U Vilni prajšła cyrymonija pierapachavańnia Nacyjanalnaha hieroja Biełarusi Kastusia Kalinoŭskaha.
17:32
Adkryty dostup dla ŭsich achvotnych u kaplicu, dzie byli pachavanyja Kastuś Kalinoŭski i 19 jahonych paplečnikaŭ.
Dziakuj za toje, što byli z nami.
Padčas anłajnu byli vykarystanyja skrynšoty strymu radyjo «Svaboda», a taksama foty Nadziei Bužan.
Žyvie Biełaruś!
17:18
Biełarusaŭ ža čakajuć nastupnyja punkty ŭračystaj prahramy. Paśla skančeńnia cyrymonii pierapachavańnia adbudziecca ŭručeńnie miedaloŭ u honar stahodździa BNR.
17:14
Prezidenty apošni raz padyšli da trunaŭ.
17:10
Vajskoŭcy robiać hanarovyja załpy ŭ honar paŭstancaŭ.
17:07
17:02
Truny pačynajuć ustaŭlać u admysłovaje miesca ŭ ścianie, dzie jany buduć pachavanyja.
16:59
Mikałaj Statkievič i Uładzimir Niaklajeŭ.
16:56
Niahledziačy na toje, što lidary biełaruskich kałon prasili nie skandavać kala Vostraj Bramy, ludzi nie vytrymlivali, i «Žyvie Biełaruś» hučała navat tam.
16:53
Varta adznačyć, što arhanizatary pachavańnia z maksimalnaj pavahaj pastavilisia da biełarusaŭ. Niahledziačy na adsutnaść kiraŭnika Biełarusi, biełaruskaja mova na roŭnych prysutnaja na cyrymonii.
Mužčynski chor vykonvaje malitvu pa-litoŭsku.
16:52
U kaplicy prysutničajuć katalickija, hreka-katalickija i pravasłaŭnyja śviatary.
16:44
Truny ŭnosiać u kaplicu. Prahučaŭ artyleryjski załp.
Pradstaŭniki biełaruskaha, litoŭskaha i polskaha duchavienstva supravadžajuć ich u apošniuju darohu.
Prezidenty Litvy i Polščy dy vice-premjer Biełarusi ź niepakrytymi hałovami nazirajuć za padziejaj u śpiecyjalnym paviljonie kala ŭvachodu na Rosy. Tysiačy ludziej i tysiačy ściahoŭ raściahnulisia na darozie trochi nižej, u ich na vačach, pierad hihanckim ekranam, na jakim idzie tranślacyja cyrymonii.
Hučyć paminalny himn na łacinskaj movie. Jaho vykonvaje mužčynski chor.
16:36
Truny z pareštkami paŭstancaŭ prynosiać na mohiłki.
16:19
Kartež dasiahnuŭ mohiłak Rosy.
16:13
U Vostraj Bramie hučać malitvy na biełaruskaj, litoŭskaj i polskaj movach.
16:04
Kalinoŭski pajadnaŭ u kałonie ludziej roznych palityčnych pohladaŭ. Chryścijanskija demakraty i libierały, nacyjanalisty i sacyjalisty iduć razam.
Źviartaje ŭvahu poŭnaja adsutnaść čyrvona-zialonych ściahoŭ, tolki nacyjanalnyja.
16:00
Pracesija padyšła da Vostraj Bramy, tam jana prypyniecca na niekalki chvilin, dzie adbudziecca nievialikaje nabaženstva. A potym užo skirujucca da mohiłki Rosy.
15:49
Pobač z karespandentam Našaj Nivy iduć 38-hadovy Alaksiej i Uła i 10-hadovy Uładzik ź Minska. «Hety dzień moj syn zapomnić na ŭsio žyćcio».
Ajcišnik Alaksiej Hłuško pryjechaŭ na pachavańnie, apranuty ŭ stroj 19 stahodździa.
15:40
Hałava kałony minuła Ratušu. Chvost jašče zastajecca na płoščy Hiedymina.
15:38
U kałonie iduć taksama kiraŭnicy Zhurtavańnia biełarusaŭ śvietu Alena Makoŭskaja i Nina Šydłoŭskaja.
Ludzi śpiavajuć «Pahoniu».
15:33
Kolkaść udzielnikaŭ šeścia možna acanić u 10 tysiač čałaviek. U kałonie iduć viadomyja dziejačy kultury, hramadstva.
Prysutnyja piśmieńnik Uładzimir Arłoŭ, staršynia Rady BNR Ivonka Surviła, mastak Alaksiej Maračkin, śpiavačka Kasia Kamockaja, pradprymalniki i hramadskija dziejačy Pavieł Biełavus i Źmicier Daškievič, palityki Uładzimir Niaklajeŭ i Pavieł Sieviaryniec.
15:25
Prezidenty iduć za łafietami
Litoŭcy adkazvajuć na skandavańni Žyvie Biełaruś svaim skandavańniem Letuva, ale tut ich mieniej, viadoma
15:20
Pad barabanny boj i zvon zvanoŭ sabora pracesija rušyła. Napieradzie pareštki Kalinoŭskaha i Sierakoŭskaha. Pracesija projdzie pa vulicach Urubleŭskaha, Śviataroha, Zamkavaj i Astrabramskaj paniasuć da Vostraj Bramy.
15:10
Pačynajuć vynosić truny. Ahułam na Płoščy sabrałasia niekalki — kala piaci — tysiač čałaviek. Absalutnuju bolšaść składajuć biełarusy.
14:48
Skrynšot videa Radyjo Svaboda
Zaraz raspačniecca ŭračystaje šeście na mohiłki Rosy. Usiaho 3 km. Vystrojvajecca kałona. Ludzi skandujuć: «Žyvie Biełaruś!».
14:37
Vice-premjer Ihar Pietryšenka vystupaje pa-biełarusku. Znakava, što parolem pastaŭncaŭ Kalinoŭskaha było: «Kaho lubiš? Lublu Biełaruś». Asoba Kalinoŭskaha nazaŭždy ŭpisana ŭ historyju Biełarusi, a jaho pamiać uviekačana ŭ nazvach vulic, mastackich tvorach.
«Upeŭnieny, što kaplica na Rosach budzie miescam, kudy buduć prychodzić usie supolna: biełarusy, litoŭcy, palaki, ukraincy, łatyšy», — kaža Pietryšenka
A voś jaho słovy pra toje, kab nie vykarystoŭvać asobu Kalinoŭskaha ŭ palityčnych metach, prysutnyja sustreli słovami «Hańba».
Pietryšenka taksama dadaŭ, što biełaruskija ŭłady prykłali šmat vysiłkaŭ, kab identyfikavać pareštki ŭ Śvisłačy, a taksama dla supracoŭnictva ź litoŭcami.
14:12
Vystupaje prezident Litvy Hitanas Naŭsieda. Simvalična, što hara Hiedymina adkryła mahiły paŭstancaŭ.
Zatym vystupiŭ prezident Polščy Andžej Duda. «My nikoli nie zabyvalisia na pamiać pra paŭstancaŭ», — kaža jon.
Duda ŭ svajoj pramovie čatyry razy zhadaŭ Biełaruś.
14:10
Mitrapalit Tadevuš Kandrusievič nazvaŭ Kalinoŭskaha hierojem Biełarusi. Jaho vitajuć słovami «Žyvie Biełaruś»
14:04
Imša zakančvajecca. Chutka pačniecca ŭračystaje šeście.
13:49
Mitrapalit Tadevuš Kandrusievič čytaje častku malitvy pa-biełarusku
13:35
«Vielmi važnaja histaryčnaja padzieja. Chto viedaje, ci buduć jašče takija znachodki ŭ nas? Tamu i pryjechała», kaža adna ź biełaruskich sudździaŭ. Prosić nie nazyvać jaje imia
13:32
90% ściahoŭ na pachavańni — biełaruskija
13:30
Na raźvitańni jość nieaficyjnaja hrupa biełaruskich siłavikoŭ. Jany trymajuć biełaruskuju nacyjanalnuju simvoliku.
13:12
U sabory pačałasia imša.
13:05
Katalickija ijerarchi vitajuć udzielnikaŭ mierapryjemstva. Ad Biełarusi delehacyju katalickaha kaścioła ŭznačalvaje arcybiskup Tadevuš Kandrusievič
12.50
U sabory pačynajecca śviataja imša. Prysutničajuć taksama byłyja kiraŭniki Litvy.
12.40
Da sabora prybyli prezidenty Polščy i Litvy z žonkami
12.20
Vice-premjer Ihar Pietryšenka.
11:57
Były hałoŭny redaktar haziety «Pahonia» Mikoła Markievič
11:57
Mikoła Statkievič
11:39
11:39
11:37
Uładzimir Niaklajeŭ
11:36
Pryjechała staršynia Rady BNR Ivonka Surviła, jana zaprošana na ŭračystaści aficyjnymi ŭładami Litvy.
11:28
Zastalisia adnyja biełaruskija bieł-čyrvona-biełyja ściahi. Adzin ci dva polskija, i toje adzin, jaki pryvieźli palaki ź biełaruskaj Lidy.
11:23
Chutka pačniecca ŭračystaja imša z udziełam kiraŭnikoŭ Litvy i Polščy.
11:06
11:06
Žurnalist Radyjo Svaboda Ihar Karniej
Pieršy kiraŭnik niezaležnaj Biełarusi Stanisłaŭ Šuškievič
10:55
10:49
Palityk Juraś Bieleńki
10:27
Siarod ŚMI taksama absalutna pieravažajuć biełaruskija.
10:27
Ślozy mastaka Alaksieja Maračkina, skrynšot videa Radyjo Svaboda
10:26
Žančyna ŭklenčyła pierad trunami i molicca, skrynšot videa Radyjo Svaboda
10:19
Ludzi ŭvachodziać praz centralnyja dźviery ŭ sabor, abychodziać truny i vychodziać z advarotnaha boku sabora. Ludski patok nie źmianšajecca. Ale, znoŭ-taki, vonkava pieravažajuć biełarusy.
10:17
Na videa ŭ sabory — palityk Ryhor Kastusioŭ, paet Uładzimir Niaklajeŭ, piśmieńnik Uładzimir Arłoŭ, žurnalist Maksim Klimkovič, pravaabaronca Aleś Bialacki, žurnalisty Aleś Barazienka i Iryna Koźlik.
Vonkava bieł-čyrvona-biełych ściahoŭ pracentaŭ 80. Litoŭskija tolki aficyjnyja (pieravažna ŭ ludziej u vajskovaj formie), polskich amal niama.
10:07
Ludzi masava iduć u sabor, kab raźvitacca.
10:03
10:01
Zaraz budzie adkryty dostup u sabor dla raźvitańnia.
Skrynšot videa Radyjo Svaboda
9:52
Treba taksama ŭličvać, što jašče sotni biełarusaŭ dabirajucca da Vilni ciahnikami, aŭtobusami, mašynami. Stajać na miažy. Častka pryjechała ŭčora.
Siońnia ŭ Vilni, jak i ŭ Minsku, vielmi chałodna.
9:46
U sabory ihraje arhan, źviniać zvany. Ich staviać kala ałtara.
Niasuć truny z pareštkami paŭstancaŭ. Ich zanosiać u sabor, dzie projdzie raźvitańnie.
9:43
Vielmi šmat ludziej ź bieł-čyrvona-biełymi ściahami (niekalki dziasiatkaŭ, kali nie sotnia), što ściakajucca da Katedralnaha sabora.
Kalinoŭski byŭ publična paviešany 22 sakavika 1864 hoda na handlovaj płoščy Łukiški ŭ Vilni na zahad rasijskich uładaŭ. Śmierciu byli pakaranyja dva dziasiatki paŭstancaŭ. Ich pachavali na hary Hiedymina, a mahiły zraŭniali ź ziamloj.
Padčas raskopak u 2017 hodzie pareštki byli vyjaŭleny i identyfikavany. Litoŭskija ŭłady vyrašyli ŭračysta pierapachavać paŭstancaŭ na mohiłkach Rosy.
Čytajcie:
Jak rasijskija sałdaty pachavali Kastusia Kalinoŭskaha — ruki źviazanyja za śpinaj, cieła zasypanaje vapnaj
Cyrymoniju naviedajuć sotni albo navat tysiačy biełarusaŭ. Aficyjnuju delehacyju pradstaŭlaje vice-premjer Ihar Pietrušenka.
Prahrama raźvitańnia
9.30 (Tut i dalej ukazvajecca biełaruski čas, u Litvie na hadzinu mieniej) — Vynas trunaŭ z unutranaha dvara Pałaca kiraŭnikoŭ Vialikaha kniastva Litoŭskaha.
9.40 — Uniasieńnie trunaŭ u Kafiedralny sabor-baziliku Sv. Stanisłava i Sv. Uładzisłava
10.00 — 12.30 — Hramadskaje raźvitańnie
12.45 — Prybyćcio aficyjnych asobaŭ i zamiežnych delehacyjaŭ u Kafiedralny sabor-baziliku Sv. Stanisłava i Sv. Uładzisłava
13.00 — Śviataja Imša ŭ Kafiedralnym sabory-bazilicy Sv. Stanisłava i Sv. Uładzisłava. Imšu słužyć arcybiskup-mitrapalit Hintaras Hrušas, udzielničajuć biskupy i vajennyja kapłany Litvy, Polščy, Biełarusi.
14.20 — Vynas trunaŭ z Kafiedralnaha sabora-bazyliki Sv. Stanisłava i Sv. Uładzisłava. Žałobnaja pracesija nakiroŭvajecca na mohiłki Rosy. Pareštki Kastusia Kalinoŭskaha i Zyhmunta Sierakoŭskaha paviazuć na łafiecie, inšych paŭstancaŭ — na katafałkach.
(Maršrut žałobnaj pracesii: vuł. Vrubloŭskio, Švientarahio, Piles, Dzidžoji, Aŭšros Vartu, Pielesos, Rosy)
~ 15.00 — Spynieńnie žałobnaj pracesii kala Vostraj bramy.
~ 15.30 — Prybyćcio žałobnaj pracesii na mohiłki Rosy.
15.40 — Uniasieńnie trunaŭ u kaplicu starych mohiłak Rosy, apošniaje raźvitańnie. Pamiatny salut u honar paŭstancaŭ 1863—1864 hadoŭ, a taksama ŭsich, chto zmahaŭsia i zahinuŭ za Svabodu.
17.00 — Kaplicu na Rosach, u jakoj pachavajuć paŭstancaŭ, adkryjuć dla hramadskaha naviedańnia.
Śpis zabitych udzielnikaŭ paŭstańnia. U dužkach — uzrost na momant śmierci:
- Stanisłaŭ Išora (24)
- Rajmund Ziamacki (53)
- Balasłaŭ Kołyška (25)
- Juljan Laśnieŭski (31)
- Zyhmunt Sierakoŭski (36)
- Alaksandr Raŭkoŭski (27)
- Juzaf Raŭkoŭski (36)
- Karal Sipovič (19)
- Juzaf Jabłonski (20)
- Jan Biańkoŭski (26)
- Hienryk Makaviecki (27)
- Uładzisłaŭ Nikalaj (26)
- Albiert Laskovič (23)
- Kazimier Syčuk (Sacevič) (36)
- Miečysłaŭ Darmanoŭski (27)
- Ihnat Zdanovič (23)
- Citus Daleŭski (23)
- Jakub Čechan (Čechanovič, Ciechanovič) (40)
- Kanstancin Vincent Kalinoŭski (26)
- Edvard Čaplinski
- Jan Marčeŭski (24).
