«Bura ŭ blašancy, abo Jak raźviejaŭsia čarhovy mif pra terarystaŭ u Biełarusi» — tak nazyvaŭsia artykuł u «SB» za 29 kastryčnika 2005, pryśviečany vybucham u Viciebsku. Z momantu apošniaha vybuchu prajšło troški bolš za miesiac, a hazieta ŭžo pisała pra toje, što padazravanych u złačynstvie «chutka vyličyli, znajšli, i jany ŭžo raspaviali, dzie brali porach i jak žadali papałochać ludziej u dvuch miescach». Pryvodzim artykuł całkam.
«Ab vybuchach u Viciebsku napeŭna nie viedajuć tolki hrudnyja niemaŭlaty i ślepahłuchaniamyja starečy — hetyja zdareńni apisvali i ahučvali šmatlikija ŚMI. Padziei 14 i 22 vieraśnia dla mnohich ź ich stali ŭlubionaj temaj. Viersii dachodzili da fantastyčnych — nakštałt isłamskich ekstremistaŭ z čačenskim śledam.
Usio apynułasia kudy bolš prazaična. «Mižnarodny teror» u nas byŭ pradstaŭleny dvuma maładymi stvareńniami, jakija nie raźličyli vieličyniu ŭłasnaj svavoli (abo hłupstva) ź blašankami z-pad haziroŭki.
Ab raskryćci «vybuchovaha» złačynstva ŭpieršyniu kraina daviedałasia ad Prezidenta. Tydzień tamu na adkryćci hazapravoda ŭ Łojevie A.H. Łukašenka, vykarystoŭvajučy vielmi trapny epitet, supakoiŭ ludziej:
— U Viciebsku hetyja dva achłamony padarvali imitacyjnaje prystasavańnie i dumali, što ich nie znojduć. Ich chutka vyličyli, znajšli, i jany ŭžo raspaviali, dzie brali porach i jak žadali papałochać ludziej u dvuch miescach.
Hetaj minimalnaj infarmacyi, akazałasia dastatkova, kab ad viersii ab damarosłych terarystach zastaŭsia pšyk.
I ŭsio ž pa ciažkavytłumačalnaj łohicy niekatoryja načalniki z pravaachoŭnych orhanaŭ praciahvajuć trymać «viciebskuju spravu» ŭ sakrecie. Voś i našaj haziecie kankretna admovili ŭ kamientary, što, miakka kažučy, vyklikaje ździŭleńnie ... Zatoje «nieaficyjnaja» infarmacyja praciahvaje pastupać i špacyravać pa ŚMI. Voś na adnym ź internet-resursaŭ, a potym i ŭ pryvatnych hazietach zatrymanych nazvali bratami, navat paviedamili ich imiony. Jašče adzin partał «vykinuŭ» u «suśvietnaje pavucińnie» navinu, što abodvum užo pradjaŭlena abvinavačvańnie, a druhi navat kvalifikavaŭ skład złačynstva: «zamach na zabojstva dvuch i bolš asob chulihanskim sposabam».
Dakładna viadoma, što vybuchi adbyvalisia ŭ miescach skapleńnia nie samaj uzornaj moładzi. Tamu viersija ab chulihanstvie ŭjaŭlajecca samaj vierahodnaj. Tym bolš što razmoŭ ab «zmovie ekstremistaŭ» užo daŭno nie čuvać».
* * *
Aŭtar artykuła nie pamyliŭsia, kali kazaŭ, što 2005-m u presu trapili źviestki pra zatrymańnie bratoŭ. Havorka pra bratoŭ Murašak, jakich praz paŭhoda śledčych mierapryjemstvaŭ vyzvalili. I choć ź ich źniali abvinavačvańni, adzin ź ich, Vital, dahetul źbiraje čeki ŭ kramach.
«Vielmi trapny epitet» Łukašenki ŭzoru kastryčnika 2005 nahadvaje inšyja jahonyja słovy, pramoŭlenyja 16 krasavika 2011, praz kolki dzion paśla vybuchu ŭ minskim mietro.
«Fotazdymki vam pakazvali, a projdzie śledstva, i my vam naohuł usiu karcinku pakažam, my vam raspaviadziem, jak heta ŭsio raskryvałasia i adkryvałasia i hetak dalej. Ale ciapier śledstva idzie, my ž usio nie možam vam skazać. Kali my siońnia raskryjem niejki fakt — raźbiahucca suŭdzielniki. A ŭžo adzin suŭdzielnik znojdzieny. Kruciŭsia, kruciŭsia, ale pryznaŭsia. Druhi — taksama tam »padviešany».
Dziaŭčynka hetaja, jakuju zatrymali, byccam by ničoha nie bačyła, a potym kaža: »Tak, bačyła». Nie mahu skazać što, ale, tak, užo pryznajecca».
Nahadajem, što Jania Pačyckaja, jakaja pa słovach Łukašenki ŭ pieršyja dni śledstva «pryznavałasia», u sudzie była śviedkaj.
