Uładzimier Bukoŭski:
«U Biełarusi idealnaja sytuacyja».
U pačatku kastryčnika ŭ Varšavie prachodziła mižnarodnaja kanferencyja pa pravach čałavieka. Siońnia my publikujem adkazy słavutaha rasiejskaha pravaabaroncy Ŭładzimiera Bukoŭskaha na pytańni karespandenta «NN» Źmiciera Bartosika.
«NN»: Pan Bukoŭski, jaki Vaš prahnoz na bližejšuju budučyniu Rasiei?
U.B.: Jašče ŭ 93-m ja pra heta napisaŭ artykuł. Adziny j niepaźbiežny scenar, što mnie bačycca, jak najbolš realistyčny — heta raspad Rasiei na niekalki dziaržavaŭ. Artykuł ja napisaŭ adrazu paśla referendumu, na jaki ja tady pryjaždžaŭ u jakaści pamočnika pa prośbie jelcynskaj kamandy. Ale apošni raz ja tady ź imi mieŭ spravu. Ja zrazumieŭ, što tołku nia budzie.
Voś pahladzicie na apošni kryzys i reakcyju pravincyi. U 87-m ci 89-m rehijony zamarozili ceny i ŭstalavali mytny kantrol vakoł svaich abłaściej. Heta pieršy krok da niezaležnaści. Pałova subjektaŭ federacyi, jakija byli donarami, nia płociać padatkaŭ. I całkam spraviadliva. Darečy, z hetaha pačałasia amerykanskaja revalucyja j vajna za niezaležnaść. Ale sprava nie ŭ separatysckich nastrojach hubernataraŭ. Sama sytuacyja ich budzie prymušać ruchacca ŭ hetym kirunku dalej i dalej. I Daloki Ŭschod, dumaju, budzie pieršym. Tak niepaźbiežnaja frahmentacyja Rasiei. Ale ŭ hetym jość plusy j jość minusy. Plus u tym, što Rasieja nikoli nie budavałasia, jak narmalnaja dziaržava, z fundamentu da dachu. Jaje zaŭždy budavali z dachu, heta značyć, z centru. Ad baciuchny-cara. Nu nia moža tak žyć dziaržava ŭ XXI st. Ale minus u tym, što my nia viedajem, jak hetyja frahmenty Rasiei buduć upraŭlacca. Baćkami Machno ci parlamentami? Žyć u miry ci vajavać? A kali vajavać, dyk jakoju zbrojaj? A chimičnyja zavody, a jadziernyja pradpryjemstvy? Na hetym šlachu jość masa niebiaśpiekaŭ. Ale što heta niepaźbiežny scenar raźvićcia Rasiei, ja vam harantuju.
«NN»: U Biełarusi ŭžo zvyklisia z dumkaju, što luby zmrok, jaki ŭ nas moža adbyvacca, zaŭsiody znojdzie padtrymku na Ŭschodzie. Praŭda, my, chaj i za prazrystaj, ale za miažoj. Što Vy možacie skazać pra reakcyju rasiejskaha hramadztva na čačenskuju vajnu?
U.B.: Hetaja vajna asabista mianie dabiła adsutnaściu reakcyi. Zrazumiejcie, my ŭ 60-ja hady vychodzili na płoščy, kali za heta pałahałasia try hady. U 90-ja možna było vyjści miljonam ludziej, i nichto b tabie navat štrafu nia daŭ by. Dzie ž hetyja miljony? Hramadzkaja dumka ŭ Rasiei tak i nia skłałasia. I ŭsio, što my rabili tryccać hadoŭ, pajšło psu pad chvost. Tamu što adzinaju našaju metaj było adradzić u krainie hramadzkuju dumku.
«NN»: Ale, kali Čačnia jaje nie pabudziła, dyk što tady jaje zdolnaje adradzić?
U.B.: Ništo. Kraina pamierła. Čačnia heta prademanstravała. I na svaim viaku ja Rasiei narmalnaj tak i nie pabaču.
«NN»: Pabačyć by na našym žyćci narmalnuju Biełaruś. U nas zaraz panuje niejkaja durnaja depresija. Absalutna niezrazumiełaja, tamu što našyja ŭmovy nia iduć ni ŭ jakaje paraŭnańnie z toju atmasferaju, u jakoj pačynali Vy.
U.B.: Miž inšym, umovy ŭ Biełarusi zaraz idealnyja, kab hramadzkuju dumku razhajdać. Mienavita zaraz vam i stvarać niezaležny, hramadzki ruch, jaki skinie łukašenkaŭskuju namenklaturu. A heta pryjdzie. Paviercie mnie. U hłybini hadoŭ usio heta padajecca małavierahodnym. A ja ŭ 60-ja hady viedaŭ, što savieckaja systema skončycca, i što ja heta pabaču, kali nie zabjuć. Projdzie jakich piać hadoŭ, i Łukašenka hety źniknie, i vaša kraina budzie ŭsia kipieć. Kali nia maje sensu vučycca j pracavać, ludzi iduć na barykady. Ale, kali nia budzie mocnaj, hramadzkaj siły, kab zaniać hety vakuum, dyk vas čakaje takoje ž dziarmo, jak u Rasiei. Ni to, ni sio, ni tak, ni hetak. Vašyja ŭmovy, umovy pieraśledu, idealnyja dla taho, kab adździalić aviec ad koźliščaŭ. Kab zrazumieć, z kim možna mieć spravu, a z kim ni ŭ jakim razie. Tolki ŭ takoj sytuacyi j naradžajucca sapraŭdnyja lidery. U vas čamuści nazirajecca niešta advarotnaje. Zvyčajna palityčnyja ruchi raskołvajucca pry dzialožcy zdabyčy, pry pieramozie. A vašyja pačali raspadacca, jašče ničoha nie dabiŭšysia. Nu, heta durnota. Zaraz samy čas kavać. Ja ŭpeŭnieny, što Łukašenka bolš za piać hadoŭ nie pratrymajecca. Zaraz kryzysy ŭ Rasiei pojduć adzin za adnym. I pry takim raskładzie, kali ŭ Rasiei kryzys, a ŭ vas u piać razoŭ horš, kamu jon u tym vakuumie budzie patrebny?
«NN»: A jakoj vam bačycca ŭ našaj sytuacyi rola Zachadu?
U.B.: O, na Zachad nie spadziavajciesia. Ja tut žyvu bolš za dvaccać hadoŭ i mahu ŭpeŭniena skazać, što Zachad nikoli ničoha putnaha nie zrabiŭ. Adnojčy jany pry Rejhanie j Tečar padnacisnuli, abankrucili Saviecki Sajuz i nie dabili da kanca. Tamu spadziavajciesia tolki na ŭłasnyja siły. Na Zachadzie kali buduć niejkija asobnyja ludzi, jakija vam dapamohuć — słava Bohu, skažycie «dziakuj». A na Zachad, jak taki... U ich svaich prablemaŭ chapaje.
«NN»: Značycca, «Jałta» praciahvajecca?
U.B.: A jana ŭ ich z hałavy j nie vychodziła. U ich nikoli nie było žadańnia pabaroć SSSR, ci zrujnavać saviecki režym. Nikoli, paviercie mnie. Ja hetym zajmaŭsia 20 ź lišnim hadoŭ. Tolki naša prapahanda śćviardžała, što jość niejkija padryŭnyja centry. Ničoha nie było. Ja sam šukaŭ hetyja centry. Nivodnaha nie znajšoŭ. Jany chacieli tolki adnaho — damovicca z SSSR, kab mirna padzialić sfery ŭpłyvu. Usio. I my im byli, jak kostka ŭ horle. Ja znajšoŭ na Zachadzie bolej vorahaŭ, čym u mianie ich było ŭ Rasiei. I kudy mienš siabroŭ. Tamu na ich nikoli nie raźličvajcie. Śćvierdzicca Łukašenka, jany jaho pryznajuć. Razam ź jahonym «parlamentam».
«NN»: Ale z padzieńniem łukašenkaŭskaha režymu adnosiny pamiž našymi krainami pachaładniejuć...
U.B.: Siońniašniaje maładoje pakaleńnie rasiejcaŭ Zachad nia lubić. I spraviadliva. Takaja ž nieluboŭ budzie i ŭ biełarusaŭ da Rasiei. Na žal. Tamu što Rasieja ŭ adnosinach da Biełarusi pavodzić siabie nastolki ž cynična, jak Zachad u adnosinach da Rasiei. Ale viedajecie, hetyja rečy prachodziać. Palaki nas vielmi nie lubili. Nienavidzieli rasiejcaŭ. I całkam słušna. Kolki ich dzialili j akupavali. Zaraz idealnyja adnosiny. Kali vam chto dapamahać budzie, to pierš-napierš palaki. Ja niadaŭna havaryŭ ź ich premjer-ministram. Jon zapytaŭ, što zrabić dla Rasiei. Ja jamu kažu, nie dla Rasiei. Vam zaraz treba ŭsio dla Biełarusi rabić. Voś tam vy možacie dapamahčy realna. Rasiei zaraz ničym nie dapamožaš. Biełarusy vam ščyra sympatyzujuć. Blizkaja nacyja, rodnasnyja movy. Kolki viakoŭ u adnoj vupražcy. I nichto inšy, jak palaki, vam nie dapamoža. Moža być, jašče Litva. Ale ŭ vašaj sytuacyi, u jakoj dobra bačna, dzie čornaje, a dzie biełaje, dabro nia moža nie paramahčy. Tamu ŭ vas napieradzie piać hadoŭ ciažkaj pracy. Ale jana akupicca spaŭna.
