Viktar Marcinovič piša na budzma.by pra nieabchodnaść pierapachavańnia Kastusia Kalinoŭskaha ŭ Biełarusi.
Hladzicie, usio prosta: jość čornaje, jość biełaje.
Jość dabro i jość zło.
Jość hieroj, jaki zahinuŭ za našu ziamlu, byŭ pachavany ŭ sakretnaj mahile na terytoryi harnizonu, kab tolki naščadki (my!) nie znajšli i nie pryjšli padziakavać.
Ale adbyŭsia cud, i ziamla viarnuła hieroja ludziam.
Bo nie chacieła ziamla ŭtrymlivać hieroja tam, dzie jaho schavali ad nas.
I, zdavałasia b, jašče ŭ toj momant znak byŭ vielmi jaŭnym. Bo niama ničoha bolš naturalnaha, čym ušanavańnie čałavieka, jaki zahinuŭ za krainu, čym prava znajści spakoj u toj krainie, za jakuju jon zmahaŭsia.
Na ziamli, dzie havorać na toj movie, za jakuju jon pakłaŭ svajo žyćcio.
Ci, moža, jość tut tyja, chto skaža, što «Listy z-pad šybienicy» napisany nie pa-biełarusku? I što jość važniejšym dla vyznačeńnia samaśviadomaści, jak nie mova, jakoj hieroj havoryć pierad śmierciu?
Ale ŭ aŭtarytarnaj kultury nie byvaje biełaha i čornaha.
Tut usio pierabłytana. Usio šerańkaje. Tut niama adnaho kodeksu honaru. Tut ich adnačasova dvaccać. I pałažeńni adnaho admianiajuć asnovy inšaha.
Tut najpałymianiejšyja zmahary za hady vyhnańnia paśpieli pierabłytać matyvy i nastupstvy.
Ja atrymaŭ niekalki asabistych mesidžaŭ ad ludziej, jakich pavažaju. Ludziej, dastatkova viadomych u biełaruskaj spravie.
Jany prosiać mianie adklikać moj podpis pad zvarotam da litoŭcaŭ z nahody pachavańnia Kalinoŭskaha. Jany zaklikajuć padpisać alternatyŭny zvarot (a ŭžo jość i taki!) — ni ŭ jakim razie nie vydavać Kalinoŭskaha Biełarusi.
Ja prahartaŭ ich matyvy — a ŭ ich jość matyvy. Tam i dapuščeńnie, što luby biełarus moža źjeździć u Vilniu tak, byccam heta nie stalica inšaj dziaržavy (i zaŭsiody budzie tak), a Hrodna ci Mahiloŭ.
I vielmi ćmianaje — pra toje, što čałaviek musić lažać tam, dzie byŭ pakarany śmierciu, inakš jahony podźvih budzie desakralizavany (nie zrazumieŭ). I niedavier da dziejańniaŭ hramadskaj supolnaści. I zaviazvańnie luboj inicyjatyvy na ŭładu — byccam niama vialikich nacyjanalnych śviataŭ, zładžanych u 2018-m hramadoj, niama pomnikaŭ, uźviedzienych na hrošy ludziej, a nie vykankamaŭ.
Milhanuŭ absalutna ŭbojny arhumient, što, maŭlaŭ, tut Kalinoŭski budzie lažać pobač z Zamiatalinym ci Mašeravym.
Byccam ciapier luby śviadomy biełarus musić źjazdžać pamirać u Ńju-Jork, kab być dalej ad Mašerava. A samy sapraŭdny patryjot prosta abaviazany być spalenym u indyjskim Varanasi, z popiełam, raźviejanym pa-nad Hanham, kab navat paśla śmierci nie kranać pavierchni płaniety, pa jakoj chadzili nie prychilnyja biełaruskaj idei ludzi.
Toj fakt, što paniaćcie «Radzima» aŭtamatam uklučaje ŭ siabie ŭsich tych pamierłych da ciabie i paśla ciabie, ź jakimi b ty nie sieŭ za adnym stałom, akazaŭsia nieprazrystym dla šmat jakich intelektuałaŭ.
Kali tut nie moža być pachavany Kalinoŭski, čamu vy ŭsie tut žyviacie?
I tak, pachavańnie Kalinoŭskaha sapraŭdy moža być pieratvoranaje ŭ Dažynki, ale heta budzie pachavańnie ŭ Biełarusi. Toj krainie, za jakuju jon zmahaŭsia i jakoj pry jahonym žyćci navat nie isnavała.
Voś što hałoŭnaje: zadumajciesia pilna nad frazaj z artykuła Andreja Dyńko: «Reč u tym, što ideju pierapachavańnia Kalinoŭskaha ŭ Biełarusi pieršym vykazaŭ litoŭski bok».
Što jana aznačaje?
Što litoŭski bok «dalikatna, kanfidencyjna, pa dypłamatyčnych kanałach» namiakaje, što hatovy admovicca ad pachavańnia Kalinoŭskaha na svajoj terytoryi.
I zaraz — uvaha! — biełaruski bok, pakul u vyhladzie tych samych zaŭziataraŭ biełaruskaj spravy, što pisali mnie asabistyja mesidžy, a taksama inšych razumnikaŭ, z artykułami pra «desakralizacyju podźvihu» — dyk voś, biełaruski bok, chaj sabie zusim nie dalikatna, nie kanfidencyjna i nie pa dypłamatyčnych kanałach, ad Kalinoŭskaha taksama admaŭlajecca.
I hladzicie: voś jon.
Čałaviek, jaki zahinuŭ za našu svabodu.
Lažyć, nikomu nie patrebny. Jamu ŭ Biełarusi — vyśviatlajecca — nie znojdziecca dvuch mietraŭ na pachavańnie. Prynamsi «pakul u Biełarusi nie pačnuć adkryvacca biełaruskamoŭnyja škoły».
Jak, praź jakija kaštoŭnasnyja pastki, my pryjšli voś da hetaj dyskusii? Ci nie soramna tym, chto admaŭlaje Biełarusi i biełarusam chacia b u sprobie viarnuć sabie hieroja numar adzin? Chto pačynaje prysaromlivać i beścić ludziej, što padtrymali inicyjatyvu?
Z časoŭ pieršych napaŭpadpolnych vystavaŭ Šahała ŭ Viciebsku ŭ 1980-ch usio dobraje ŭ Biełarusi robicca ŭ miežach «libieralnych ščylin».
Ja pradbaču, što da žniŭnia 2020-ha hoda ŭładzie — na adsutnaść jakoj siarod inicyjantaŭ pieradačy Kalinoŭskaha Biełarusi narakajuć piesimisty, — daviadziecca znajści parazumieńnie z prychilnikami biełaruskaha adradžeńnia.
Tyja prychilniki ŭ ciapierašni momant vielmi napružanyja čakańniem padziejaŭ 8-ha śniežnia. I tak, u mianie jość adčuvańnie, što pobač z hulnioj litoŭskaha boku tut jość i hulnia samaha surjoznaha biełaruskaha aficyjozu. Ale nichto z padpisantaŭ nie zaklikaje hałasavać za Mašu Vasilevič.
Ja asabista liču, što nie skarystać hetuju mahčymaść, kab viarnuć Kalinoŭskaha Biełarusi, było b zdradaj.
Ja ščyra spadziajusia, što ŭ lipieni nastupnaha hoda ŭskładu kvietki na mahiłu Jaśki z-pad Vilni ŭ Minsku la śviatoha Rocha.
Dziejačy kultury źviarnulisia da Litvy: Prosim pachavać Kalinoŭskaha ŭ Biełarusi
Kaścioł: My b pradastavili ziamlu pad pachavańnie Kalinoŭskaha ŭ centry Minska la adnaho z chramaŭ
Andrej Dyńko: Čamu ja padpisaŭ zvarot za pierapachavańnie Kalinoŭskaha ŭ Biełarusi. I niekalki insajdaŭ
Hrupa litoŭskich deputataŭ padtrymaje pierapachavańnie Kalinoŭskaha ŭ Biełarusi
Dubaviec: Pieravoz Kalinoŭskaha ŭ Biełaruś desakralizuje jahony podźvih
