Jak upłyvaje emihracyja na ichniuju palityčnuju dziejnaść i perspektyvy? Ci možna skazać, što ciapier u biełaruskaj apazycyi ŭtvarajucca dva centry: adzin za miežami, druhi — unutry krainy? I ci nia buduć jany spaborničać pamiž saboj? Na hetyja pytańni adkazvaje kiraŭnik analityčnych prajektaŭ kampanii BiełaPAN Alaksandar Kłaskoŭski.
Cyhankoŭ: Paśla apošnich prezydenckich vybaraŭ mnohija biełaruskija palityki vymušanyja byli apynucca za miažoj. Naprykład, na siońnia faktyčna ŭsio kiraŭnictva «Eŭrapiejskaj Biełarusi» znachodzicca ŭ palityčnaj emihracyi. Ci možna kazać, uličvajučy papiaredni dośvied — ci zastajucca jany ŭ aktyŭnym palityčnym žyćci ci emihracyja nakładaje peŭny nehatyŭny adbitak na ichniaj palityčnaj dziejnaści?
Kłaskoŭski: U kožnaha heta indyvidualna i zaležyć ab abstavinaŭ i charaktaru čałavieka. Voś, naprykład, čytajučy apošnija interviju Sańnikava, ja adznačaju, što jon adkazvaje davoli strymana nakont perspektyvaŭ svajoj dalejšaj palityčnaj dziejnaści. U mianie takoje ŭražańnie, što jon čałaviek vielmi spakutavany i ciapier najpierš zakłapočany losam svajoj siamji.
Ale ŭ niekatorych inšych prosta zajzdrosny zapas palityčnaha impetu, ale nie zaŭsiody heta padmacoŭvajecca niejkaj pradumanaj prahramaj, apiryščam na resursy dy i prosta minimumam pavahi. Voś śviežy skandał vakoł vykazvańniaŭ Zianona Paźniaka jość dobraj ilustracyjaj. Ci možna ŭzhadać historyju z «zamiežnym uradam» Baradača, jaki zaklikaŭ da kansalidacyi, i tutaka ž nalapiŭ mnohim jarłyki ahientaŭ KDB,
Uvohule, prablema ŭ tym, što ludzi, vycisnutyja za miažu, chočuć zastavacca ŭ palitycy, ale navat u samoj Biełarusi palityka siońnia zbolšaha časam virtualnaja. Tym bolej u zamiežžy. I tut idzie takaja kalizija — razryŭ pamiž ambicyjami i mahčymaściami, i heta vylivajecca ŭ kanflikty, kali niekatoryja pačynajuć uzvyšać siabie za košt radykalnych vykazvańniaŭ i za košt taptańnia tych, chto zastaŭsia ŭ krainie.
Cyhankoŭ: Ci možna skazać, što ciapier isnuje varyjant utvareńnia dvuch centraŭ biełaruskaj apazycyi — ŭ Biełarusi i za miažoj? Ci buduć jany spaborničać pamiž saboj, albo jość šaniec, što jany zdolejuć damovicca iści ŭ adnym nakirunku?
Kłaskoŭski: Takaja niebiaśpieka ŭtvareńnia dvuch centraŭ isnuje. Bo tyja, chto za miažoj, jany psychalahična lohka raźniavolvajucca, im praściej vyłučać samyja radykalnyja lozunhi. My bačym, što mienavita siarod emihrantaŭ najbolš papularnyja idei bajkotu, ekanamičnaj vajny Zachadu suprać režymu. I pačynajecca taki padzieł, kali bolš pamiarkoŭnaja častka apazycyi adrazu klajmujecca jak «kalabaranty», «ahienty» . Heta istotnaja niebiaśpieka, i tut u mianie niama takoha aptymizmu, kab kazać, što zaŭtra pamiž imi budzie ŭsio cudoŭna.
U lubym vypadku, treba razumieć, što pieramieny pryjduć u krainu znutry. Heta budzie zaležyć i ad ekanamičnaha stanu, i ad taho, jak budzie tut pracavać apazycyja ź ludźmi. Tamu kidać kamianiami ŭ tych, chto pracuje tut, u krainie, niachaj siabie i z pamyłkami, było b niedalnabačna i niapravilna.
