«Kali ŭbačyła vynik, šoku nie było»
Taćciana Alachnovič — vypusknica škoły №3 u Krupkach. Rychtavacca da CT dziaŭčyna pačała jašče z 10 kłasa: siadzieła nad padručnikami, rašała testy. Kala hoda chadziła da repietytarki. Kaža, što taja była vielmi strohaj — i heta dobra: bolš adkazna padychodziš da zadańniaŭ, kali viedaješ, što ich buduć praviarać.
Hrafik u dziaŭčyny byŭ davoli ščylnym — konkursy, vystupleńni. Tamu biełaruskaj movie ŭdavałasia znajści čas tolki dva dni na tydzień.
Na repietycyjnym teściravańni Taćciana nabirała vysoki bał — 95, 98. Apošni raz, pryznajecca, frazieałahizmy padviali.
«Pierad CT nie chvalavałasia. Prosta paŭtaryła pravapis i vyspałasia, — raskazvaje abituryjentka. — Zadańni nie vyklikali ciažkaściaŭ, viedała, što ŭsio rašyła pravilna».
U tym, što pa biełaruskaj movie atrymaje maksimalny vynik, Tania nie sumniavałasia. «Dumała: kali nie 100 bałaŭ, to ŭžo nie viedaju, dzie ja mahła pamylicca. Tamu, kali ŭbačyła vynik, šoku nie było».
U jaje kłasie byli jašče vučni, jakija zdavali biełaruskuju movu, ale chutčej dla padstrachoŭki — kali pa ruskaj budzie mała bałaŭ, voźmuć dla pastupleńnia hety siertyfikat. Tania ž pieršapačatkova vybrała dla teściravańnia rodnuju movu.
«Liču, što jaje treba viedać. Nie razumieju, jak tak adbyłosia, što mnohim ludziam składana razmaŭlać pa-biełarusku», — dzielicca dziaŭčyna.
Na jaje dumku, kab školniki lepš viedali rodnuju movu, varta vykładać na joj i inšyja pradmiety.
«Kali b choć historyju i hieahrafiju vykładali pa-biełarusku, užo dzieci mieli b bolšy leksičny zapas. Mnohija nie viedajuć navat, što takoje burštyn. A na biełaruskaj litaratury nie ŭsie ž vučni čytajuć tvory — tolki karotki źmiest».
Ci nie byli testy ŭ hetym hodzie lahčejšymi za minułahodnija? Abituryjentka ŭśmichajecca: kali viedać praviły i nabić ruku na zadańniach, jany ŭsie zdajucca nieskładanymi. Z ułasnaha dośviedu dziaŭčyna raić bracca za pytańni roznych uzroŭniaŭ, nie siadzieć tolki na prostych, bo navat u ich možna zrabić pamyłku. A kali niešta nie atrymlivajecca, pieraklučycca na inšuju spravu.
Zaraz Tania čakaje vynikaŭ na anhielskaj movie i rychtujecca da testaŭ pa historyi Biełarusi. A pastupać budzie ŭ Minski dziaržaŭny linhvistyčny ŭniviersitet — choča stać pierakładčycaj.
«Zadańni stanoviacca praściejšymi»
Vypusknica barysaŭskaja škoły №2 Kaciaryna Surma sotki na CT nijak nie čakała.
«Zadańni ja vykanała za paŭhadziny i vyjšła z aŭdytoryi adnoj ź pieršych. Kali atrymała sms-paviedamleńnie, spačatku spužałasia, nie pavieryła, što moj vynik. Mamie patelefanavała: jana ŭzradavałasia, navat rydała», — dzielicca dziaŭčyna.
Da testaŭ jana rychtavałasia samastojna na praciahu ŭsiaho hoda. Repietytary? Nie jaje historyja: Kacia pryznajecca, što nie lubić, kali na jaje niechta ciśnie.
Biełaruskuju movu abituryjentka zdavała, bo ličyć jaje lahčejšaj za ruskuju. Choć bolšaść jaje adnakłaśnikaŭ tak nie dumaje — tolki 4 čałavieki vybrali dla CT rodnuju movu. Čamu dla školnikaŭ jana składanaja? Na dumku Kaci, pryčyny dźvie. Pieršaja — mała chto z padletkaŭ razmaŭlaje pa-biełarusku ŭ štodzionnym žyćci. Druhaja — u škole pad rodnuju movu addajuć vielmi mała času. U 10-m i 11-m kłasie heta tolki adzin urok na tydzień. Tamu mnohija najmajuć repietytaraŭ.
Padčas padrychtoŭki da pastupleńnia Kacia rašała testy roznych hadoŭ. Zaŭvažaje, što z kožnym hodam zadańni robiacca praściejšymi. Sioletnija nie vyklučeńnie.
Kacia źleva.
Pastupać barysaŭčanka budzie ŭ BDUIR.
«Mama vučyłasia ŭ ekanamičnym instytucie, ja spačatku chacieła taksama tudy pajści. A potym pieradumała. Mnie padabajecca fizika i kampjutary. Ale ŭ navuku nie chaču, vyrašyła stać prahramistam».
Kab napisać CT na sotku, kaža Kacia, nieabchodna pačać rychtavacca da jaho nie paźniej, čym u vieraśni.
«Ja b paraiła źviarnuć uvahu na akańnie-jakańnie, pravapis «ŭ», miakkaha znaka, apostrafa i defisa. Taksama treba viedać, kali stavić praciažnik i dvukropje, tamu što kožny hod takija zadańni sustrakajucca na CT. Ja liču, što varta rašać jak maha bolš testaŭ, tamu što ŭsie hady jany padobnyja adzin da adnaho».
Pry hetym Kacia nie prasiedžvała za padručnikami ŭsie viečary — u jaje chapała volnaha času, kab pahulać na vulicy i sustrecca ź siabrami.
