Balonski praces vychodzić na hlabalny ŭzrovień — Kamisar Fihiel raźmiaščaje reformu vyšejšaj adukacyi ŭ hlabalny kantekst
U Londanie prajšła narada ministraŭ, adkaznych za vyšejšuju adukacyju, z 45 krainaŭ Eŭropy. Jany abmiarkujuć chod Balonskaha pracesu, meta jakoha — stvaryć ahulnaeŭrapiejskuju prastoru vyšejšaj adukacyi da 2010 h. Ministry taksama prymuć stratehiju achopu inšych kantynentaŭ i ŭchvalać stvareńnie Rejestru ahiencyjaŭ pa zabieśpiačeńni jakaści vyšejšaj adukacyi ŭ Eŭropie.
Balonski praces achoplivaje ŭsio bolš krainaŭ: u 1999 h. ich było 29, ciapier — 45, a ŭ naradzie ministraŭ u Londanie budzie ŭdzielničać jašče adna kraina — Čarnahoryja. U Londanie ministram budzie pradstaŭlenaja najnoŭšaja vynikovaja spravazdača pa Balonskim pracesie, dzie ŭtrymlivajecca vysnova, što Balonskija reformy «ažyćciaŭlajucca paśpiachova». Hetaja stanoŭčaja vysnova paćviardžajecca ŭva ŭłasnaj spravazdačy Kamisii, padrychtavanaj pry dapamozie eŭrapiejskaj infarmacyjnaj sietki ŭ sfery adukacyi — Eurydice.
Asnoŭnyja Balonskija reformy nakiravanyja na vykanańnie nastupnych zadačaŭ:
trochuzroŭnievaja struktura vyšejšaj adukacyi (bakalaŭryjat, mahistratura, daktarantura),
zabieśpiačeńnie jakaści vyšejšaj adukacyi i
pryznańnie kvalifikacyjaŭ i peryjadaŭ navučańnia.
Usie hetyja namahańni pa refarmavańni stvaryli novyja mahčymaści dla ŭniversytetaŭ i studentaŭ. Stvareńnie novaha Rejestru ahiencyjaŭ pa zabieśpiačeńni jakaści vyšejšaj adukacyi ŭ Eŭropie dapamoža lepš infarmavać hramadzkaść pra eŭrapiejskuju vyšejšuju adukacyju i pavysić davier da navučalnych ustanovaŭ i prahramaŭ u Eŭropie i pa ŭsim śviecie.
Kamisar Eŭrakamisii pa pytańniach adukacyi, navučańnia, kultury i moładzi Jan Fihiel takim čynam prakamentavaŭ budučuju naradu ministraŭ u Londanie: «Balonskija reformy važnyja, adnak ciapier Eŭropa pavinna vyjści za ich ramki, tak jak universytety taksama pavinny madernizavać źmiest navučalnych planaŭ, stvarać virtualnyja ŭniversyteckija haradki i refarmavać svajo kiravańnie. Im taksama nieabchodna pavyšać prafesyjanalizm kiraŭnictva, raznastaić krynicy finansavańnia i prymać novyja typy studentaŭ, naładžvać uzajemadziejańnie z kampanijami i z hramadztvam u cełym — jak u Eŭropie, tak i za jaje miežami. Krainy pavinny madernizavać svaje systemy vyšejšaj adukacyi ŭva ŭsich jaje nakirunkach — adukacyi, daśledvańniach i navatarstvie, kab hetyja systemy pačali pracavać bolš uzhodniena i lepš reahavali na patreby hramadztva. Heta dapamahło b značna prasunucca da dasiahnieńnia metaŭ ahulnaeŭrapiejskaj prastory vyšejšaj adukacyi i ahulnaeŭrapiejskaj daśledčyckaj prastory».
Pavodle dadzienych apytańnia, niadaŭna praviedzienaha słužbaj «Eŭrabarometar», siarod prafesijanałaŭ u sfery vyšejšaj adukacyi, pieravažnaja bolšaść vykładčykaŭ zhodnyja z tym, što ich ustanovy pavinny prymać studentaŭ ź liku darosłych. Apytańnie taksama vyjaviła šyrokuju padtrymku reformaŭ u vyšejšaj adukacyi: bolšaść vykładčykaŭ universytetaŭ ličać, što ich ustanovy majuć patrebu ŭ bolšaj niezaležnaści i palapšeńni ŭnutranaha kiravańnia. Jany pierakananyja, što supracoŭnictva ź dziełavymi pradpryjemstvami i kankurencyja pamiž ustanovami ŭmacuje ŭniversytety, a finansavańnie pryvatnymi asobami i płata studentaŭ za navučańnie — prymalnyja krynicy dadatkovaha dachodu. Pieravažnaja bolšaść apytanych pryznała, što isnuje nieabchodnaść u eŭrapiejskich standartach i abaznačeńniach jakaści. U asnoŭnym respandenty taksama pierakananyja, što mabilnaść studentaŭ pavinna stać abaviazkovym patrabavańniem prahramaŭ navučańnia.
Adnak nad prymianieńniem pryncypu «bieśpierapynnaj adukacyi» u paŭsiadzionnaj praktycy ŭniversytetaŭ treba pracavać i dalej. Kamisija supracoŭničaje z krainami‑členami EZ i sektaram vyšejšaj adukacyi dla dasiahnieńnia metaŭ madernizacyi ŭniversytetaŭ u miežach Lisabonskaj stratehii rostu i zaniataści. Padtrymka ŭ vyhladzie hrantaŭ zabiaśpiečvajecca z dapamohaj novaj prahramy bieśpierapynnaj adukacyi (dziejnaść pa prahramie Erasmus), siomaj ramačnaj daśledčyckaj prahramy EZ i prahramy pa kankurentazdolnaści i inavacyjach, a taksama strukturnych fondaŭ i pazykaŭ Eŭrapiejskaha investycyjnaha banku. Važnaj zadačaj stanie ažyćciaŭleńnie «Eŭrapiejskaj struktury kvalifikacyjaŭ dla bieśpierapynnaj adukacyi», jakaja adpaviadaje struktury kvalifikacyjaŭ dla ahulnaeŭrapiejskaj prastory vyšejšaj adukacyi (Balonski praces).
Na naradzie ŭ Londanie ministry prymuć stratehiju, nakiravanuju na pazycyjanavańnie eŭrapiejskaj vyšejšaj adukacyi ŭ hlabalnym kantekście. Mižnarodny dyjaloh, paraŭnańnie i kankurencyja — mahutnyja stymuły pavyšeńnia jakaści ŭ sfery vyšejšaj adukacyi. Buduć zroblenyja nastupnyja kroki: palepšanaje zabieśpiačeńnie infarmacyjaj; pavyšeńnie pryvabnaści i kankurentazdolnaści eŭrapiejskich vyšejšych navučalnych ustanovaŭ; umacavańnie supracoŭnictva; aktyvizacyja dyjalohu ŭ sfery adpaviednaj palityki; palapšeńnie damoŭlenaściaŭ pra pryznańnie kvalifikacyjaŭ.
Kamisija padtrymlivaje hlabalnuju stratehiju kankretnymi dziejańniami i prahramami. Naprykład, krainy, što miažuć z EZ, mohuć skarystacca z dapamohi ŭ praviadzieńni reformaŭ vyšejšaj adukacyi ŭ vyhladzie raznastajnych prahramaŭ, u pryvatnaści, prahramy Tempus. Adnosiny ź inšymi kantynentami padtrymlivajucca pry dapamozie seryi dvuchbakovych ci šmatbakovych prahramaŭ supracoŭnictva: EU‑USA/Canada, Asia‑Link, Edu‑Link, ALFA i ALBAN dla Łacinskaj Ameryki i novaj prahramy Nyerere dla Afryki. Narešcie, isnuje taksama prahrama Erasmus Mundus, u miežach jakoj studentam z usiaho śvietu dajucca stypendyi dla navučańnia pa intehravanych prahramach uzroŭniu mahistratury ŭ roznych eŭrapiejskich krainach. Akramia taho, Kamisija akazvaje padtrymku daśledčyckaj dziejnaści vyšejšych navučalnych ustanovaŭ pry dapamozie Siomaj ramačnaj prahramy daśledavańniaŭ EZ, nadajučy pavyšanuju ŭvahu supracoŭnictvu ź nieeŭrapiejskimi ŭstanovami.
Dadatkovaja infarmacyja: http://ec.europa.eu/education/policies/educ/bologna/bologna_en.html
