Mnohija nie raz čuli hety termin, ale naŭrad ci zahłyblalisia ŭ niuansy. A juvienalnaja justycyja — heta sistema dziaržaŭnych orhanaŭ, jakija zajmajucca pravasudździem pa spravach niepaŭnaletnich. Tut my bačym dva baki adnaho miedala.
Usie viedajuć, što ŭ luboj dziaržavie jość niaščasnyja siemji, dzie baćki sapraŭdy nie zabiaśpiečvajuć dziciaci nieabchodnych dla narmalnaha pražyvańnia ŭmovaŭ. Vykarystańnie dziciačaj pracy, źbivańnie dziaciej, hvałt, pazbaŭleńnie dziaciej charčavańnia — nie takija redkija źjavy ŭ sučasnym hramadstvie. Takim siemjam patrebnaja dapamoha. Pryčym jak dzieciam, tak i baćkam abo apiekunam.
Padavałasia b, razam z ukaranieńniem u sistemu pravasudździa juvienalnych sudoŭ hetyja prablemy buduć vyrašanyja.
Adnak juvienalnaja justycyja dziejničaje jak antybijotyk: spryjaje palapšeńniu stanu adnych orhanaŭ i tut ža paharšaje stan inšych.Sprava ŭ tym, što supracoŭniki juvienalnych słužbaŭ majuć nieabmiežavany dostup u lubuju siamju. Voś i ŭskładnieńni. Spačatku kožny z nas dumaje, maŭlaŭ, mianie heta nie kranie, ja žyvu ŭ narmalnaj siamji, dzie mianie ŭsie lubiać, čakajuć da viačery i telefanujuć, kab paprasić kupić pralny parašok. Tolki voś praz svajo prava «nieabmiežavanaha dostupu» ŭ luby čas vam moža nanieści vizit kamisija z apieki, jakaja zazirnie va ŭsie ščyliny i razhledzić usie niaroŭnaści.
Niaredka atrymlivajecca tak, što supracoŭniki juvienalnaj słužby prychodziać, zabirajuć dzicia i moŭčki sychodziać.Pry hetym jany znachodziać pryčyny, jakich, pa ich mierkavańni, dastatkovyja, kab u baćkoŭ adabrali dzicia. Tak, u Izraili z dobra zabiaśpiečanaj siamji zabrali vaśmihadovaha chłopčyka praz toje, što baćki ŭ jakaści pakarańnia stavili jaho ŭ kut. A u Rasii ŭ žančyny adabrali traich dziaciej. Pryčynaj pasłužyła toje, što na abied jana karmiła ich tolki sačavičnym supam. U Finlandyi siamihadovy Robiert Rantała skazaŭ u škole, što maci adplaskała jaho i prystrašyła, što paviazie ŭ Rasiju. Dzicia zabrali ŭ prytułak, a baćkoŭ pazbavili baćkoŭskich pravoŭ. Praz paŭhoda dzicia pieradaduć u pryjomnuju siamju. Baćki, dziaduli i babuli zmahajucca za viartańnie dziciaci ŭ siamju. Tym časam vučni ŭ prytułku, hulajučy, raźbili Robiertu hałavu kavałkam lodu… Baćkoŭ da dziciaci nie puskajuć.
Z adnaho boku ad hetaj historyi patychaje niejkim tatalitaryzmam, i adrazu ŭźnikaje niekalki pytańniaŭ.
Čamu teoryja juvienalnaj justycyi tak mocna adroźnivajecca ad praktyki? Navošta ŭkaraniać u dziaržaŭnaje sudaŭładkavańnie sistemu, jakaja svaimi dziejańniami rujnuje paniaćci siamji, niedatykalnaści čałavieka?Chto puściŭ navat samo hetaje paniaćcie z Amieryki na terytoryju Jeŭropy? Chto jany, hetyja pracaŭniki juvienalnaj słužby? I, narešcie, jak pieršapačatkova moža pracavać hetaja vializnaja stalovaja mašyna dziciačaha sudu, kali svaimi «zapavietami» jana supiarečyć asnovam Kanviencyi ab pravach dziciaci? Bo kanviencyja AAN havoryć nam ab tym, što navat kali dzicia znachodzicca ŭ siamji ŭ drennych umovach, to zabrać ź siamji jaho mohuć tolki ź jaho asabistaj zhody (naturalna, kali dzicia ŭ śviadomym uzroście)…
Ź inšaha boku, isnuje całkam procilehłaje mierkavańnie pra vypadak z Robiertam Rantałam. Kožnaje dzicia prachodzić praz toj uzrost, kali dziesiacichvilinnaje stajańnie nosam u kut dziejničaje našmat lepš, čym pavučalnyja słovy. Nievialikuju dolu vierahodnaści možna pakinuć na toj vypadak, što Robiert sam raskazaŭ u škole nie zusim dakładna pra toje, što adbyłosia. Taksama treba ŭličvać toj fakt, što pakul hetaja navina dalacieła da nas ź Finlandyi, jana mahła być dobra patrapanaja i pierajnačanaja. Ale tady znoŭ uźnikaje całkam łahičnaje pytańnie: navošta?..
A ciapier da hałoŭnaha. U pačatku 2009 hoda ŭ Respubliku Biełaruś była zakinutaja doŭhaja trapnaja juvienalnaja vuda. Što z hetaha vyjdzie — nichto nie viedaje. Rabić prahnozy biessensoŭna. Pakul što zastajecca spadziavacca na lepšaje.
