«Doŭhi dzień, ciopły dzień, adpłyvaje za abłoki»… Hetyja radki ŭžo 39 hadoŭ układvajuć spać nie adno pakaleńnie biełarusaŭ.
Piersanažy «Kałychanki» ŭvachodzili štoviečar u kožnuju biełaruskuju siamju i sami stanavilisia častkaj hetaj siamji. Buślania Buślik, sabačka Cimoška, Dzied Baradzied, miedźviedziania Topa. Chiba nie stanovicca ciaplej, kali ŭspaminaješ hetych piersanažaŭ?
A miž tym, i Topa, i Buślik usio jašče praciahvajuć užo novyja i novyja pakaleńni dziaciej vučyć dabru, siabroŭstvu, uzajemadapamozie — usiamu tamu, za što my, ułasna, i lubim kazki.
«Naša Niva» trapiła na zdymki «Kałychanki» i zaprašaje svajho čytača tudy, dzie stvarajecca kazka.
Zdymki «Kałychanki» prachodziać u teleradyjokampanii na Makajonka, 9. Na hadzińniku — 11:30, a pieršuju na siońnia prahramu ŭžo źniali.
Zdymki adbyvajucca ŭ piatnicu i paniadziełak. U pačatku lutaha zdymajucca prahramy, jakija maleńkija biełarusiki ŭbačać u sakaviku.
Što adrazu kidajecca ŭ vočy, dyk heta toje, što akciory i lalkavody ŭ studyi chodziać chto basanož, chto, jak naprykład Topa (akcior Uładzimir Varankoŭ), u chatnich viazanych tapačkach.
«Kaniečnie, pasprabuj tut abutym pachadzić, režysiory chutka pahoniać. Studyja ž novaja i dyvany ŭ joj taksama», — kaža Uładzimir Varankoŭ.
Abnoŭlenaja studyja ŭ «Kałychanki» źjaviłasia ŭ vieraśni 2019 hoda.
«Narešcie možna praciahnuć nohi», — śmiajecca toj ža Uładzimir Varankoŭ.
Sapraŭdy, novaja studyja i stoł u joj zroblenyja takim čynam, što akcior moža vyprastać nohi, a hledačy hetaha nie zaŭvažać.
«Raniej, asabliva kali pa scenary ŭ prahramie ŭdzielničajuć 3-4 lalki, dy jašče i viadoŭcy, abo ŭ kadry byli zaprošanyja hości, nam u litaralnym sensie davodziłasia siadzieć adno ŭ adnaho na šyi», — raskazvaje aktrysa Ina Hančar, jana ž lisička Janačka.
Siońnia kamanda «Kałychanki» — heta piać piersanažaŭ, roli jakich vykonvajuć akciory ŭ kadry i čatyry cacki. Z bahataha «kałychanačnaha zaaparku» zastalisia tolki buślik, lisička, miedźviedziania i janocik.
U studyi, viadoma, adnačasova znachodziacca daloka nie ŭsie.
«Scenary pišucca takim čynam, što akciory mohuć ź lohkaściu sumiaščać pracu ŭ «Kałychancy» ź inšaj svajoj pracaj. U nas ža tut usie prafiesijnyja akciory, chto hraje ŭ teatry, chto zdymajecca ŭ kino. Hrafik zdymak padabrany takim čynam, što ŭsim zručna», — tłumačyć Uładzimir Varankoŭ.
Chacia i padčas zdymak byvajuć svaje kazusy. Naprykład, u Fiei Snoŭ, aktrysy Aleny Bikraniovaj, adnojčy raptam prapaŭ hołas.
«Ni z taho, ni ź siaho razumieju, što havaryć nie mahu, prosta niama huku. Vielmi chutka pierapisali scenar, dzie Fieječka nie vymaŭlaje nivodnaha słova. Mnie na šyju zaviazali šalik, i Topa ź Janačkaj pa scenary ratavali mianie ad anhiny», — pryznajecca Alena Bikraniova.
Adnak Topačka i Janačka nie zaŭsiody dapamahajuć svaim «starejšym» tavaryšam. Zdarałasia, što praz svavolstvy lalkavodaŭ akcioram prychodziłasia nie sałodka.
«Lubimaja naša zabava — heta raźviazać šnurki ŭ akcioraŭ abo prymatać ich nohi skotčam da kresła», — pryznajecca Uładzimir Varankoŭ.
«Kolki razoŭ było, što raskazvaješ niešta ŭ kamieru i adčuvaješ, što niešta nie toje z nahami, pakul dahavoryš tekst, nohi źviazanyja», — śmiajecca Alena Bikraniova.
***
Vypusk «Kałychanki», za zdymkami jakoha nazirała «Naša Niva», pryśviečany pamiaci. Lisička Janačka zavučvaje vieršyki, kab u jaje była dobraja pamiać, Topačka ličyć heta marnavańniem času. I nijak nie moža znajści miačyk, kab pajści na treniroŭku. Janačka jamu raskazvaje pra karyść treniroŭki pamiaci, raskazvaje, što pamiać byvaje i staraja, i maładaja. Topa kaža, što dla hetaha jość vuzielčyki na pamiać. Vuzłom viaroŭki jon pryviazvaje i miačyk, i siabie, i Janačku. Na dapamohu prychodzić Fieja Snoŭ, jakaja razbłytvaje siabroŭ.
Scenar u ruki akcioram dajecca ŭ dzień zdymak, akciory, što traplajuć u kadr, jaho vyčytvajuć, starajucca zapomnić. U lalkavodaŭ usio praściej: jany pryleplivajuć svaje słovy da stała i čytajuć z papierki.
Viadoma, zdarajecca, što błytajuć tekst, što kažuć nie toje, što patrebna. Ale čaściej za ŭsio režysior spyniaje lalkavodaŭ tady, kali lalki, jakich nie bačać sami lalkavody, zabyvajucca hladzieć u kamieru.
Zdarajecca, što ŭ kadr vypadkova traplaje ruka ci hałava lalkavoda. Ale pry mantažy ŭsio heta staranna prybirajecca.
«Ciapier my pracujem sami, hości da nas amal nie prychodziać, a voś byli vypuski, kali prychodzili staronnija ludzi: daktary, artysty. I režysioru vielmi składana było ich navučyć razmaŭlać mienavita ź lalkami. Darosłyja ludzi ŭvieś čas hladzieli pad stoł i razmaŭlali z nami, z akciorami», — kaža Uładzimir Varankoŭ.
***
Uładzimir Varankoŭ pracuje ŭ «Kałychancy» bolš za 30 hadoŭ. Jon na svaje vočy bačyŭ, jak stareje jaho Topačka.
«Hety Topačka čaćviorty. Papiarednija lalki znošvalisia, ich restaŭravali i pieradavali ŭ muziej kino, dzie zachoŭvajucca i inšyja cacki. Tolki adnaho Topu mnie dazvolili zabrać dadomu. Jaho vielmi palubiła maja ŭnučka. Kali była mienšaja, razmaŭlała ź im, skardziłasia jamu na mianie abo na svaich baćkoŭ», — raskazvaje Uładzimir Varankoŭ.
Topa — heta honar Uładzimira Varankova, mienavita z Topačkam jon atrymaŭ «Televiaršyniu» ŭ 2016 hodzie.
A jašče Topa — unikalnaja lalka. U jaho adnaho jość nožki.
«Nie prosta nožki, Topa — sapraŭdny modnik. U jaho navat jość krasoŭki za 40 dalaraŭ, jakija jamu padaryli prychilniki», — chvalicca Uładzimir.
I Janačka, i Topa, i Cioma mianiajuć adzieńnie nie tak časta, ale ŭ kožnaha ź ich jość svoj harderob, za jaki adkazvaje kaściumier prahramy.
Lalki pieraapranajucca ŭ zaležnaści ad scenara, ad pary hodu dy i ad nastroju kaściumiera.
Lalki zachoŭvajucca ŭ Biełteleradyjokampanii. I pakidajuć jaje miežy tolki tady, kali ŭ «Kałychanki» niejkaje vyjaznoje mierapryjemstva.
«Kałychanka» — časty hość na fiestyvali «Animajoŭka», a taksama piersanažaŭ «Kałychanki» čas ad času zaprašajuć na adkrytyja ŭroki ŭ škołach.
«Niejak było, što paśla čarhovaha mierapryjemstva było pozna advozić lalek na BT, tamu ja zabraŭ ich dadomu. A nazaŭtra ŭ nas zdymki pieradačy. Ja zabyŭsia pra toje, što lalki doma, pryjechaŭ na zdymki bieź ich. I takaja niamaja scena: usie na miescy, a što zdymać?» — uśmichajecca Uładzimir Varankoŭ.
***
«Zvarotnaja suviaź vielmi važnaja. My sami ździŭlajemsia, što ŭ dziaciej nie hublajecca cikavaść da «Kałychanki». Zdavałasia b, sučasny śviet, inšyja zachapleńni. Ale nam pa-raniejšamu prychodzić šmat listoŭ z malunkami, s padziakami. A na sustrečach baćki pryznajucca, što dzieci, kali tolki navučylisia karystacca płanšetam, adrazu pačali «huhlić» «Kałychanku». Viedajuć pieśniu napamiać, viedajuć usich piersanažaŭ», — raskazvaje kiraŭnik «Kałychanki» Natalla Kuźmickaja.
Darečy, ad Natalli zaležyć, jaki mulcik ubačać dzieci paśla prahramy.
«Ja imknusia padbirać mulciki pad uzrost dzietak, jakija hladziać pieradaču. Nie stavić zanadta prymityŭnyja na moj pohlad mulciki. U mianie jość maleńkaja plamieńnica, prychilnica «Kałychanki», ja abapirajusia na jaje hust taksama. U našych pieradačach časta iduć mulciki «Biełaruśfilma», pakazvajem staryja dobryja savieckija mulciki. My ž faktyčna adzinaja pieradača dla dziaciej na biełaruskim telebačańni, jość jašče adna ranišniaja prahrama «Dabranak», jakuju taksama robim usie my, tamu chočacca, kab dzieci raśli na dobrych multfilmach. Sočym za navinkami, starajemsia kuplać i novyja, papularnyja mulciki», — raskazvaje vykanaŭčy pradziusar telekanała «Biełaruś-3».
«Kałychanka» — heta sacyjalny prajekt, i hledačy mohuć być upeŭnieny u tym, što, jakija b źmieny ni adbyvalisia, «Kałychanka» zastaniecca niedakranalnaj. U tym liku jaje nie buduć ni ŭ jakim razie pierakładać na ruskuju movu.
«Kałychanka» — heta nie prosta prahrama dla dziaciej na biełaruskaj movie. Heta — brend. Heta — śviadomy vybar usich nas, chto stvaraje hetu pieradaču. Kali jaje pačać pierakładać, zhubicca sam sens takoha biełaruskaha, takoha admietnaha słova, jak kałychanka. «Kołybielnoj» my być nie chočam», — adkazvaje Natalla Kuźmickaja i jaje kamanda čaraŭnikoŭ.
