13 traŭnia ŭ sudzie Leninskaha rajonu Miensku praciahvaŭsia razhlad kryminalnaj spravy suprać byłych kandydataŭ u prezydenty Mikoły Statkieviča i Dźmitryja Vusa, a taksama suprać udzielnikaŭ Płoščy Andreja Paźniaka, Alaksandra Kłaskoŭskaha, Alaksandra Kviatkieviča, Arcioma Hrybkova, Dźmitryja Bułanava, jakich vinavaciać va ŭdziele ŭ masavych biesparadkach.
18.00
Paźniaku pakazali fotazdymki i jon siabie paznaŭ.
17.39
Pačali ahałošvać 4 tom. Pratakoł zatrymańnia Bułanava. Abvinavačany Bułanaŭ siabie paznaŭ na fotazdymkach. Patłumačyŭ, što na pieršym zdymku bačna, što škło ŭžo raźbita.
Charaktarystyka na Bułanava. Susiedzi charaktaryzujuć stanoŭča. Charaktarystyka ź instytutu — prapusaŭ zaniatki i adličany. Bułanaŭ patłumačyŭ: heta było jaho rašeńnie.
Pratakoł zatrymańnia Hrybkova. Fota, na jakich dziejańni Hrybkova kala ŭvachodu ŭ Dom ŭradu. Fotazdymki: Hrybkoŭ nanosić udary nahoj. Jon siabie paznaje i pryznaje, što biŭ nahami pa aharodžy u dźviarach. Śpirtnyja napoi ŭžyvaje ź dziaciačaha ŭzrostu, syndrom zaležnaści.
Abvinavačany Hrybkoŭ kaža, što heta poŭnaja łuchta. Tak, byli pratakoły, ale prablem z užyvańniem nie było.
Sudździa pakazvaje śpis, kolki razoŭ Hrybkova zatrymlivali za administracyjnyja parušeńni. Charaktarystyka z apošniaha miesca žycharstva stanoŭčaja. Charaktarystyka Hrybkova z pracy ŭ kramie «Hipa» stanoŭčaja.
Sudździa zaŭvažyła, što Miensk (raniej Hrybkoŭ žyŭ u Kareličach) na Hrybkova padziejničaŭ vyklučna stanoŭča.
17:40
Prakuror začytvaje inšaje tłumačeńnie Kłaskoŭskaha: «Ja byŭ adzin doma, užyŭ śpirtnyja napoi, vyrašyŭ pajści na mitynh. Apranuŭ pad kurtku milicejski kiciel. Udaryli pa hałavie. Pryznaju, što dazvoliŭ sabie abrazy na adras milicyjantaŭ. Zaklikaŭ nia bić ludziej, syšoŭ ź mitynhu, kali zrazumieŭ, što ničoha tut dobraha nia budzie. Raskajvajusia i prašu chadajničać ab vyzvaleńni mianie».
Kłaskoŭski adkazvaje prakuroru, što jaho niekalki sutak vadzili pa kabinetach, adzin pałkoŭnik prapanavaŭ napisać heta ŭ formie zajavy ŭ troch ekzemplarach. Pasiadzi dzion 10, padumaj i napišy.
Prakuror: Vy dobraachvotna pisali heta, biez prymusu?
Kłaskoŭski: Tak, ja praciahvaŭ tuju ž liniju, što i tady, kali davaŭ pieršaje tłumačeńnie.
17.25
Začytvajuć tłumačeńnie Kłaskoŭskaha, jak jon apynuŭsia na płoščy. «Ja prahałasavaŭ kala 15 hadzinaŭ za Sańnikava. pierad mitynham u bary vypiŭ piva ź siabrami». Kłaskoŭski adkazvaje prakuroru, što bar nie naviedvaŭ i nie pamiataje, kali ŭ jaho brali takoje tłumačeńnie. Kaža, što byŭ mocna źbity i jamu dali niešta padpisać biez advakata. Kaža, što nie ŭžyvaŭ alkahol. Jamu pahražali 15 hadami i jon śviadoma tak skazaŭ.
Prakuror nastojvaje: jaki sens vam było kazać, što vy byli niećviarozy? Navošta było prydumlać, što vy ŭžyvali śpirtnoje?
Kłaskoŭski: Ja ličyŭ, što piva pazbaŭlaje mianie ad adkaznaści za arhanizacyju masavych biesparadkaŭ.
17.05
Pryjšoŭ prahramist, znoŭ zapuskajuć videa. Znoŭ videa spyniłasia, niejkija niepaładki. Prahramist kaža, što jamu patrebna jašče 20 chvilin. Sudździa vyrašyła dalej začytvać materyjały spravy, a videarolik prahladzieć zaŭtra ranicaj. Začytvaje zahad ab zvalnieńni Alaksandra Kłaskoŭskaha z MUS. Začytvaje charaktarystyku Kłaskoŭskaha ź miesca žycharstva. «Śpirtnym nie złoŭžyvaŭ». Charaktarystyka z pracy (transpartnaja firma) stanoŭčaja.
17.04
Prakuror znoŭ zapuskaje videarolik. Advakaty kažuć, što hetaje videa ŭžo było, tolki ŭ druhim farmacie. Sudździa skazała sakrataru paklikać prahramista. Čakajuć prahramista.
16.57
Pasiedžańnie adnaviłasia. Pryhatavalisia hladzieć videa, ale ekran ustalavany tak, što publika ničoha nia bačyć. Sudździa skazała, što heta budzie videa z udziełam Kłaskoŭskaha ŭ akcyi.
16.32
Sudździa abviaściła pierapynak na 10 chvilin, potym prapanuje pahladzieć videa.
16.15
Sud pačaŭ ahałošvać treci tom spravy. Adnosna Kłaskoŭkaha. Pratakoł pieratrusu ŭ kvatery. Zabranyja milicejskaja kurtka, furažka, bušłat. Była pryznačana ekspertyza kamputara Kłaskoŭskaha. Znojdzieny fajły ź vidami akcyj. U Kłaskoŭskaha zabranyja žazło supracoŭnika DAI, nahrudnyja znaki.
16.10
Vus pytajecca: nivodnaha pravaparušalnika nie było znojdziena z tych, chto nanosiŭ hetyja traŭmy. Tamu jon ličyć, što hetyja ekspertyzy i pakazańni sfalšavanyja. Chadajničaje zapatrabavać videazapisy z kamer vakoł Doma ŭradu i prahladzieć. Abaroncy padtrymlivajuć, abvinavačanyja taksama. Prakuror suprać. Zala śmiajecca. Sudździa robić zaŭvahu zali i pahražaje vydalić. Sudździa kaža, što pakul rana pra heta vyrašać. Voś kali my prahladzim videa sa spravy, tady budziem vyrašać.
16.05
Advakaty ŭdakładniajuć numary i daty ekspertyzaŭ, jakija nibyta supiarečać: raniejšym dniam adpaviadajuć bolšyja numary, što niemahčyma, kali b spravavodztva viałosia pastupova. Sudździa vyvučaje dakumenty.
Sudździa pytajecca, što rabić? Miesiac čakać adkazu ad medekspertaŭ? Advakat prapanuje vyklikać dla tłumačeńniaŭ ekspertaŭ. A kaho mienavita? Ich 30 čałaviek.
15.43
Pačali ahučvać materyjały spravy. Tom druhi. Zaklučeńni ekspertaŭ. Traŭmy paciarpiełaha Karavajeva nie paćvierdžanyja. Adnosna Bułavackaha. (Toje, što čytaje sudździa Hračova, u zali nie čuvać)…Nie pradstaŭlajecca mahčymaści adkazać na pytańni… Adnosna Masalskaha. Dyjahnaz «ušyb ciemiannoj vobłaści» acanić niemahčyma. Znoŭ niemahčyma vyznačyć. Dyjahnaz pra
Dyjahnaz Kamara pra ŭšyb nia moža być paćvierdžany. Adnosna Davidoviča, dyjahnaz pra ŭšyb nižniaj skivicy nie paćvierdžany, niemahčyma zaśviedčyć.
Adnosna Zinkieviča. Dyjahnaz niemahčyma paćvierdzić. Adnosna Kaštałanava, pra hiematomu levaha biadra:
Adnosna Maskalova, vyvić, ci atrymaŭ traŭmu, niemahčyma.
Adnosna Łuščyka, niejkich traŭmaŭ nie vyjaŭlena. Adnosna Ksianzova, niemahčyma vyjavić cialesnaje paškodžańnie. Adnosna Lisoŭskaha, dakładna vyjavić traŭmu niemahčyma.
11.57
Paciarpieły Sakač daje pakazańni. Kaža, što kala 22.00 prybyŭ da Domu ŭradu, u efiry prahučała, što bjuć škło. Padčas ruchu suprać jaho dziejańniaŭ nie było, ale jon bačyŭ, jak bjuć pa ščytach inšych. Kali paŭstali kala Doma ŭradu, ludzi pačali bić pa ščytach. Jaho schapili za ščyt, paciahnuli za šlem, udaryli pa ruce. Jon užyvaŭ humavaju pałku. Na vulicy Savieckaj pierahrupavalisia i pajšli padzialać natoŭp na 2 častki. Ahresiŭnych adsiekli, supravadžali ŭ spectranspart. Źnialisia i pajechali. Paśla ŭsiaho źviarnuŭsia da medykaŭ — baleła levaja ruka. U špitali MUS ahledzieli, pierałomu nie było, vyznačyli ŭdar sustava.
Chto mienavita ŭdaryŭ jaho i biŭ inšych milicyjantaŭ jon skazać nia moža. Čym jaho ŭdaryli, skazać nia moža. «Rukoj ci nahoj. niejkim ciažkim pradmietam». Ludzi kryčali: «Sychodźcie, čaho vy siudy pryjšli? My usio roŭny tudy projdziem».
«Dziejničali ŭzhodniena, jak mnie padałosia. Kali my raśsiakali natoŭp, pad nahami valalisia roznyja pradmiety, u tym liku prystasavańni dla kołki ilda».
Advakaty pytajucca: Ci vy bačyli kahości, chto kiravaŭ mitynhoŭcami?
Sakač: U sektary majho ahladu nia bačyŭ.
Advakat: Kali b jany zachacieli, prarvali b vaš łancuh?
Sakač: Kali b usie razam pajšli, to mahčyma i tak.
Sakač nikoha z padsudnych nie apaznaŭ. Pra zatrymańni skazaŭ: «Chto chacieŭ syści, moh syści, a chto nie chacieŭ, taho my zatrymlivali».
11.27
Paciarpieły Ihar Źnikievič skazaŭ, što bačyŭ na płoščy Kłaskoŭskaha. Jon zapomniŭsia, bo byŭ la jaho, niekalki razoŭ udaryŭ u ščyt, skazaŭ, čaho ty siudy pryjšoŭ, idzi dachaty. Abvinavačany skazaŭ niekalki źniavažlivych słoŭ, potym adyšoŭ. Źnikievič kaža, što paźniej jamu pyrsnuli ŭ vočy paraškom z vohnietušyciela, u jaho zabaleli vočy i jon źviarnuŭsia pa medyčnuju dapamohu, a potym pajechaŭ u špital.
Prakuror: Kali vy adciaśniali ludziej, jany supraciŭlalisia?
Źnikievič:
Paciarpieły kaža, što krychu hladzieŭ na Dom uradu, čuŭ huki raźbitaha škła. Jon kaža, što Kłaskoŭski byŭ apranuty ŭ cyvilnuju kurtku, milicejskaj formy na im nie bačyŭ. Abvinavačany byŭ ahresiŭny, ale prykmiet apjanieńnia nie było. Jon zapomniŭsia, bo padychodziŭ, a potym Źnikievič bačyŭ videa u internecie i paznaŭ jaho.
11.08 U sudzie daje pakazańni paciarpieły Vołkaŭ. Kaža, što prybyŭ na pracu, rušyŭ na Kastryčnickuju płošču, adtul, pa zahadzie, na płošču Niezaležnaści. Znachodziŭsia u transparcie. Kala 22.00 pastupiła kamanda vyjści i ruchacca da hanku. Padyšli i pačali adciskać ludziej. Jak spynilisia, da ich nieadnarazova padychodzili ludzi, bili pałkami pa ščytach, nahami. Praz 15 chvilinaŭ adyšli, potym znoŭ była kamanda raździalić mitynhoŭcaŭ. Byŭ u pieršym šerahu. Kaža, što tam jamu nanieśli ŭdar pa pravym kalenie. Padjechaŭ transpart i pačali zahružać mitynhoŭcaŭ. Da 4 hadzinaŭ ranicy znachodziŭsia kala rezydencyi. Potym źviarnuŭsia da lekara, dzie jamu akazali dapamohu.
Pavodle paciarpiełaha Vołkava mitynhoŭcy pavodzili siabie ahresiŭna, bili pa ščytach pałkami i nahami. Skandavali: «Dałoŭ dziejnuju ŭładu!» i inšyja lozunhi. Jaho niechta ŭdaryŭ nahoj u pravaje kalena. Nikoha z abvinavačanych tam nia bačyŭ tam. Sam nikoha nie zatrymlivaŭ. Jak vyhladała płošča kali sychodzili, nie źviartaŭ uvahi.
Advakat: Adnych zahruzili ŭ transpart, a z astatnimi što rabili?
Vołkaŭ: Adciaśnili z płoščy i dalej ich los mnie nieviadomy.
Advakat: Jak vam nanieśli ŭdar — heta adzin čałaviek da vas padskočyŭ ci ŭsie razam?
Vołkaŭ: Padychodzili — adychodzili, voś i ŭdaryli.
Advakat: A čamu vy adyšli ad hanku?
Vołkaŭ: Atrymali zahad i adyšli.
Vołkaŭ kaža, što jaho šerah taksama sprabavali prarvać. Jon nie ŭžyvaŭ nijakich specsrodkaŭ.
Abvinavačany Vus pytajecca pra ŭzrost tych, chto napadaŭ. Vołkaŭ kaža, što im kala 30 hadoŭ. Jon nia čuŭ, kab tyja, kaho bili dubinkami, kryčali «Nia bicie, my svaje».
Abvinavačany Kłaskoŭski pytajecca pra toje, jak adciskali natoŭp ad hanku Doma ŭradu. Paciarpieły paćvierdziŭ, što adcisnuli, ale ahresiŭnyja dziejańni praciahvalisia. Jon kaža, što atrymaŭ zahad adyjści i jamu nie pieraškadžali.
10.44
Pačaŭsia dopyt paciarpiełaha kamandzira adździaleńnia amapaŭcaŭ Skarachoda. U 16 hadzinaŭ jon prybyŭ na Kastryčnickuju płošču, byŭ u rezervie, siadzieŭ u transparcie. Adtul pierajechali na vulicu Bersana. Pastupiŭ zahad ekiparavacca i rušyć da Domu uradu. Kali heta było, nie pamiataje. Spačatku prosta stajali. Potym mitynhoŭcy pasprabavali prarvać naš łancuh: nanosili udary nahami i rukami. Padčas adnoj sproby prarvali łancuh, ja pavaliŭsia, nieviadomyja sarvali ź mianie kasku. supracoŭniki pałku adciaśnili natoŭp i ja zmoh padniacca i ŭstać u šerahi. My adyšli na vulicu Savieckuju, adtul pa zahadu pajšli raśsiakać natoŭp. Kali mitynhoŭcaŭ my raśsiejali, ja dakłaŭ kamuzvodu pra paškodžańni. Potym 4 dni ja byŭ u špitali.
Prakuror: Ci bačyli vy, jak bili škło na ŭvachodzie?
Skarachod: Tak, paviarnuŭsia na 2 sekundy i bačyŭ, jak bili pałkami pa voknach. Nikoha z abvinavačanych tam nie bačyŭ. Tam byli mužčyny 25–30 hadoŭ, niekatoryja u zimovych šapkach, ščylna apranutyja, było ŭražańnie, što rychtavalisia.
Prakuror: A ci lohka było zapomnić napadnikaŭ na vas z ulikam kolkaści mitynhoŭcaŭ?
Skarachod: Ciažka. Ja bačyŭ tolki 1–2 šerahi.
Prakuror: A ŭspyški fotaaparataŭ byli, vam pieraškadžała heta bačyć?
Skarachod: Tak, uspyški byli.
Advakat Stankievič: Čamu vy vyrašyli, što jany byli arhanizavanyja?
Skarachod: Bo jany pieramaŭlalisia pamiž saboj, bralisia za ruki, razhanialisia i ŭrazalisia ŭ nas, źnievažali nas.
Skarachod kaža, što raniej braŭ udzieł u takich akcyjach, jon kaža, što ŭ pavodzinach mitynhoŭcaŭ nie było ničoha novaha.
Advakat: Jak pavodzili siabie ludzi, kali vy adciskali ich ad pomniku?
Skarachod: Niekatoryja supraciŭlalisia, niekatoryja nie, prosta adychodzili.
Advakat: Ci čuli vy zahady ŭ natoŭpie praryvacca i supraciŭlacca?
Skarachod: Nie pamiataju, kab niechta zaklikaŭ, prosta ŭsie razam nastupali. My stajali, a jany padychodzili i nanosili ŭdary.
10.15
Pačaŭsia dopyt paciarpiełaha Dźmitryja Bułavackaha. Jon raspaviadaje, jak mitynhoŭcy pačali kidać u ich butelki, lod, stavić padnožki, vyryvać z šerahaŭ, kali jany vystrailisia kala ŭvachodu ŭ Dom uradu. Jany adyšli da peduniversytetu, tam atrymali zahad raśsiekčy natoŭp. Raśsiekli, uziali ŭ kalco najbolš ahresiŭnych i pačali «ich zahruzku u transpart».
Prakuror: hrubaja niecenzurnaj łajankaj vas abražali?
Bułavacki: Uvieś čas.
Prakuror: Jak vy paciarpieli?
Bułavacki: Sarvali kasku i rukami nanieśli niekalki udaraŭ pa hałavie.
Prakuror: Ci bačyli vy ŭ rukach demanstrantaŭ draŭlanyja pałki, inšyja pradmiety?
Bułavacki: Pałak niepasredna pierad saboj nia bačyŭ, bačyŭ vudy, a ŭ kancy. dalej, bačyŭ ludziej z pałkami, jakija imi razmachvali.
Prakuror: A ŭ jakim miescy vy raśsiekli natoŭp?
Bułavacki: Z boku peduniversytetu, źleva.
Prakuror: Jakuju vam akazvali dapamohu?
Bułavacki: Lekar ahledzieŭ, ubačyŭ razryŭ vierchniaj huby, za paru dzion prajšło.
Prakuror: Ekspertyzu prachodzili?
Bułavacki: Tak.
Advakat: Dzie vy byli na płoščy?
Bułavacki: Pa ŭsioj płoščy.
Advakat: Vy skazali, što ŭziali ŭ kalco ahresiŭnuju hrupu. Dzie była heta hrupa?
Bułavacki: Ad pomnika da pravaha kryła budynku i ŭprava taksama.
Advakat: Ci byŭ tady maroz?
Bułavacki: Nie zaŭvažaŭ.
Advakat: Jak vas sustreli?
Bułavacki: Usie razam stali kidać butelki.
Advakat: Jakija butelki?
Bułavacki: Nia viedaju. U butelkach niešta było.
Advakat: Ad butelek nichto nie padaŭ?
Bułavacki: Nie, nichto. Stali adrazu stavić padnožki, vyryvać z šerahaŭ, sarvali šlem i ŭdaryli rukami pa hałavie.
Advakat pierapytvaje pra hrupu ludziej, jakaja, pavodle paciarpiełaha, razmachvała pałkami. Chto heta? Śviedka adkazvaje, što heta byli tyja, chto spačatku adyšoŭ, a potym jany nablizilisia i nanosili ŭdary pa amapaŭcach.
Bułavacki skazaŭ, što bačyŭ abvinavačanaha Alaksandra Kłaskoŭskaha.
«Stajaŭ u formie DAI, biełaja kašula i zimovy bušłat. Uzłachmačany, tvar čyrvony. Kryčaŭ u naš bok niešta, prykładna: «Chłopcy, što vy robicie? Davaj, udar mianie, ja advučyŭsia…» Ale dasłoŭna nie pamiataju. Kab jon biŭ kaho, nia bačyŭ. Mianie nie biŭ dakładna.
Advakat: Čamu da vas ahresiŭna pastavilisia?
Bułavacki: Ja sam ździŭlajusia. Našy supracoŭniki reahavali na heta spakojna.
Advakat: A jakija lozunhi kryčali abvinavačanyja?
Bułavacki: Nie pamiataju. Z abvinavačanych bačyŭ tolki Kłaskoŭskaha na płoščy.
Advakat: Ci vy vykarystoŭvali specsrodki?
Bułavacki: Tak, adciskaŭ ščytom.
Advakat: A specsrodki?
Bułavacki: Nie.
Advakat: Vy niepasredny udzieł u zatrymańni abaroncaŭ prymali?
Bułavacki: Nie.
Advakat: Kali vy syšli z płoščy?
Bułavacki: Kali płošču rasčyścili.
Advakat: A što vy da taho rabili?
Bułavacki: Prosta stajali.
Bułavacki kaža, što nie pamiataje, chto jamu nanosiŭ udary. Paśla razhonu mitynhoŭcaŭ na płoščy byŭ śnieh, ale pieramiašany ź niejkim śmiećciem.
Advakat: Ci nanosili vam udary pa ščytu?
Bułavacki: Tak, uvieś čas bili nahami.
Zadaje pytańni abvinavačany Bułanaŭ, cikavicca abstavinami razhonu i pradmietami, jakija jon bačyŭ na płoščy. Bułavacki kaža pra pałki, Pa ŭsioj płoščy. Za pomnikam, pierad pomnikam? Paŭsiul.
10.09
Advakat Fiedarčuk, abaronca Dźmitryja Vusa, zajaviŭ chadajnictva pra toje, što ŭ Vusa zabrali padčas śledztva pašpart. Advakat prosić sud umiašacca i viarnuć Vusu pašpart, a taksama pryniać zachady da śledztva, jakoje nie viartaje pašpart. Vus padtrymaŭ chadajnictva i patłumačyŭ, što nia moža biez pašparta atrymać dapamohu na syna. Sud vyrašyŭ nie zadavalniać chadajnictva, pakinuć pašpart u spravie, a Vusu dać daviedku, kab moh atrymać hrošy.
10.04
Praces adnaviŭsia. Sudździa pytajecca pra najaŭnaść u zali paciarpiełych. Častka ź ich znachodziacca ŭ adpačynku, častka adkamandavana, adzin na lačeńni. Usiaho jość 8 paciarpiełych.
U zali svajaki, siabry abvinavačanych, pradstaŭniki zamiežnych ambasadaŭ, studenty jurfaku. Padrychtavany ekran dla prahladu videa i zaprošanyja paciarpiełyja amapaŭcy, jakija zaniali dźvie pieršyja łavy. Takim čynam budzie praciahły dopyt paciarpiełych.
Sudździa Ludmiła Hračova. Abvinavaŭca Čumukaviec.
