Vybaru ŭ biełaruskaha słuchača zusim niašmat — pajezdka ŭ niablizki śviet na chutar da dziadzi Vovy, tancy na palancy ŭ atačeńni milicyjantaŭ abo adpačynak u styli sada-maza ŭ Viciebsku. Padzielim samyja jaskravyja biełaruskija letnija festyvali pavodle śpiecyfiki i biudžetu na try katehoryi.
Fiestyval svaimi siłami
Davoli pašyranaja forma praviadzieńnia. Ładzicca ź nievialikaj sponsarskaj padtrymkaj, a časta naohuł bieź jaje. Muzykanty vystupajuć jak praviła biez hanararaŭ ci ź minimalnaj apłataj. Kamiercyjnaja meta ŭ arhanizataraŭ — źvieści mierapryjemstva ŭ nul. Takija festy jak praviła doŭha nie žyvuć i zhasajuć pastupova razam z entuzijazmam ich zavadataraŭ.
Biudžet: da 30 000 u.ie.
Aŭdytoryja: da 1000 čał.
Pazityŭ: raźniavolenaja atmaśfiera, cikavaja i nasyčanaja prahrama, u jakuju moža trapić kožny, niezaležna ad svaich pohladaŭ i stupieni viadomaści.
Niehatyŭ: niaŭciamny biudžet, jaki nie dazvalaje razharnucca, adsutnaść zamiežnych chedłajnieraŭ i słaba raźvitaja infrastruktura.
1. «PIKNIK.BY» (1 lipienia 2012, chutar Šabli)
Pravodzicca ŭ druhi raz siłami minskaha pab-kłuba «Hrafici». Sioleta ŭ Šablach, što la Vałožyna, źbirajucca praktyčna ŭsie jaskravyja pradstaŭniki biełaruskaj niezaležnaj muzyki. U łajn-apie na dźviuch scenach zajaŭlenyja kabare-bend «Srebnaje viasielle», Pomidor/off, Akute, HandmadE, «Razbitaje serca pacana» i jašče pad dva dziasiatki vykanaŭcaŭ, a taksama paety, dy-džei, mastaki, tancory. Siarod zabavaŭ dla naviednikaŭ — fryśbi, kapaejra, soks, bodzi-art, vystavy, kinateatar pad adkrytym niebam, nastolnyja i spartovyja hulni, joha. Uvachod — ad 90 000 rub.
2. Extreme Power Fest (6 lipienia 2012, Pałykovičy)
Fest, jaki pravodzicca pad Mahilovam u druhi raz vysiłkami kancertnaha ahienctva Energy Music i, jak heta ni dziŭna, «Russkoho radio». Pazicyjanujecca, jak pieršy miascovy muzyčna-zabaŭlalny fest. Sioleta na asnoŭnaj scenie vystupiać «Daj Darohu», «TT-34», Naka, IQ48, a za chedłajniera prapanujecca ličyć šanavany bajkierami rasiejski hurt «Monhoł Šuudan». Druhaja scena budzie całkam addadziena reperam. Ź inšych zabavaŭ — fajer-šou, bajk-šou, turniry pa strytbole dy brejk-dansie, načnaja dyskateka. Uvachod — ad 100 000 rub.
3. Volnaje pavietra (25 žniŭnia 2012, chutar Šabli)
Fest novaha etna, jaki pradstaŭlaje cikavyja hurty z roznych krainaŭ, što pracujuć u stylistycy world-music. Paŭstaŭ dziakujučy brovaru «Siabar» dy jaho kiraŭniku Siarhieju Levinu ŭ 2006 hodzie (tady pravodziŭsia ŭ Krupkach). Biełaruski biznesoviec, jaki ciapier kiruje fabrykaj «Sonca», praciahvaje padtrymlivać fest dahetul. A ładziać jaho apošnija hady pradusary Alaksandar Bahdanaŭ i Jaŭhien Kałmykoŭ. Dziakujučy sponsaru, łajn-ap-fest vyhladaje davoli raznastajna — sioleta zajaŭlenyja muzykanty z Francyi, Niamieččyny, Polščy, Litvy, a ŭ jakaści chedłajnieraŭ budzie ŭkrainski fołk-prajekt «DachaBracha», jaki pradstavić svaju sumiesnuju prahramu ź biełarusami Port Mone. Siarod inšych cikavostak — druhi pa liku čempijanat pa kidańni kiziakoŭ (zasušanych lapiochaŭ z navozu).
Fiestyval z padtrymkaj dziaržaŭnych struktur
Razhledzim samyja pakazalnyja prykłady — «Słavianski bazar u Viciebsku» i «Basovišča». Fiestyval u Viciebsku maje 20-hadovuju historyju i pačynaŭsia z konkursu polskaj (!) pieśni, a ź ciaham času pieratvaryŭsia ŭ hałoŭny dziaržaŭny fest dy staŭ takoj alternatyŭnaj viersijaj «Jeŭrabačańnia» dla postsavieckaj prastory. Najstarejšy biełaruski rok-fiestyval «Basovišča» ad 1990 hoda pravodzicca ŭ pamiežnym polskim (!) Haradku z padtrymkaj polskaha ŭradu. U abodvuch fiestyvalaŭ farmat «tolki svaje». Na «Basach» nikoli nie vystupić jaki dziadzia Vania, a na «Słaŭbazu» nikoli nie zaprosiać, naprykład, «KalJan» , bo što adny, što druhija majuć adrozny punkt hledzišča na hramadska-palityčnuju sytuacyju ŭ krainie.
Słavianski bazar (12—18 lipienia 2012)
Biudžet: bolš za 700 000 u.a.
Festyval isnuje na hrošy sajuznaj dziaržavy i datacyi z fondu prezidenta Biełarusi, a taksama za prybytak ad prodažu kvitkoŭ na kancerty ŭ Viciebskim amfiteatry. Aficyjna ahučvałasia suma ŭ 25 000 000 rasijskich rubloŭ, jakaja štohod vyłučajecca tolki z fondu iajuznaj dziaržavy. Pryčym dziaržsakratar sajuznaj dziaržavy Pavał Baradzin letaś paabiacaŭ finansavańnie pavialičyć u 2—3 razy.
Aŭdytoryja: bolš za 100 000 čał.
Pazityŭ: fiestyval pravodzicca ź vializarnym razmacham, ličycca adnoj z centralnych kulturnych padziejaŭ na postsavieckaj prastory.
Niehatyŭ: durnoje marnavańnie srodkaŭ na biezydejny i biaźlitasny łajn-ap.
«Słavianski bazar» staŭ adnym z kulturnych markieraŭ sučasnaj Biełarusi, ale słavicca, na žal, pieradusim kultyvacyjaj biezhustoŭščyny. Samy lepšy čas na hałoŭnaj scenie tradycyjna addajecca zorkam rasiejskaj estrady i šansonu. Sioleta ŭ jakaści haściej zajaŭlenyja Iryna Alehrava, Barys Maisiejeŭ, Vierka Siardziučka, Siarhiej Pienkin, Alaksandar Novikaŭ dy inšyja. Druhaja admietnaja rysa «Słaŭbazy» — poŭny ihnor biełaruskaj niezaležnaj sceny i tatalnaja adsutnaść pavahi da svajho, biełaruskaha. Naprykład, na zasnavanaj u miežach festu «Alei zorak» pieršuju plitu pakłali ŭ honar Valeryja Lavonćjeva, a potym tolki ŭzhadali pra Uładzimira Mulavina…
Uvachod: kvitok na adzin kancert u miežach 150 000 — 280 000 rub., kvitki na kancert-adkryćcio siahajuć 750 000 rub.
Basovišča (13—14 lipienia 2012)
Biudžet: 30 000 – 50 000 u.a.
Srodki na praviadzieńnie fiestyvala vyłučaje polski ŭrad u miežach prahramy padtrymki nacyjanalnych mienšaściaŭ. Sioleta Ministerstva administracyi Polščy vydała na jaho arhanizacyju sumu ŭ 90 000 złotych (la 30 000 dalaraŭ), choć biudžet raźličvaŭsia na 150 000 złotych. Ahułam biudžet «Basovišča-2012» usio ž pierasiahnuŭ ličbu ŭ 100 000 złotych za košt padtrymki Maršalskaha viedamstva i asobnych pradstaŭnikoŭ haradskoj rady Biełastoku.
Aŭdytoryja: da 5000 čał.
Pazityŭ: fest siłkuje i padtrymlivaje biełaruskuju niezaležnuju muzyku i hurtuje ludziej vakoł idei pavahi da svajoj kultury.
Niehatyŭ: słabaja arhanizacyja praz častuju źmienu kiraŭnictva Biełaruskaha abjadnańnia studentaŭ u Polščy, składanaści z atrymańniem vizaŭ dla biełaruskich hledačoŭ.
Ź ciaham času «Basovišča» pierastała być užo miekaj dla amataraŭ biełaruskaha roku, ale pa-raniejšamu zastajecca adzinym volnym festam, dzie mohuć vystupić tyja, kaho na Radzimie pryciskajuć z pryčyny najaŭnaści ŭ ich hramadzianskaj pazycyi. Tut prapisalisia ŭ svoj čas N.R.M., Neuro Dubel, ZET, «Krama» dy inšyja fihuranty «čornych śpisaŭ». Praŭda, u apošnija hady łajn-ap vyrašyli aśviažyć i «vieteranaŭ» «Basovišča» nia kličuć. Sioleta abiacajucca «Kalmary», :B:N:, IQ48, Znich i adzin z kultavych polskich hurtoŭ.
Brendziravanyja fiestyvali (festy tytuniovych i piŭnych brendaŭ, mabilnych apierataraŭ)
Biudžet: bolš za 100 000 u.a.
Aŭdytoryja: da 25 000 čał.
Pazityŭ: mahčyma prysutnaść u łajn-apie zorak suśvietnaha maštabu dziakujučy niemałym sponsarskim układańniam.
Niehatyŭ: vypadkovaja publika, vializarnaja kolkaść milicyjantaŭ.
Jaskravymi prykładami brendziravanych festaŭ mohuć być fiestyval tancavalnaj muzyki Global Gathering Freedom Music (cyharety Winston) i fiestyval «Rok za Babroŭ» (piva «Babroŭ»).
Global Gathering Freedom Music (30 červienia, aeradrom «Baravaja» pad Minskam)
Festyval elektronnaj tancavalnaj muzyki, što idzie 12 hadzin non-stopam ad viečara da ranicy. Pravodzicca z 2001 hoda ŭ Brytanii, ź ciaham času staŭ ładzicca i ŭ inšych krainach śvietu (ZŠA, Turcyja, Małajzija, Ukraina). U Biełarusi ładzicca ŭ piaty raz. Hałoŭny chedłajnier sioleta — Tiesto, šalona papularny ŭ śviecie dy-džej, vaskavuju fihuru jakoha navat stvaryli dla muzieja Madam Ciuso. Uvachod — ad 150 000 rub.
Rok za Babroŭ (prajšoŭ 2 červienia, aeradrom «Baravaja»)
Festyval u padtrymku piŭnoha brendu, što słavicca biaspłatnym uvachodam i kisłym łajn-apam, padabranym pa pryncypie: i žuk, i žaba. Možna padumać, što sajuznaja dziaržava maje dačynieńnie i da hetaha mierapryjemstva, bo arhanizatary, zasvojvajučy rekłamnyja biudžety, čamuści zaciata i ŭparta viazuć štohod chedłajnieraŭ z Rasii, choć možna było b pakazać ludziam za tyja ž vyłučanyja hrošy cikavyja, ale nie takija viadomyja hurty ź blizkaha i dalokaha zamiežža. Cikava, što taja ž kampanija Hainieken, jakoj naležyć brend «Babroŭ», spansuje ŭ susiedniaj Polščy cud-fiestyval Heineken Open'er. Tam u śpisie vystupoŭcaŭ — Bjork, Franz Ferdinand, Gogol Bordello, New Order. A biełarusam pryvoziać «Hradusy», «Horod 312» dy «Park Hoŕkoho» ŭ niekłasičnym składzie…
Pa vyniku, vybaru ŭ biełaruskaha słuchača zusim niašmat. Kali pieradusim cenicca atmaśfiera, to najlepšym varyjantam budzie pajezdka ŭ niablizki śviet na chutar da dziadzi Vovy («PIKNIK.BY», «Volnaje pavietra»). Kali chočacca pahladzieć na ludziej za viartuškami, pad muzyku jakich prucca va ŭsich klubach śvietu, dyk tady možna abrać tancy na palancy ŭ atačeńni milicyjantaŭ («Global Gathering»). «Tłustymi» chedłajnierami suśvietnaha maštabu sapraŭdy mohuć pachvalicca tolki elektronščyki. A jak znojducca amatary adpačynku ŭ styli sada-maza, dyk takim prostaja daroha na «Słaŭbazu». Jość jašče varyjant źjeździć na zakupy ŭ biełastockija hipiermarkiety dy prasiaknucca pa šlachu volnym ducham «Basovišča». A jak u kaho jość žadańnie vypravicca ŭ surjoznuju vandroŭku choć by ŭ blizkaje zamiežža, dyk va Ukrainie i Rasii pravodzicca bieźlič open-ejraŭ z chedłajnierami suśvietnaha ŭzroŭniu.
