Piša Vital Taras.
11 lipienia abvieščana Jeŭraparłamientam «Dniom pamiaci hienacyda ŭ Srebranicy». U hety dzień 15 hadoŭ tamu vojska samaabvieščanaj Respubliki Sierbskaj pad kamandavańniem hienierała Radka Mładziča zaviaršyła «vyzvaleńnie» musulmanskaha ankłava Srebranica.
Achviarami jaje ciaham niekalkich dzion stali ad 7 da 10 tysiač mirnych baśniakoŭ — mužčyn i padletkaŭ.Heta stała samym kryvavym epizodam u historyi vajny 1992–95 hadoŭ u byłoj juhasłaŭskaj respublicy Bośnija i Hiercehavina. Usiaho ŭ ankłavie Srebranica padčas baśnijskaj vajny zahinuli da 30 tysiač uciekačoŭ — i sierbaŭ, i baśnijskich musulman.
U
Mižnarodny trybunał Haazie kvalifikuje masavyja rasstreły ŭ Srebranicy jak akt hienacydu i vajennaje złačynstva.Za jaho byli asudžany, u pryvatnaści, sierbski najomnik Dražan Erdemavič (vyzvaleny praz try z pałovaj hady) i hienierał Radzisłaŭ Krścič. U Haazie, jak viadoma, adbyvajecca sudovy praces nad byłym prezidentam Respubliki Sierbskaj Radavanam Karadžyčam, jaki šmat hadoŭ chavaŭsia ad mižnarodnaha trybunała, jak pierad tym —
Karadžyču, u pryvatnaści, inkryminujecca dyrektyva № 7, pryniataja ŭ sakaviku 1995. Jon zahadaŭ całkam izalavać Srebranicu i Žepu ŭ Bośnii. U vyniku błakady ad hoładu pamiorła šmat ludziej, a hałoŭnaje — dyrektyva addaliła pierśpiektyvu mirnaha pahadnieńnia.
Sioleta ŭ noč na 31 sakavika Parłamient Sierbii pryniaŭ rezalucyju, u jakim kateharyčna asudžajecca «złačynstva suprać baśnijskich musulman u lipieni 1995 hoda…iak heta kvalifikavana ŭ vyznačeńni Mižnarodnaha suda AAN». Sierbski parłamient taksama prynios prabačeńni siemjam zahinułych.
Heta adlustroŭvaje ahromnistyja zruchi, jakija adbylisia za apošnija hady ŭ sierbskim hramadstvie. Kali jašče hadoŭ dziesiać tamu Karadžyč i Mładzič (jakoha ŭsio jašče šukajuć, kab dastavić u mižnarodny trybunał) bolšaściu sierbaŭ usprymalisia jak
Kurs Sierbii — na siabroŭstva ŭ Jeŭraźviazie, jakoha zastałosia čakać zusim niadoŭha.Taja ž pierśpiektyva siońnia i ŭ Bośnii i Hiercehaviny. Tam taksama jość svaje vajennyja
Zusim inakš vyhladaje situacyja ŭ Rasii. Tam sioleta ŭviesnu, darečy, adznačałasia taksama znamianalnaja data — 10 hadoŭ tamu było abvieščana pra zakančeńnie paŭnamaštabnaj bajavoj apieracyi ŭ Čačni. Druhaja Čačenskaja vajna, jakaja raspačałasia ŭvosieni
Praŭda, paśla ŭziaćcia fiederalnymi vojskami Hroznaha,
U hetym pieraliku nie zhadanyja trahiedyja ŭ teatry na Dubroŭcy ŭ Maskvie, šmatlikija tearakty ŭ maskoŭskim mietro, na čyhuncy, terarystyčnyja napadzieńni na pradstaŭnikoŭ ułady ŭ Inhušecii, Dahiestanie, pa ŭsim Paŭnočnym Kaŭkazie.
Ciažka pazbavicca adčuvańnia, što vajna tam praciahvajecca.U kožnym vypadku, dahetul nie była dadziena naležnaja acenka vynikam nie tolki druhoj, ale i pieršaj Čačenskaj vojnaŭ. Fiederalnyja siły sabie ŭ zasłuhu staviać zabojstva zakonna abranaha prezidenta Ičkieryi Maschadava, Basajeva, Barajeva, Chataba, inšych terarystaŭ. Ale jany dahetul čyniać pieraškody ŭ rasśledavańni vajennych złačynstvaŭ z boku fiederalnych siłaŭ, pra jakija jość šmat śviedčańniaŭ i pra jakija ćvierdziać pravaabaroncy. Dahetul niama dakładnych ličbaŭ achviaraŭ hetych vojnaŭ — jak siarod vajskoŭcaŭ, tak i siarod mirnaha nasielnictva.
Adnaho z najbolš adyjoznych złačyncaŭ — pałkoŭnika Budanava, jaki zakatavaŭ, a potym zahadaŭ sałdatam zhvałtavać čačenskuju dziaŭčynu, niadaŭna vypuścili na volu.
Zrazumieła, usio heta nie daje padstavaŭ rasijskim uładam uračysta adznačać jakija b to ni było daty, źviazanyja z čačenskaj vajnoj.
Niadaŭna zdaryłasia, možna skazać, biesprecedentnaja padzieja. Parłamienckaja asambleja Savieta Jeŭropy pryniała rezalucyju ab situacyi z pravami čałavieka na Paŭnočnym Kaŭkazie. Upieršyniu Rasija nie piarečyła pryniaćciu padobnaj reaźlucyi. U rezalucyi havorycca ab nieabchodnaści abjektyŭnaha rasśledavańnia šmatlikich vykradańniaŭ, katavańniaŭ i zabojstvaŭ ludziej, krytykujucca rasijskija mietady baraćby z uzbrojenymi isłamistami. Adznačajecca i toje, što ŭłady Čačni stvaryli i padtrymlivajuć «atmaśfieru strachu». «Piersanalizacyja ŭłady» u rezalucyi nazyvajecca haniebnaj źjavaj. Charakterna, adnak, što sama hetaja ŭładnaja piersona — Ramzan Kadyraŭ — nie nazvana. Hetaha delehacyja Rasii ŭ PASIE nie mahła dapuścić. A parłamienckaja asambleja i nie nastojvała.
Dla Savieta Jeŭropy situacyja na Paŭnočnym Kaŭkazie — heta ŭnutranaja sprava Rasii.