Subota, na hadzińniku 19.00, hałoŭny ŭrač 3-j haradskoj kliničnaj balnicy imia Kłumava Natalla Sajevič znoŭ jedzie na pracu. Užo druhi raz za dzień. Kali jana vierniecca dadomu, Natalla Ivanaŭna nie viedaje. Mahčyma, jak było nie raz, dźviery svajoj kvatery adčynić tolki nočču. Ale siońnia dla jaje dobry dzień: upieršyniu za tydzień Natalla Sajevič ubačyła syna Andreja, miedbrata adździaleńnia reanimacyi 10-j kliničnaj balnicy. Nievialiki pierapynak doma — i siamja miedykaŭ znoŭ raźjazdžajecca pa roznych balnicach ratavać ludziej, piša tut.by.
Na tvary Andreja — čyrvonyja pałoski, heta ślady ad reśpiratara i achoŭnych akularaŭ, na šyi kryžyk. Razhledzieć Natallu Sajevič ŭ supraćčumnym kaściumie niemahčyma, ale, kali jana jaho zdymie, tam — takija ž ślady. Ślady kałasalnych nahruzak, i hetyja šnary na miedykach jak napamin usim nam, praz što ciapier prachodziać lekary, ratujučy žyćci ludziej.
Z Natallaj Ivanaŭnaj my razmaŭlajem u subotu ŭviečary, kali jana jedzie na pracu. Užo druhi raz za dzień. Ciapier, padčas pandemii, vychadnych u daktaroŭ niama, jany praktyčna žyvuć u špitalach i razumiejuć: u najbližejšy čas nahruzka stanie tolki bolšaj. Pa prahnozach Ministerstva achovy zdaroŭja, pik karanavirusa ŭ Biełarusi čakajecca ŭ kancy krasavika — pačatku maja.
— Tolki što adviezła syna na pracu ŭ 10-ju kliničnuju balnicu. Andrej — student 6-ha kursa mieduniviersiteta, dva hady pracuje miedbratam u reanimacyi i ni razu nie paškadavaŭ ab svaim vybary. Apošni tydzień my nie bačylisia: Andrej žyŭ na pracy. U balnicy stvorany ŭsie ŭmovy, kab miedyki mahli izalavacca, — raspaviadaje Natalla Ivanaŭna.
U jaje hołasie čujecca radaść: upieršyniu za hetyja dni jana zmahła ŭbačycca z synam, pahavaryć, a dalej kožny śpiašajecca na svaju pracu.
— Čas napružany, u našu 3-ju haradskuju kliničnuju balnicu pastupaje šmat ludziej ź pnieŭmanijaj. Usia klinika addadziena tolki dla hetych pacyjentaŭ. Ja sama pulmanołah i ciapier pačynaju pracavać jak zvyčajny doktar, u hetaj situacyi niavažna, jakuju ty pasadu zajmaješ. Važna: kali ty možaš dapamahčy svaim supracoŭnikam, padzialicca svaimi viedami, dapamahaj! — adznačaje Natalla Ivanaŭna.
— Niadaŭna prajšła infarmacyja, što ŭ vašaj balnicy lažać ciažarnyja, u jakich vyjaŭleny karanavirus.
— Litaralna siońnia naviedvała dziaŭčat, adčuvajuć siabie dobra, tolki ŭ adnoj z pacyjentak pnieŭmanija. Jany pastupili da nas na praciahu tydnia, terminy ciažarnaści — ad 15 tydniaŭ, maksimalny — 38. Dla dziaŭčat my vydzielili asobny budynak, i da atrymańnia vyniku analizu jany lažali ŭ roznych pałatach. Viadoma, niepakojacca, jak im naradžać. Ale na zdaroŭi dziciaci heta nijak nie adbivajecca, jak i na zdaroŭi budučych mam.
— Hetyja pacyjenty adzinyja ŭ vašaj klinicy, u kaho paćvierdžany karanavirus?
— Tak, astatnija pacyjenty pastupajuć da nas ź pnieŭmanijaj, ale na ich my ŭžo hladzim jak na zaviedama infikavanych. Čamu my chodzim u achoŭnych kaściumach? Tamu što va ŭsich u pryjomnym adździaleńni biarem mazki na karanavirus. Vyniki prychodziać praz 24—36 hadzin. Kali bačym kliničnuju karcinu COVID-19, raźmiažoŭvajem ludziej, kab paźbiehnuć kantaktaŭ. Kali vynik stanoŭčy, pacyjenty špitalizujucca ŭ 6-ju i 10-ju balnicu, infiekcyjnuju balnicu.
«Sportam zajmajusia anłajn, staŭlu dobruju muzyku — i heta zarad enierhii na ceły dzień»
— Za apošni čas źmianilisia i adčuvańni miedykaŭ. Niekalki tydniaŭ tamu, u samym pačatku pašyreńnia karanavirusa ŭ Biełarusi, była niejkaja nieviadomaść, jana pałochała. Bo pačućcio strachu jość u luboha čałavieka, usio roŭna, doktar ty ci miedycynskaja siastra. Pieršyja dni, kali miedyki prymali chvorych ludziej, jany nie viedali, jak hety pryjom moža skončycca dla ich, ci jość u hetaha pacyjenta karanavirus ci nie. Zaraz u hetym płanie stała spakojna. Mnohija staličnyja miedycynskija ŭstanovy pieraprafilujucca, naprykład chirurhi abo hiniekołahi pačynajuć pracavać pulmanołahami. Ale heta nie značyć, što, prymajučy ludziej, jany nie viedajuć, jak ich lačyć, u kožnym adździaleńni jość pulmanołah, jaki pryznačaje lačeńnie, — praciahvaje raspaviadać Natalla Sajevič.
— Natalla Ivanaŭna, za apošni čas źmianiłasia ž i nahruzka na miedykaŭ. Jana ciapier kałasalnaja.
— Tak, tamu što pavialičyłasia kolkaść zaražanych ludziej, a jašče idzie vialikaja płyń ludziej, jakija bajacca COVID-19 i VRVI prymajuć za karanavirus. Heta taksama nahruzka na nas.
— Vam choć udajecca paspać?
— Imknusia spać 5—6 hadzin, ale, kali pryjazdžaješ časam dadomu a 2-j nočy, a a 6-j ranicy padjom, zrazumieła, času na son mienš. Va ŭsich miedykaŭ źmianiŭsia ład žyćcia. Naprykład, ja zaraz sportam zajmajusia anłajn, staŭlu dobruju muzyku — i heta zarad enierhii na ceły dzień. U anłajn syšli i moŭnyja kursy, abaviazkova treba nadavać čas chobi.
— Vy raspaviadali, što syn pryniaŭ rašeńnie žyć na pracy i tym samym izalavacca ad siamji, kab nie padviarhać ryzycy adno adnaho. U vašych padnačalenych taksama jość takaja mahčymaść?
— Tak, Minharvykankam pradastaviŭ miedykam hatel u Sierabrancy, tam vielmi dobryja ŭmovy. Naprykład, 10 krasavika ŭ hateli spynilisia 12 supracoŭnikaŭ našaj kliniki. Heta tyja, chto pracuje ŭ reanimacyi, u pulmanałohii, a taksama tyja, chto žyvie nie ŭ Minsku.
«Maładyja supracoŭniki stali brać dadatkovyja źmieny, kab starejšyja daktary nie ryzykavali»
— Ciapier tak šmat ludziej, jakija chočuć dapamahčy miedykam. Rychtujuć dla ich abiedy, źbirajuć hrošy na srodki abarony, sami šyjuć maski i chirurhičnyja chałaty. Vy zaŭvažyli, jak biełarusy abjadnalisia ŭ hetyja dni?
— Dumaju, luby hałoŭny ŭrač skaža, što adčuvaje hetuju zhurtavanaść. Heta nie biada, heta prablema, i jana raptam pakazała najlepšyja jakaści ludziej. Da mianie prychodziać nieznajomyja ludzi, jakija prynosiać palčatki, papiarovyja ručniki, pialonki. Da dabračynnaści padklučylisia banki, strachavyja kampanii, naprykład pradziusierski centr «Spamaš» pravioŭ anłajn-marafon, ludzi achviaravali našaj klinicy 23 tysiačy rubloŭ. Viedajecie, ja była ździŭlenaja: žychary Słucka, Bresta pieraličvali na naš rachunak ad 5 da 200 rubloŭ. Sprava navat nie ŭ hrošach, a ŭ tym, jak jany adhukajucca na hetuju prablemu.
A jašče z nami źviazaŭsia dyrektar restarana Woogly, prapanavaŭ zabiaśpiečyć supracoŭnikaŭ kliniki haračaj ježaj. Pačynali my z 50 porcyj u dzień, a zaraz, kali adkrylisia novyja adździaleńni, na źmienu vyjšła bolš piersanału, užo dastaŭlajuć 100 porcyj ssabojek. Litaralna ŭčora patelefanavaŭ pasoł Hruzii ŭ RB Valeryj Kvaracchielija, jon sam doktar pa adukacyi, razumieje ŭsiu situacyju, stanovišča miedykaŭ i prapanavaŭ, kab adzin z hruzinskich restaranaŭ pryvoziŭ nam ježu ŭ viačerni čas, kali našy supracoŭniki zastajucca ŭ načnuju źmienu.
My ŭdziačnyja ŭsim: ad prostaha čałavieka da biznesmiena. Dziakuj, što adhukajeciesia!
— Mnohija pryznajucca: situacyja z karanavirusam stała šturškom, kab pierahledzieć niekatoryja kaštoŭnaści, zrazumieć, nakolki lubiš i bieražeš blizkich, jak važny kožny dzień žyćcia. Vy łavili siabie na takich dumkach?
— Viadoma, a jašče ja pa-inšamu pahladzieła na moładź. Ciapier viedaju: na luboha svajho maładoha lekara, miedsiastru mahu pakłaścisia jak na siabie. Jany stali brać dadatkovyja źmieny, kab kalehi starejšaha vieku nie prychodzili na pracu, bo jany bolš ryzykujuć.
Hetaja situacyja pakaža: jašče nie ŭsio stračana. Apošnim časam ludzi byli azłoblenymi, im čahości ŭvieś čas nie chapała, a zaraz hladziš sacyjalnyja sietki, i nichto bolš na miedykaŭ nie łajecca. Niejak uviečary nazirała karcinu: u pryjomnym adździaleńni čarha, ale nijakaj niezadavolenaści. Usie razumieli: doktar zaniaty takim ža pacyjentam, jak ty, jon abaviazkova ciabie pahladzić. Nie pavierycie, za apošni čas nivodnaj skarhi, tolki padziaki.
— Natalla Ivanaŭna, što zrobicie pierš za ŭsio, kali karanavirus skončycca?
— U mianie sarvałasia pajezdka ŭ sakaviku ŭ Vienu, a ja tak lublu hety horad. Napeŭna, ažyćciaŭlajučy svaju maru, kali ŭsio skončycca, viarnusia jašče raz u Vienu. A naohuł situacyja pakazała, nakolki važnyja adnosiny pamiž blizkimi. Kali ščyra, pieražyvaju za baćkoŭ, pryvožu im pradukty pad dźviery i sychodžu. Nam, miedycynskim rabotnikam, tak chočacca być pobač ź siamjoj u hety momant, ale nielha padviarhać rodnych ryzycy, treba pačakać.
