Letašniaj viasnoj KDB Biełarusi skupa paviedamiŭ, što pravioŭ aperacyju pa spynieńni dziejnaści hrupy asobaŭ, što zajmalisia realizacyjaj na ekspart piłamateryjałaŭ sa skradzienaha ŭ krainie lesu. Aperacyja hetaja nasamreč nia mieła šče analahaŭ u krainie. 19 krasavika adnačasova byli praviedzienyja pieratrusy dy aryšty ŭ dvaccacioch firmach Miensku, Mienskaj, Mahiloŭskaj i Bieraściejskich vobłaściaŭ. 12 čałaviek trapili ŭ śledčy izalatar KDB.
Ciaham pieratrusaŭ vynajšli nia tolki padmannyja dakumenty, ale j zbroju. Pa haračych śladoch paviedamlałasia, što piataja častka ŭsiaho biełaruskaha ekspartu piłamateryjałaŭ realizoŭvałasia praź «levyja» schiemy mienavita hetymi «lasnymi bratami». Škodu acanili ŭ 20 młn dalaraŭ. A dalej — stop, sprava ścichła. Nie było ni hučnych adstavak, ni aryštaŭ. Choć ciaham śledztva vyjaśniłasia, što maštaby škody, pryčynienaj dziaržavie, ad pačatku niedaacanili.
Kali viasnoju 2006‑ha, paśla dźviuch analityčnych zapisak Alaksandru Łukašenku i Viktaru Šejmanu, Kamitet dziaržbiaśpieki ŭsio ž dastaŭ zhodu na praviadzieńnie aperacyi pa spynieńniu niezakonnaha ekspartu lesu, nichto nie mierkavaŭ, jakija buduć praŭdzivyja abjomy hetaha ekspartu. Kab nahadać, paviedamlajem: u 2005 h. usie arhanizacyi Ministerstva lasnoj haspadarki ekspartavali pradukcyi na 80 młn dalaraŭ ZŠA. Jak vyznačana siońnia, «lasnyja braty» štohod vyvozili pradukcyi na sumu kala 50 młn dalaraŭ! Inakš kažučy, cienievy biznes piłamateryjałaŭ svaimi abjomami pieravyšaje pałovu aficyjnaha ekspartu. I nia tolki u 2005‑m, a prynamsi ciaham apošnich troch hadoŭ. (U tym, jakoje abaračeńnie było da 2003 h., śledztva jašče raźbirajecca.)
Na siońnia ŭ śledčym izalatary KDB siadziać 15 fihurantaŭ taje spravy. U machinacyi akazalisia ŭbłytanyja 40 firmaŭ, ułučna z zamiežnymi. Ale pieraličvać ichnyja nazvy niama sensu, bo biznes byŭ naładžany (jak i naležyć u biznesie takich maštabaŭ) na dziaržaŭnym uzroŭni. Schiemu kuryravaŭ dziaržaŭny speceksparter «Biellespapierpramekpart», ale realna ŭhody rabilisia pad prykryćciom najdaśviedčanaha hulca biełaruskaha rynku lesamateryjałaŭ STAA «Estykaru».
Schiema maštabnaha kradziažu była vielmi prostaja i pačynałasia z vyłučeńnia dzialanki pad vysiačeńnie. Na papiery vyłučałasia adna kolkaść lesu, ale na praŭdzie — značna bolej. Dalej źjaŭlaŭsia nidzie nia ŭličany materyjał, za jaki raźličvalisia hatovymi hrašmi, kab u lesapilniaŭ nie było chibaŭ u buchhalteryi. Lehalizoŭvali ŭhodu aficyjnyja ekspartery praź fikcyjnyja damovy ź fikcyjnymi firmami. Bolej za toje, paśla tyja «čystyja firmy» padavali padatkavikam dakumenty na zvarot ź biudžetu sumy padatku na dadatnuju vartaść — 18 %, katoryja nibyta byli spłačanyja za vytvorcu. To bok dziaržava rabavałasia dvojčy.
Zrazumieła, što treba było vielmi mocna zakryć vočy, prosta zapluščycca, kab nie zaŭvažać taje čornaje buchhalteryi. Ale nie zaŭvažali. Da taho ž, z papiarednich źviestak, schiema bieśpierabojna pracavała hadoŭ dziesiać.
Ciaham śledztva vyjaśnilisia i inšyja abstaviny. Niechta, chto vielmi rupicca pra intaresy dziaržavy, padbaŭ pra toje, kab minimalna ŭstalavanyja ŭradam ceny dla ekspartu (indykatyŭ) byli zanižanyja nasuprać realnych na 30—50 %. To bok specekspartery na całkam zakonnych padstavach pa ŭsich (!), a nia tolki fikcyjnych, kantraktach mahli atrymoŭvać zvyšprybytki. Nu, naprykład, kali indykatyŭnaja cana była 70 dalaraŭ, realna les pradavali za 105, kali stała 90 — pradavali pa 115—130. Zrešty, hety napramak ciaham śledztva nie raźvivaŭsia, bo značnaja častka zvyšprybytku pieraciakała ŭ słavuty prezydencki fond. To bok urad svajoj pastanovaj pra značnaje zanižeńnie indykatyŭnych cenaŭ rabavaŭ dziaržavu na karyść prezydenta, a ŭ biełaruskich realijach heta nie ŭvažajecca za rabaŭnictva. Siońnia ŭsia pravaachoŭnaja systema krainy kinutaja na pošuki dvuch kłandajkaŭ: rachunkaŭ Marozaŭskaj złačynnaj hrupoŭki, jakaja dziejničała ŭ Homieli blizka 10 hadoŭ, i rachunkaŭ «lasnych bratoŭ», jakija rabavali dziaržavu ciaham takoha samaha času. Adnak i ŭ pieršym, i ŭ druhim razie śledztva prajšło pa nizoch, nie zakranuŭšy vieršaliny — vysokapastaŭlenych zastupnikaŭ, dziakujučy kamu stała mažlivaje ŭtvareńnie padobnych sprutaŭ. Tamu rachunki šukaćmuć doŭha. I nia znojduć.
Što ž datykaje ŭłasnaha lesu, dyk... Tut čym dalej, tym bolej trusku. Sioleta ŭ lasnoj halinie źbirajecca vybuchnuć sapraŭdnaja revalucyja. Drevaapracoŭku ŭ Ministerstva lasnoj haspadarki zabirajuć: lesapilni, drevaapracoŭčyja cechi i h.d. pieradajucca ź lashasaŭ — rajvykankamam. Pryvatnyja pradpryjemstvy drevaapracoŭki dziaržava taksama manicca zabrać (aficyjna kažuć tolki pra nieefektyŭnyja vytvorčaści) i pieradać «Biellespapierpramu» ci pierapradać jašče raz inšym haspadaram. Minlashas pakarany: ciapier jon budzie zajmacca vyroščvańniem lesu, palavańniem, źbiralnictvam hryboŭ dy jahad. A va ŭsim astatnim ničoha nie źmianiłasia — i indykatyŭnyja košty prynižanyja, i specekspartery zastajucca. Prosta hetym zojmucca inšyja ludzi.
