Admovu administracyi ZŠA raźmiaščać elemienty supraćrakietnaj abarony ŭ Polščy i Čechii zachodniaja presa paraŭnoŭvaje ź Miunchienskaj zmovaj 1938 h. Piša Vital Taras.
U suviazi z hadavinaj Pakta Mołatava—Rybientropa ŭ Rasii nie adnojčy zhadvali Miunchienskuju zmovu. Maŭlaŭ, nie tolki hitleraŭski Rejch razam z SSSR niasuć adkaznaść za raźviazańnie Druhoj suśvietnaj vajny, ale i zachodnija palityki svajoj zmovaj z Hitleram padšturchnuli fašysckuju ahresiju. Cikava, što ŭ zachodniaj presie taksama źjavilisia paraŭnańni ź Miunchienam — u suviazi z admovaj administracyi ZŠA raźmiaščać elemienty Supraćrakietnaj abarony ŭ Polščy i Čechii.
Prezident Abama ŭ intervju telekanału Si-Bi-Es zajaviŭ: «My pryniali rašeńnie, jakoje lepiej abaronić amierykanski narod, a taksama našy vojski ŭ Jeŭropie i našych sajuźnikaŭ. Kali pabočnym praduktam hetaha stała toje, što rasiejcy stali adčuvać mienš apasieńniaŭ i ciapier žadajuć pracavać z nami bolš efiektyŭna suprać pahrozaŭ kštałtu iranskich balistyčnych rakiet ci atamnych raspracovak u Iranie — heta plus».
Kali vyśvietliłasia, što ŭ Iranie pabudavany ŭžo druhi zavod pa ŭzbahačeńni ŭranu, heta vyklikała zamiašańnie ŭ śviecie. Ale jašče bolšaje zamiašańnie i tryvohu vyklikali apošnija zajavy Baraka Abamy ŭ AAN.
Faktyčna razmova idzie pra źmieny ŭ mižnarodnaj palitycy nie mienš epachalnyja, čym tyja, što adbyvalisia napiaredadni Druhoj suśvietnaj vajny.
«Bolš nie mahu!»
Niadaŭniaje pasiadžeńnie Rady biaśpieki AAN jaho inicyjatar — prezident ZŠA — nazvaŭ «histaryčnym». Sapraŭdy: piać pastajannych siabraŭ Rady — ZŠA, Rasiju, Vielikabrytaniju, Francyju i Kitaj, a taksama dzieviać ź dziesiaci niepastajannych siabraŭ pradstaŭlali asabista kiraŭniki dziaržaŭ. U rezalucyi, pryniataj kiraŭnikami čatyrnaccaci dziaržaŭ, ŭtrymlivajecca zaklik da ŭsich krain śvietu padpisać Damovu ab usieahulnaj zabaronie jadziernych vyprabavańniaŭ (a tym krainam, jakija nie ratyfikavali jaho — ZŠA i KNR — ustrymacca ad ich praviadzieńnia). Dakumient zaklikaje krainy, što padpisali Damovu ab nieraspaŭsiudžvańni jadziernaj zbroi 1970 hoda, niaŭchilna vykonvać jaje, astatnim ža taksama dałučycca da jaje jak maha chutčej. Zaklik adrasavany, miž inšym, Indyi, Pakistanu, Izrailu i KNDR, jakija de-fakta majuć atamnuju zbroju.
Rezalucyja była pryniataja adzinahałosna, a paśla kožnamu ŭdzielniku hałasavańnia było dadziena piać chvilin dla abhruntavańnia svajoj pazicyi. Nazirać za hetym u žyvoj teletranślacyi było dosyć sumna, amal usie kiraŭniki prykładna adnymi i tymi słovami ŭchvalali rezalucyju.
Tolki Nikala Sarkazi va ŭłaścivaj jamu ekspansiŭnaj maniery zapytaŭsia: bieźjadziernaja budučynia — heta cudoŭna. Ale što realna treba zrabić užo ciapier, kab nie dapuścić stvareńnia jadziernaj zbroi ŭ Iranie? I što aznačajuć pahrozy jaho kiraŭnictva źmieści z tvaru ziamli Izrail? Jak heta razumieć?! (Padumałasia — ech, kali b z takim impetam Sarkazi letaś adstojvaŭ suvierenitet i prava na biaśpieku Hruzii padčas svaich sustreč ź Miadźviedzievym i ŭ AAN.)
Na zhadanym pasiadžeńni, darečy, adsutničaŭ adzin ź lideraŭ dziaržaŭ-siabraŭ Rady biaśpieki — Muamar Kadafi. Vidać, stamiŭsia padčas vystupleńnia pierad Hienasamblejaj AAN, jakoje ciahnułasia amal dźvie hadziny, pry rehłamiencie 15 chvilin. Adzin ź jaho pierakładčykaŭ na piacidziesiataj chvilinie nie vytrymyŭ pramovy lidera i ŭskliknuŭ pa-arabsku: «Ja bolš nie mahu!»
Misija nievykanalnaja?
Nie tolki Kadafi — dyktatary roznaha kalibru z roznych inšych krain adčuli ahulnuju pieramienu atmaśfiery, jakaja dazvolaje im pavodzić siabie bolš upeŭniena i raźviazna. Napiaredadni Abama ŭ svaim vystupleńni pierad Hienasamblejaj skrytykavaŭ palityku svajho papiarednika — za toje, što Amieryka ŭ niekatorych vypadkach «dziejničała ŭ adnabakovym paradku, nie ŭličvajučy intaresaŭ inšych». I dadaŭ: «Tyja, chto łajaŭ Amieryku za toje, što jana dziejničała adzinaasobna, nie mohuć ciapier stajać ubaku i čakać, što Amieryka adzinaasobna adoleje suśvietnyja prablemy». Inakš kažučy,
Abama daŭ zrazumieć krainam, dzie siońnia isnujuć reakcyjnyja režymy, albo tym, dzie pad pahrozaj apynulisia nacyjanalny suvierenitet i terytaryjalnaja cełasnaść: usie prablemy ciapier vyrašajcie sami.Kali skazać praściej — «misija nievykanalnaja».
Misija, jakuju Amieryka dobraachvotna ŭziała na siabie bolš za 200 hadoŭ tamu — być lideram prahresu i demakratyi va ŭsim śviecie, bolš joj nie pad siłu. Prynamsi, tak zrazumieli pasłańnie Abamy lidery aŭtarytarnych režymaŭ va ŭsim śviecie.
Jaho pramova, naprykład, pryjšłasia daspadoby lideru kubinskaj revalucyi Fidelu Kastra. A Uha Čavies navat zajaviŭ, što bolš nie adčuvaje ŭ AAN «pachu siery» (tak jon kazaŭ pra vystup tam Džordža Buša-małodšaha), ale adčuvaje «pach nadziei». Kali tak, dyk pach hety davoli svojeasablivy...
Pramova Abamy ŭzradavała palestynskuju delehacyju. Zajaviŭšy z trybuny, što pryjšoŭ čas miru na Blizkim Uschodzie «biez papiarednich umovaŭ», prezident ZŠA papiaredziŭ: «Amieryka nie pryznaje zakonnaść praciahu izrailskich pasialeńniaŭ» (na terytoryi Zachodniaha Bierahu Jardana — VT).
Mnohija izrailcianie ŭ hety momant, napeŭna, uzhadali ahavorku Abamy, jakaja stała ŭžo kłasikaj: «Samy vierny siabra Izraila — Izrail».
Choć Abama i vykazaŭ tryvohu ŭ suviazi z uźviadzieńniem u Iranie novaha jadziernaha centra, jon nijak nie prakamientavaŭ napadki iranskaha prezidenta Achmadziniežada na stratehičnaha sajuźnika ZŠA na Blizkim Uschodzie i abiacańni źmieści Izrail z tvaru ziamli. Na čarhovuju zajavu iranskaha prezidenta, što Chałakost prydumali zachodnija palityki, adkazaŭ z trybuny AAN izrailski premjer Nietańjachu. Jamu daviałosia demanstravać udzielnikam hienasamablei płan niamieckaha łahiera śmierci «Aśviencym» i pratakoł kanfierencyi nacysckaha kiraŭnictva ŭ Vanzieje ŭ studzieni 1942 hoda, na jakoj było pryniata «kančatkovaje vyrašeńnie jaŭrejskaha pytańnia».
Ale vystupu Nietańjachu iranskaja delehacyja nie pačuła — jaje prosta nie było ŭ zale.
Zamireńnie ci zdrada?
Prezident Rasii Miadźviedzieŭ nazvaŭ vystupleńnie amierykanskaha kalehi ŭ AAN «karysnym». Jak tut nie ŭzhadać słavuty vyraz Lenina pra «karysnych idyjotaŭ» na Zachadzie. Sastupki Rasii — pakul tolki na słovach, dyj toje ŭchilistyja — u pytańni mahčymych sankcyj suprać Irana možna ličyć adkazam na admovu ZŠA raźmiaščać elemienty SRA ŭ Jeŭropie. Pra heta śviedčyć vykazvańnie Abamy, pryviedzienaje na pačatku artykuła. Mahčyma, majuć racyju ekśpierty, jakija ličać, što rašeńnie Vašynhtona pryniata nie pad ciskam Maskvy, a prosta z pryčyn ekanomii va ŭmovach kryzisu. I što stratehična biaśpieka ZŠA i Jeŭropy ad hetaha ničoha nie hublaje.
Ale hety arhumient možna pryniać, kali nie ŭličvać toj maralny efiekt, jaki mieła rašeńnie Biełaha Doma dla viernych sajuźnikaŭ ZŠA ŭ Jeŭropie — Polščy i Čechii. I nie tolki samo rašeńnie, ale maniera, u jakoj pra jaho było paviedamlena. Abama patelefanavaŭ Tusku hłyboka ŭnočy — vidać, prezident ZŠA nie ŭličyŭ roźnicu ŭ časie ź Jeŭropaj. Polskija miedyi nazvali taki styl mavetonam. Prezident Polščy Kačyński, kažuć, uvohule admoviŭsia adkazvać na zvanok z-za akijana.
A były premjer Čechii Tapałanek nazvaŭ dziejańni Vašynhtona zdradaj.
Navat prychilnik rašeńnia Abamy adnosna supraćrakietnaj abarony Źbihnieŭ Bžezinski — były daradca pa nacyjanalnaj biaśpiecy ŭ administracyi prezidenta Kartera, viadomy va ŭsim śviecie palitołah, pryznaŭ, što ZŠA paviedamili pra svajo rašeńnie nie najlepšym čynam. U intervju internet-vydańniu The Daily Beast Bžezinski, u pryvatnaści, skazaŭ: «U 1939 hodzie palaki praciahvali zmahacca ź niemcami, kali 17 vieraśnia rasiejcy nanieśli im udar u śpinu. Dla palakaŭ heta niešta, pra što baluča ŭspaminać. I pakolki jany niapravilna zrazumieli — ja padkreślivaju, heta «niapravilnaje razumieńnie» — što supraćrakietny ščyt niejak umacuje ich stasunki z ZŠA, kali havorka tyčycca Rasiei, heta adrazu naviało na dumku ab zdradzie. Heta niasłušnaja vysnova. Ale ŭ palitycy navat niasłušnyja vysnovy treba pradbačyć».
Viadomy palityčny kamientatar z Vašynhtona Nił Hardzinier na staronkach brytanskaj «Dejli Telehraf» paraŭnaŭ Baraka Abamu z premjer-ministram Vielikabrytanii Neviłam Čembierlenam. U historyju jon uvajšoŭ tym, što ŭ 1938 hodzie viarnuŭsia paśla pieramovaŭ z Hitleram u Miunchienie sa słovami: «Ja pryvioz vam mir».
«Vystup Abamy, — ličyć Hardzinier, — vyhladaŭ tak, jak byccam uźnik pryvid Neviła Čembierlena i staŭ kazać, što abviaščeńnie im miru nijakim čynam nie źviazana z ahresijaj i zapałochvańniem z boku nacysckaj Hiermanii. Nie važna, nakolki aktyŭna administracyja Abamy sprabuje zavualaavać haniebnuju zdradu sajuźnikam Amieryki ŭ Centralnaj i Uschodniaj Jeŭropie. Heta było zamireńnie ŭ hihanckich maštabach, śviedkami takich my nie byli z kanca 30-ch».
