Fota Julii Daraškievič.
1 i 2 lipienia ŭ Budsłavie, na Miadzielščynie, adbyvajecca fest u honar Maci Božaj Budsłaŭskaj, Apiakunki Biełarusi. 27 červienia ź Minska rušyć pilihrymka.
Historyja Budsłaŭskaj śviatyni pačynajecca z 1504 h., kali vialiki kniaź litoŭski Alaksandr padaryŭ pasielišča Buda vilenskamu klaštaru biernardyncaŭ. Braty‑biernardyncy raskarčavali kavałak puščy na ŭźbiarežžy raki Servač i ŭ 1530 pastavili tam nievialikuju draŭlanuju kaplicu.
U kancy XVI st. u Budsłavie ŭžo isnavali kaścioł i klaštar biernardyncaŭ. Tady ž źjaviŭsia i słavuty abraz Maci Božaj. Spačatku jon naležaŭ minskamu vajavodu Janu Pacu. Vajavoda pryvioz jaho z Ryma — jak padarunak ad Papy Klimienta VIII, paśla pierachodu z kalvinizmu ŭ katalictva. Pac vielmi šanavaŭ abraz i zaŭsiody vaziŭ z saboju. Paśla śmierci vajavody śviatynia pierajšła da jaho kapiełana. A toj, u svaju čarhu, achviaravaŭ jaje kaściołu.
Pieršyja cudy abraza Maci Božaj Budsłaŭskaj byli apisanyja manacham klaštara Eleŭteryjem Zielajevičam u knižcy «Zadyjak na ziamli» (Vilnia, 1650). Pieršy cud byŭ zafiksavany ŭ 1617, kali da piacihadovaha ślapoha chłopčyka Jazapata Tyškieviča viarnuŭsia zrok. Paźniej hety chłopčyk staŭ viadomym ksiandzom‑karmielitam. U toj ža dzień Redžynald Tyškievič pazbaviŭsia ad padučaj chvaroby, na jakuju jon chvareŭ siem hadoŭ. Zielajevič apisvaje, što ścieny draŭlanaha kaścioła byli zaklejenyja sotniami papierak z prośbami da Maci Božaj Budsłaŭskaj.
Da siaredziny XVII st. na miescy draŭlanaha paŭstaŭ nievialiki kamienny kaścioł. Dla źmiaščeńnia cudatvornaha abraza majstra Piatro Hramiel u 1649 stvaryŭ raźblony ałtar. A biernardyncy‑złotniki Hieranim Płonski i Bieniedykt Rosman vyrabili srebranyja azdoby dla ikony — akład i ažurnuju ramu.
U 1767 byŭ zakładzieny pieršy kamień novaha kaścioła. Vieličnaja bazilika paŭstała za 16 hadoŭ. Pieršy, stary kaścioł, nie znosili: jon zastaŭsia ŭ vyhladzie bakavoha pamiaškańnia chrama, u jaho možna patrapić praź dźviery z tylnaha boku vialikaha chrama. Patrapić, niby ŭ inšuju architekturnuju epochu. Z pryziemistymi sklapieńniami, hałovami hrubavata‑siaredniaviečnych aniołaŭ na ścienach. U małym kaściole i siońnia mieścicca toj draŭlany, čorny z zołatam, ź fihurami śviatych, ałtar.
Da siaredziny XIX st. Budsłaŭski klaštar byŭ asiarodkam nie tolki duchoŭnym, ale i aśvietnickim. Pry klaštary dziejničała pačatkovaja škoła, muzyčnaja škoła, byŭ i špital dla biednych.
U 1858 novaja ŭłada začyniła klaštar. Klaštarnyja budynki paśla zdušeńnia paŭstańnia Kalinoŭskaha byli pieradadzienyja carskim vojskam, a paśla zusim razabranyja. Zastaŭsia tolki vieličny kaścioł.
Jaho štodnia bačyli vučni pieršaj biełaruskaj himnazii, stvoranaj u Budsłavie ŭ 1918, jaho viežy, vysoka ŭźniatyja nad navakolnymi lasami, peŭna, śniŭ u Kanadzie Staršynia Rady BNR Vincent Žuk‑Hryškievič, narodžany ŭ Budsłavie.
Za polskim časam budynak kaścioła aktyŭna restaŭravali i abnaŭlali. Kolkaść viernikaŭ u parafii dasiahnuła siami tysiač čałaviek. Šyryłasia i tradycyja festu. Na 1 i 2 lipienia ŭ Budsłaŭ źjazdžalisia tysiačy pałomnikaŭ usich kanfiesij. Paźniej, u saviecki čas, kaścioł nie pierapyniaŭ dziejnaści. Nivodnaja sproba stalinistaŭ uzarvać kaścioł nie atrymałasia. A zamach miascovaha sielsavietčyka na cudoŭny abraz Maci Božaj, kažuć ludzi, skončyŭsia dla jaho varjactvam i chutkaju hvałtoŭnaju śmierciu.
Choć ciemrašalstva śviatynia paspytała. Kali ŭ 1990‑ia ź ikony Maci Božaj źniali akłady, kab restaŭravać, pabačyli, što jana ŭ niekalkich miescach prabitaja, prastrelenaja i navat prapalenaja.
Tradycyja pilihrymak u Budsłaŭ adnaviłasia za niezaležnaściu, na pačatku 1990‑ch. Ad taho času tysiačy viernikaŭ ź Biełarusi i ŭsiaho śvietu prychodziać da kaścioła pakłanicca abrazu Niabiesnaj Apiakunki Biełarusi. Fest u Budsłavie zrabiŭsia samym vieličnym, uračystym i, zrešty, samym biełaruskim śviatam krainy.
Kulminacyjaj festu źjaŭlajecca ŭračystaje šeście z cudatvornaj ikonaj. Dziesiatki tysiač ludziej z zapalenymi śviečkami abychodziać centralnuju płošču miastečka i viartajucca da kaścioła. Niby žyvaja vohniennaja raka płyvie pierad vieličnaj bazilikaj. Heta pryhožy i vieličny momant, jaki abaviazkova treba pabačyć na svaje vočy, kab adčuć historyju i ŭračystać śviata Maci Božaj Budsłaŭskaj.
***
27 červienia ŭ Budsłaŭ rušyć pilihrymka ź Minska (idzie 5 dzion). Paśla ranišniaj śviatoj Imšy (8.00) u Katedry, liturhii i błahasłaŭleńnia biskupa vierniki vychodziać u pracesii i iduć vulicami Minsku ŭ napramku Miadzieła. Z Čyrvonaha kaścioła pojdzie pakutnaja pilihrymka (udzielniki hrupy na praciahu ŭsiaho šlachu zachoŭvajuć ścisły post — chleb i vada), a astatnija — z archikatedry.
Taksama dabracca da Budsłava možna budzie aŭtobusami ad Čyrvonaha kaścioła 1 i 2 lipienia. 1 lipienia — vyjezd u 17.00 i 19.00 (košt 25 000). 2 lipienia — vyjezd u 06.30 (košt 20 000). Padrabiaznaja infarmacyja i zapis na piešuju i aŭtobusnuju pilihrymki praz t.: (017) 200‑44‑15.
Taksama ŭ Budsłaŭ iduć piešaja pilihrymka z Baranavič (9 dzion), z Viciebskaj dyjacezii (8 piešych hrup i 1 hrupa na rovarach, ahulnaja kolkaść udzielnikaŭ — 1600 viernikaŭ).
Samaja doŭhaja pilihrymka ŭ Budsłaŭ — z Bresta. Jaje ŭdzielniki iduć 16 dzion. Praciahłaść trasy składaje 500 km.
Letaś u sanktuaryj prybyli kala 3 tysiač piešych pilihrymaŭ. Usiaho va ŭračystych nabaženstvach ŭziali ŭdzieł kala 30 tysiač viernikaŭ.
***
Raskład uračystaści
1 lipienia, sierada:
12.00—17.00 — Sustreča i pryvitańnie pilihrymaŭ
18.00 — Śviataja Imša dla pilihrymaŭ (celebruje biskup Uładzisłaŭ Blin)
24.00 — Kulminacyja ŭračystaści — pracesija sa źničami vakoł Krasnaj płoščy. Sustreča abraza Jezusa Miłasernaha i relikvij błahasłaŭlonaha ks. Michała Sapoćki. Śviataja Imša (celebruje arcybiskup Tadevuš Kandrusievič)
2 lipienia, čaćvier:
2.00 — Moładzievaja prahrama (muzyčnaja prahrama u pałatačnym miastečku)
2.00 — Śviataja Imša ŭschodniaha abradu, Akafist (śpiavaje chor Hreka‑katalickaj Carkvy)
4.00 — Adaracyja Najśviaciejšaha Sakramantu (u bazylicy)
6.00 — Śviataja Imša pierad abrazom Maci Božaj (celebrujuć ajcy biernardyncy)
10.30 — Śviataja Imša (celebruje kardynał Kazimir Śviontek).Vystaŭleńnie Najśviaciejšaha Sakramantu, pracesija. Himn «Te Deum laudamus»
13.00 — Śviataja Imša (na polskaj movie; celebruje biskup Alaksandr Kaškievič).
