Prezident Kazachstana Nursułtan Nazarbajeŭ vystupiŭ sa zvarotam da naroda Kazachstana, u jakim paviedamiŭ, što paŭnamoctvy kiraŭnika dziaržavy pierachodziać da staršyni vierchniaj pałaty Kasym-Žamarta Takajeva. Nur.kz apublikavaŭ poŭny tekst zvarotu.
Darahija kazachstancy, suajčyńniki, paplečniki, siabry partyi «Nūr Atan»!
Siońnia ja źviartajusia da vas, jak heta rabiŭ zaŭsiody, u samyja važnyja momanty historyi našaj dziaržavy, jakuju my razam budujem.
Ale siońniašni zvarot admysłovy.
Ja pryniaŭ niaprostaje dla siabie rašeńnie — skłaści ź siabie paŭnamoctvy prezidenta Respubliki Kazachstan.
U hetym hodzie spaŭniajecca 30 hadoŭ majho znachodžańnia na pasadzie vyšejšaha kiraŭnika našaj krainy. Ja byŭ pryznany maim narodam vartym stać pieršym prezidentam niezaležnaha Kazachstana.
Uspomnim, jak pała savieckaja impieryja, pakinuŭšy nam błytaninu i dušeŭnuju smutu, razburanuju ekanomiku i palityku.
Unutrany vałavy pradukt skaraciŭsia ŭdvaja, nie chapała praduktaŭ charčavańnia i tavaraŭ pieršaj nieabchodnaści. Raptoŭna spynilisia ŭsie najbujniejšyja zavody. Zdavałasia, nastupiŭ kałaps.
Heta byŭ vyklik. I my jaho pryniali. Stali enierhična prakładvać svoj kazachstanski šlach raźvićcia.
Našaj tryadzinaj zadačaj stała pabudova rynkavaj ekanomiki, demantaž tatalitarnaj ideałahičnaj sistemy i madernizacyja ŭsich instytutaŭ hramadstva. I heta my rabili ŭ imia stvareńnia sučasnaj demakratyčnaj dziaržavy — Respubliki Kazachstan.
Razumiejučy, što nielha było pabudavać demakratyčnyja instytuty pry słabaj ekanomicy i biednych hramadzianach, my ŭ asnovu pastavili ekanamičnaje raźvićcio i rost dabrabytu hramadzian. U vyniku hetaha nam udałosia padniać abjom ekanomiki ŭ 15 razoŭ, a dachody nasielnictva ŭ 9 razoŭ (u dalarach), što dazvoliła skaracić uzrovień biednaści amal u 10 razoŭ.
My samastojna i paśpiachova pieraadoleli ŭsie kataklizmy, jakija vypali na našu dolu, uklučajučy najhłybiejšy suśvietny finansavy kryzis 2007—2012 hadoŭ.
Kazachstan pierajšoŭ ad ahrarnaj ekanomiki da pramysłova-siervisnaj. Idzie praces industryjalizacyi i ŭrbanizacyi krainy. U syravinny siektar pryjšli viadučyja suśvietnyja inviestary. Heta dazvoliła realizavać vielmi składanyja prajekty ŭ naftahazavym siektary.
Za košt syravinnych resursaŭ sfarmiravany fond dla budučych pakaleńniaŭ kazachstancaŭ. Kazachstan staŭ častkaj hłabalnaj ekanomiki, pryciahvaje inviestycyi i handluje praktyčna z usimi krainami śvietu.
Pabudavany novy infrastrukturny karkas krainy. Aŭtamabilnymi, čyhunačnymi darohami źviazany ŭsie rehijony krainy. A avijacyjnyja maršruty dajuć nam mahčymaść adkryvać dla siabie novyja staronki śvietu.
Kazachstan staŭ bujnoj dziaržavaj nie tolki pa terytoryi. Siońnia nas užo bolš za 18 miljonaŭ čałaviek. Niedaloki rubiež — 20 miljonaŭ čałaviek.
My ŭvajšli ŭ lik 50 raźvitych krain śvietu. Raspracavana prahrama raźvićcia da 2050 hoda. Meta — uvajści ŭ lik 30 samych raźvitych krain.
My zdoleli na ruinach SSSR pabudavać paśpiachovuju kazachstanskuju dziaržavu z sučasnaj rynkavaj ekanomikaj, stvaryć mir i stabilnaść unutry šmatetničnaha i šmatkanfiesijnaha Kazachstana. Upieršyniu ŭ našaj šmatviakovaj historyi zabiaśpiečyli mižnarodna-pravavoje pryznańnie Respubliki Kazachstan. Pastavili Kazachstan na kartu śvietu, dzie jaho nie było jak dziaržavy. U nas jość svoj ściah, himn, hierb.
U samy niaprosty pieryjad 90-ch hadoŭ my pačali padrychtoŭku śpiecyjalistaŭ pa prahramie «Bołašak», kab dać moładzi hodnuju adukacyju, mahčymaść vyvučyć suśvietnuju praktyku i prynieści karyść krainie.
U śviecie bušavaŭ kryzis, a my stvarali ŭ Astanie univiersitet suśvietnaha ŭzroŭniu, budavali intelektualnyja škoły. Maładyja ludzi, što hadavalisia ŭ časy niezaležnaści, upeŭnieny, ceniać kłopat krainy pra ich. Jany — ptušaniaty hniazda niezaležnaha Kazachstana, jakija, vieru, buduć bierahčy i ŭmacoŭvać našu krainu, addaduć svaje viedy, siły spravie roskvitu Baćkaŭščyny.
Upieršyniu ŭ historyi krainy my pabudavali svaju stalicu. Astana — heta ŭvasableńnie ŭsich našych dasiahnieńniaŭ i pieramoh.
Usio heta my zrabili razam, darahija maje kazachstancy.
Usie hetyja hady vy padtrymlivali mianie na ŭsich vybarach, padtrymlivali maje inicyjatyvy. Ja mieŭ vialiki honar słužyć majmu vialikamu narodu, rodnaj krainie. Vialiki dziakuj vam — majmu narodu i nizki pakłon. Dziakujučy takoj padtrymcy ja pracavaŭ nie škadujučy sił, enierhii i zdaroŭja, času, kab apraŭdać hety davier.
Jak vam viadoma, našymi zakonami ja nadzieleny statusam pieršaha prezidenta — Jełbasy (Lidar nacyi). Zastajusia staršynioj Rady Biaśpieki, jaki maje surjoznyja paŭnamoctvy. Zastajusia staršynioj partyi «Nūr Atan», členam Kanstytucyjnaj Rady. Heta značyć zastajusia z vami. Kłopaty krainy i naroda zastajucca maimi kłopatami.
Jak zasnavalnik niezaležnaj kazachstanskaj dziaržavy baču svaju budučuju zadaču ŭ zabieśpiačeńni prychodu da ŭłady novaha pakaleńnia kiraŭnikoŭ, jakija praciahnuć pieraŭtvareńni, što pravodziacca ŭ krainie.
Pytańnie pierajemnaści ŭłady ŭ Kazachstanie vyrašana kanstytucyjna. U vypadku daterminovaha spynieńnia paŭnamoctvaŭ dziejučaha prezidenta jaho paŭnamoctvy pierachodziać da staršyni jenatu da zakančeńnia vybarčaha terminu. Zatym adbuducca vybary novaha prezidenta.
Staršynioj Sienata parłamienta ciapier źjaŭlajecca Kasym-Žamart Kiemiełavič Takajeŭ. Vy jaho dobra viedajecie. Jon vypusknik MHIMO, doktar navuk. Svabodna vałodaje anhielskaj i kitajskaj movami. Prajšoŭ vialiki šlach na kirujučych pasadach respubliki. Byŭ ministram zamiežnych spraŭ u hady stanaŭleńnia źniešniaj palityki krainy, pracavaŭ vice-premjer-ministram i premjer-ministram krainy, staršynioj Sienata. Viedaje krainu, jaje ekanomiku i palityku. Vyłučaŭsia i pracavaŭ namieśnikam Hienieralnaha sakratara AAN. Heta było vialikim pryznańniem jaho zasłuh jak dypłamata i znakam davieru da Kazachstana.
Pobač sa mnoj jon pracuje ź pieršych dzion niezaležnaści Kazachstana. Ja dobra jaho viedaju. Jon čałaviek sumlenny, adkazny i abaviazkovy. Padtrymlivaje całkam palityku, što pravodzicca ŭnutry krainy i pa-za jaje miežami. Usie prahramy raspracoŭvalisia i prymalisia ź jaho udziełam.
Ja vieru, što Takajeŭ — mienavita toj čałaviek, kamu my možam davieryć kiravańnie Kazachstanam.
Darahija suajčyńniki!
My bačym, što śviet mianiajecca, nie staić na miescy. Źjaŭlajucca nie tolki novyja mahčymaści, ale i novyja hłabalnyja technałahičnyja i demahrafičnyja vykliki, niestabilnaść suśvietnaha paradku. Kožnamu pakaleńniu davodzicca vyrašać svaje zadačy. Ja i majo pakaleńnie zrabili dla krainy ŭsio, što zmahli. Vyniki vam viadomyja. Śviet źmianiajecca, i prychodziać novyja pakaleńni. Praces naturalny. Jany buduć vyrašać prablemy svajho času. Chaj pasprabujuć zrabić krainu jašče lepšaj.
Razam ź śvietam mianiacca pavinny i my. Źviartajusia da maładoha pakaleńnia kazachstancaŭ — bieražycie niezaležny Kazachstan — našu ahulnuju Radzimu, Mäñhilik jeŭ — heta naš narod, ziamla našych vialikich prodkaŭ. U nas adna Radzima, adna ziamla.
Bieražycie družbu i adzinstva našaha naroda, naš ŭzajemny davier i pavahu z kulturaj i tradycyjami kožnaha hramadzianina krainy.
Tolki tak my budziem mocnyja, pieramožam ŭsie vykliki.
Tolki tak my budziem kvitnieć.
Pavažanyja kazachstancy!
Maje suajčyńniki!
Siońnia ja źviartajusia da kožnaha z vas.
Pierad krainaj stajać maštabnyja zadačy. I ja ŭpeŭnieny ŭ našym pośpiechu.
Jakim ja baču Kazachstan budučyni?
Ja ćviorda ŭpeŭnieny, što kazachstancy budučyni — heta hramadstva adukavanych, svabodnych ludziej, jakija buduć razmaŭlać na troch movach.
Jany — hramadzianie śvietu. Jany padarožničajuć. Jany adkrytyja dla novych viedaŭ. Jany pracavityja. Jany — patryjoty svajoj krainy.
Ja pierakanany, što Kazachstan budučyni — heta Hramadstva Usieahulnaj pracy. Heta — dziaržava z mocnaj ekanomikaj, dzie ŭsio robicca dla čałavieka. Dzie lepšaja adukacyja, lepšaja achova zdaroŭja. Dzie panujuć mir i spakoj. Dzie hramadzianie volnyja i roŭnyja, a ŭłada spraviadlivaja. Tam viaršenstva zakona.
Ja vieru ŭ toje, što my ruchajemsia pravilnym kursam, i ništo nie zmoža źbić nas ź viernaha šlachu.
Kali my budziem mocnyja, z nami buduć ličycca.
Kali my budziem spadziavacca na cud abo spadziavacca na inšych, my stracim dasiahnutaje.
Pavažanyja kazachstancy!
Miarkuju, što nastupiŭ momant dla padpisańnia adpaviednaha ŭkaza.
