Svajo mierkavańnie nakont manietarnaj palityki Biełarusi vykazaŭ ekanamist, doktar navuk, prafiesar, akademik Nacyjanalnaj akademii navuk Biełarusi Piotr Nikicienka.
- Pradstaŭniki viadučych mižnarodnych finansavych struktur letaś raili nam zamarozić zarpłaty i piensii, bo, maŭlaŭ, našy ludzi znoŭ kinucca skuplać dołary i spravakujuć novy valutny kryzis. Vaša mierkavańnie?
— Absalutna nie zhodny z takoj pastanoŭkaj pytańnia pradstaŭnikami Suśvietnaha banka i Mižnarodnaha valutnaha fondu. Nie budu pahłyblacca ŭ teoryju pytańnia. Adznaču tolki, što nievysokaja zarpłata pahražaje niepryjemnymi nastupstvami. U pryvatnaści, jana napramuju źviazana z vymyvańniem pracoŭnych resursaŭ z krainy ŭ bližniaje zamiežža. Asabliva budaŭnikoŭ, prajekciroŭščykaŭ, prahramistaŭ, talenavitych mieniedžaraŭ. Tych śpiecyjalistaŭ, jakija zapatrabavany ŭ Rasii, Polščy, Prybałtycy. I siońnia, na žal, niamała moładzi i ludziej siaredniaha ŭzrostu za dastojnaj zarpłataj jedzie za miažu, pracuje na ekanomiku inšych krain. Što atrymlivajecca? Chłopiec u nas atrymaŭ adukacyju ŭ prafiesijna-techničnym vučyliščy, technikumie ci VNU, nabyŭ pracoŭny dośvied (skažam, na budoŭli) i potym u samy aktyŭny pieryjad svajho žyćcia źjazdžaje z radzimy na zarobki.
Kali my budziem zamarožvać zarpłatu, piensii, inšyja sacyjalnyja vypłaty, to z kim my zastaniomsia? Tamu
prezident krainy stavić zadaču pastupova ŭźniać siaredniuju zarpłatu da 500 dołaraŭ u ekvivalencie. I jon, darečy, pravilna zaŭvažyŭ, što i heta nie vielmi vialikija hrošy. Treba imknucca ruchacca dalej — da siaredniaj zarpłaty ŭ 1000 dołaraŭ da kanca piacihodki.
— I jak, na vaš pohlad, heta realna?
— Realna. Ale dla hetaha, u pryvatnaści, daviadziecca hruntoŭna ŭdaskanalić našu hruvastkuju padatkovuju sistemu. Naprykład, u źnižeńni padatkovaj nahruzki toicca značny rezierv dla rostu zarpłaty. Chatnija haspadarki, mały biznes pavinny stać asnovaj viadzieńnia usiaho našaha haspadarčaha žyćcia. Nam treba budzie chutčej uvodzić u ekanomiku, finansavy abarot nazapašanaje nacyjanalnaje bahaćcie, u tym liku ziamlu, lasnyja i vodnyja resursy, karysnyja vykapni, vyhadnaje hieahrafičnaje stanovišča tranzitnaj krainy.
A dla hetaha ŭ peŭnym sensie vykarystać lepšyja praktyčnyja napracoŭki tak zvanaj ekanamičnaj reformy byłoha kiraŭnika ŭrada SSSR A. M. Kasyhina.Tady, nahadaju, udałosia istotna palepšyć ekanamičnuju situacyju ŭ krainie.
— A jak nakont hrašovaj emisii? Jana, pavodle mierkavańnia asobnych ekanamistaŭ, źjaŭlajecca adnym z faktaraŭ destabilizacyi na hrašovym rynku Biełarusi, rezkich vahańniaŭ valutnych kursaŭ.
— Prabačcie, ale toje, što vy kažacie, — heta recydyŭ staroha myśleńnia, nastupstvy jakoha jašče mocna ŭpłyvajuć na našy pavodziny i rašeńni ŭ hrašova-finansavaj śfiery. Davajcie pahladzim na inšyja krainy. ZŠA možna zajmacca emisijaj? Kitaju možna zajmacca emisijaj? Rasii, Japonii i inšym možna zajmacca emisijaj? Značyć, usim ekanamična raźvitym krainam možna zajmacca emisijaj, a Biełarusi nielha. Čamu? Heta niespraviadliva.
Kali my nie budziem rehularna ŭklučać stanok pa drukavańni hrošaj, to my nie vyjdziem na zapłanavanyja pakazčyki rostu zarpłaty.Akramia hetaha, analiz ekanamičnaha stanovišča za pieršaje paŭhodździe pakazvaje, što ŭ nas nizki ŭzrovień manietyzacyi nacyjanalnaj ekanomiki. Ci, inakš kažučy, u joj mała biełaruskich hrošaj, ich stanie bolš, kali ŭsie raźliki ŭnutry krainy buduć vieścisia tolki ŭ biełaruskich rublach. Jašče adzin arhumient na karyść pavyšeńnia zarpłaty — rost cen na kamunalnyja pasłuhi, pradukty charčavańnia, tavary paŭsiadzionnaha popytu. Urad nie moža nie reahavać na heta. U pryvatnaści,
prapanuju ceny zachoŭvać rynkavyja, ale pry hetym rehistravać ich u niejkim dziaržaŭnym orhanie — naprykład, u padatkovaj słužbie.
Mušu padkreślić, što ŭsia suśvietnaja finansavaja sistema inflacyjnaja, emisijnaja. Na moj pohlad, kab nie było ažyjatažnaha popytu na valutu, treba ludziam pradastavić inšyja mahčymaści (akramia nazapašvańnia zamiežnaj valuty) i sposaby zachavańnia źbieražeńniaŭ — skažam, nabyvać prybytkovyja akcyi, ziamielnyja ŭčastki, nieruchomaść.
