieadkładna apaviaščaje amierykanskija śpiecsłužby.
Dalej adbyvajecca bitva pamiž tymi, chto sprabuje jašče hłybiej prakraścisia ŭ Dziarždep, i jaho abaroncami — kamandami FBR i ANB, z padkazkami i raźviedźviestkami hałandcaŭ. Zhodna z amerykanskimi ŚMI, hetaja bitva doŭžycca 24 hadziny.
Rasiejcy vielmi ahresiŭnyja, ale jany nie viedajuć, što za imi sočać. Dziakujučy hałandskim špijonam FBR i ANB akazvajuć adpor. Niderłandski ŭdzieł nastolki važny, što ANB adkryvaje naŭsprostavuju liniju z Zutermieram, kab jak maha chutčej atrymlivać infarmacyju.
Vykarystoŭvajučy tak zvanyja sierviery kamandavańnia i kiravańnia, ličbavyja kamandnyja centry, rasiejcy sprabujuć ustalavać złučeńnie z škodnasnymi prahramami ŭ Dziarždepie, kab zapytać i pieradavać infarmacyju. Amierykancy, jakija daviedalisia ad hałandcaŭ, dzie znachodziacca sierviery, chutka adrazajuć da ich dostup, ale rasiejcy atakujuć iznoŭ i znoŭ. Tak adny napadajuć, a inšyja adbivajucca na praciahu 24 hadzin. Krynicy CNN nazvali heta «samaj niebiaśpiečnaj chakierskaj atakaj» na amierykanski ŭrad. Dla pavyšeńnia ŭzroŭniu biaśpieki Departamientu davodzicca na ŭvieś ŭikend zakryć dostup da elektronnaj pošty.
U sakaviku 2017 hoda namieśnik dyrektara ANB Ryčard Ledžet zajaŭlaje na forumie u Aśpienie, što ANB pa ščaślivaj vypadkovaści ŭdałosia vyśvietlić taktyku i srodki napadnikaŭ: «My mahli bačyć, jak jany mianiajuć svaje mietady. Hetaja infarmacyja była vielmi karysnaj». Amierykanskija ŚMI, spasyłajučysia na vysokapastaŭlenaha supracoŭnika śpiecsłužbaŭ, napišuć, što heta ŭdałosia dziakujučy «zachodniamu sajuźniku».
Urešcie, amierykancam udajecca «vyhnać» rasiejcaŭ ź Dziarždepa, ale pierad hetym chakiery paśpiavajuć vykarystać dostup, kab adpravić list čałavieku ŭ Biełym domie. Jon miarkuje, što atrymaŭ list ź Dziarždepartamienta — adras elektronnaj pošty padobny — i naciskaje na spasyłku ŭ paviedamleńni. Pa spasyłcy adkryvajecca veb-sajt, dla ŭvachodu supracoŭnik Biełaha doma uvodzić svaje ŭlikovyja dadzienyja, jakija ciapier u chakieraŭ. Tak rasiejcy pranikajuć u Bieły dom.
Jany padklučajucca da paštovych siervieraŭ, jakija źmiaščajuć adpraŭlenyja i atrymanyja elektronnyja listy prezidenta Baraka Abamy, ale nie pranikajuć na sierviery, jakija kantralujuć trafik paviedamleńniaŭ jaho asabistaha BlackBerry, jaki zachoŭvaje dziaržaŭnyja sakrety, paviedamlajuć krynicy New York Times. Chakieram udajecca atrymać dostup da elektronnaj pierapiski z pasolstvami i dypłamatami, raskładaŭ, papravak da zakonaŭ. I pra heta amierykancaŭ znoŭ apaviaščajuć hałandskija śpiecsłužby.
Dostup da Cozy Bear akazvajecca załatoj žyłaj dla hałandskich chakieraŭ. Na praciahu niekalkich hadoŭ jon zabiaśpiečvaje ich kaštoŭnymi raźvieddadzienymi ab metach, mietadach i intaresach vyšejšych słužbovych asob FSB. Pa fatahrafijach naviedvalnikaŭ AIVD prychodzić da vysnovy, što hrupu chakieraŭ kuryruje Słužba zamiežnaj raźviedki Rasii.
U svajoj spravazdačy za 2014 hod AIVD piša, što mnohija rasijskija čynoŭniki, uklučajučy prezidenta Pucina, vykarystoŭvajuć sakretnyja słužby dla atrymańnia infarmacyi. Niadaŭna kiraŭnik AIVD Rob Biertoli pa hałandskim telebačańni zajaviŭ, što niama nijakich sumnieńniaŭ u tym, što Kreml staić za rasijskimi chakierami.
«Amierykancaŭ zaśpieła źnianacku rasijskaja ahresija, — kaža kibierdypłamat Krys Pejntier. Niekalki hadoŭ jon adkazvaŭ za kibierpalityku ZŠA i syšoŭ u adstaŭku ŭ žniŭni minułaha hoda. — My nijak nie čakali, što rasiejcy zrobiać heta, napaduć na našu najvažnuju infrastrukturu, padryvajučy našu demakratyju».
Jon kaža, što amierykanskija śpiecsłužby byli da hetaha nie hatovyja. Heta adna z pryčyn, čamu dapamoha hałandcaŭ była takoj kaštoŭnaj. Jak paviedamlajuć krynicy, amierykancy navat adpravili ŭ Zutermier «tort» i «kvietki». I nie tolki heta. Raźviedźviestki — heta tavar, imi možna handlavać. U 2016 hodzie kiraŭniki AIVD i MIVD Rob Biertoli i Piter Bint asabista abmiarkoŭvajuć dostup da hrupoŭki rasiejskich chakieraŭ z Džejmsam Kłepieram, tady samym vysokapastaŭlenym pradstaŭnikom amierykanskich śpiecsłužbaŭ, i kiraŭnikom ANB Majkłam Rodžersam.
Uzamien hałandcy atrymlivajuć infarmacyju i technałohii. Pavodle adnoj amierykanskaj krynicy, u kancy 2015 hoda chakieram ANB ŭdajecca raskryć mabilnyja pryłady niekalkich vysokapastaŭlenych rasiejskich raźviedčykaŭ.
Jany daviedajucca, što prosta pierad chakierskaj atakaj ruskija šukajuć u internecie jakija-niebudź naviny pra jaje. Na dumku amierykancaŭ, heta ŭskosna dakazvaje datyčnaść rasijskaha ŭrada da napadaŭ. Inšaja krynica kaža, što «vielmi imavierna», što ŭ abmien na raźviedku hałandcy atrymali dostup da hetaj infarmacyi. Ci byŭ abmien raźvieddanymi pra MH17, nieviadoma.
Nastupstvy rasijskich napadaŭ, asabliva napadu na Demakratyčnuju partyju, doŭhaterminovyja. Bolš za toje, rasśledavańnie FBR u adnosinach da rasijskaha ŭmiašańnia pavialičvaje palityčny maštab. Paśla parazy ŭ listapadzie 2016 hoda Klintan skaža, što sprečki ab jaje listach kaštavali joj prezidenctva. Abrany prezident Donald Tramp kateharyčna admaŭlajecca adkryta pryznać rasijskaje ŭmiašańnie. Heta prytušyć blask jaho pieramohi na vybarach. Jon taksama nieadnarazova chvaliŭ Rasiju i, u pryvatnaści, prezidenta Pucina. Heta adna z pryčyn, pa jakoj amierykanskija śpiecsłužby achvotna źlivajuć infarmacyju: kab dakazać, što rasiejcy sapraŭdy ŭmiešvalisia ŭ vybary. Mienavita tamu jany raspaviali amierykanskim ŚMI ab dostupie, atrymanym «zachodnim sajuźnikam».
Heta pryviało da ŭsplosku abureńnia ŭ Zutermiery i Haazie.
Niekatoryja hałandcy navat adčuvajuć, što im zdradzili. Nielha raskryvać mietady siabroŭskich śpiecsłužbaŭ, asabliva kali atrymlivaješ ad ich karysnyja raźvieddadzienyja. Ale jak by kiraŭniki AIVD i MIVD ni vykazvali svaju niezadavolenaść, jany nie adčuvajuć razumieńnia z boku amierykancaŭ. Heta zrabiła AIVD i MIVD našmat bolš aściarožnymi, kali sprava dachodzić da abmienu raźvieddadzienymi. Z taho času, jak Tramp staŭ prezidentam, jany stanoviacca ŭsio bolš niedavierlivymi.
Chakiery AIVD bolš nie sočać za Cozy Bear. Jany špijonili ad paŭtara da dvuch z pałovaj hadoŭ. Chakierskija hrupy časta mianiajuć svaje mietady, i navat inšy fajervoł moža adrezać dostup. U AIVD admovilisia davać kamientary žurnalistam.
