«Kaziuki» ŭ Hrodnie

Starańniami polskaj mienšaści ŭ Hrodnie kirmaš u honar sv. Kazimira adbyvajecca ŭžo dzieviaty hod zapar.

3 sakavika «Kaziuki» śviatkavali siabry aficyjna niepryznanaha ŭładami Sajuza palakaŭ. Na nastupny dzień na kirmaš zaprašali aktyvisty praŭładnaha SPB.

Śviata «nieaficyjnaha» Sajuza palakaŭ prajšło ŭ słužbovym pakoi arhanizacyi.

Niemałaja zala pa pierymietry była ŭsia zastaŭlena pryłaŭkami z vyšyvanymi ručnikami, survietkami, košykami. Raspaŭsiudžany siužet na karcinach i vyšyvankach — anioły, kałožskaja carkva i haradzienskija kaścioły.

Siarod vystupoŭcaŭ na kirmašy viadomy haradzienski muzyka Jaŭhien Pietraševič. Na Kaziuki jon pryjšoŭ z udzielnikami svajho falkłornaha ansambla «Dudaryki».

Idu da stała, dzie pradajecca hałoŭny atrybut śviata — upryhožanyja vierbački. Pani Danuta žvava raskazvaje:

— Heta viarba nazyvajecca hrodzienskaja palma, — tłumačyć majstrycha. — Jana płoskaja, upryhožana suchimi naturalnymi kvietkami i abaviazkova maje sapraŭdnuju halinku viarby. Jaje treba pastavić u vadu, kab puściła zialonyja listočki. A tam vilenskija palmy, — pakazvaje maja surazmoŭca na stoł pobač: Jany kruhłyja.

A ci doŭha pani rychtavałasia da śviata?

— My robim svaje palmy admysłova da Kaziukaŭ i Vierbnaj niadzieli. Materyjał hadujem kruhły hod. Užo pasiejali suchaviejki. Letam my sušym hetyja kvietki i źbirajem ziołki.

— Šmat stahodździaŭ tamu handlary ličyli, što moc śviatoha Kazimira ŭ hety dzień nadzvyčaj spryjaje handlu. A pani vieryć u apiakunstva Śviatoha?

— Tak! Śvienty Kazimiež — heta naš patron.

Hutarku padchoplivaje susiedka pani Danuty:

— Kazimiež byŭ apiekunom usiaho Vialikaha kniastva. A tam byli i palaki, i litoŭcy, i biełarusy. Treba ŭžo i našym ludziam navučycca pamiž saboj ładzić…

— z chitrynkaj paziraje pažyłaja kabieta.

Pryvitalnaje słova staršyni Sajuza palakaŭ Anžaliki Borys było zasmučanym apošnimi padziejami vakoł arhanizacyi:

Na niekalkich našych aktyvistaŭ składzieny pratakoły ab administracyjnych pravaparušeńniach. Heta značyć, što mohuć być aryšty napiaredadni źjezdu —

my ryzykujem nie sabrać kvorum,

— spn. Borys dadała, što nie spyniajucca pravakacyi suprać kiraŭnictva SPB:

Litaralna hadzinu tamu źjavilisia zdymki, na jakich pakazany moj tvar i aholenaje cieła jakojści žančyny.

Anžalika Borys paviedamiła, što źjezd adbudziecca nie ŭ Baranavičach, jak płanavałasia, a ŭ Hrodnie

i zaklikała ŭsich prysutnych pryjści padtrymać schod.

— Pani Prezes, jesteśmy z wami! — chtości huknuŭ z zali.

***

Na Savieckaj vulicy visić vializny transparant z nadpisam pa‑polsku i pa‑biełarusku «Zaprašajem na «Kaziuki». Z uzmacnialnikaŭ hučna raznosicca: «…tam sołoviejko ŝiebietav…» Handlary ŭžo raskłali svoj tavar. U bolšaści ŭdzielnikaŭ kirmaša bedžy z emblemaj abjadnańnia narodnych majstroŭ «Haradzienski kałaryt».

A siońnia ž Kazimieža! Treba Kazika pazdravić! — pobač sa mnoj razmaŭlaje pa mabilnym telefonie mažnaja spadarynia.— Vyjšła ja ŭ mahazin, a tut vystaŭka takaja!..

Praz 15 chvilin — adkryćcio kirmaša. Ludziej pakul što niašmat. Minaki pa darozie na pracu spyniajucca kala pryłaŭkaŭ.

— Cacki! Biełaruskija cacki! Usie sama šyła. Kantrol hihijeničny jość. Hetaha sabačku zavuć Mulečka, a hetaha Samsončyk, — hołasna demanstruje svoj tavar rumianaja ciotka. — Tolki parałončyk z poŭści Samsončyka vy ŭžo sami vyčašycie…

Kala impravizavanaj sceny, prystupkaŭ kancertnaj zali «Hrodna», natoŭp pačynaje huścieć. Spadarynia sa śpisam u rukach badziora źviartajecca da maładych ludziej pobač: «Padciahvajemsia! Ci niechta choča ŭ škołu viarnucca?»

— A vaš kłas, chiba, śpiecyjalizujecca na polskaj movie? — źviartajusia da chłopca z zaplečnikam.

— Dy nie, my anhlijskuju vučym. Ja ŭvohule nie viedaju, što tut budzie.

Nas dla masavaści pryviali, — tužliva adkazvaje mnie školnik.

Nieŭzabavie padychodzić jašče adna niemałaja hrupa moładzi z čyrvona‑zialonymi ściažkami i simvolikaj haradzienskaha univiersiteta. Siarod ich paznaju studentaŭ histfaku.

Uračystaje adkryćcio «Kaziukaŭ‑2009» nahadvała šmatlikija aficyjoznyja śviaty z udziełam «vysokich haściej». Słužboŭcy z harvykankama pa čarzie paŭtaryli dziažurnyja frazy kštałtu «Na talerantnaj biełaruskaj ziamli pobač mirna žyvuć tatary, biełarusy, palaki, jaŭrei…» i «Šmatlikija nacyjanalnyja abjadnańni robiać nieacenny ŭniosak u raźvićcio kultury».

Karystajučysia nahodaj, miascovaja čynoŭnica Iryna Sienčankava pavinšavała «našych prekrasnych ženščyn» z nadychodziačym 8 sakavika.

Dypłamataŭ z polskaha konsulstva nie było.

Paśla pramovy staršyni Sajuza palakaŭ Iosifa Łučnika nastaŭnicki nahlad za prysutnaściu vučniaŭ staŭ mienš pilnym. Padletki pa‑cichieńku razyšlisia: chto dadomu, chto pa pryłaŭkach. U adnaho z majstroŭ zaŭvažaju kieramičnyja hierby «Pahonia», hłazurnyja kułončyki ź bieł‑čyrvona‑biełymi ŭzorami:

‑- Razychodziacca «Pahoni»?

— Tolki adnu vialikuju pradaŭ. Moža, užo zabyli, što heta…

Chryścina Marčuk