Edvard Tarlecki:
Paŭdzikaje hramadztva nia moža być talerantnym
«Adzin naš viadomy dziajač pajšoŭ prasić palityčnaha prytułku, ubačyŭ čarnaskuraha aficera emihracyjnaj słužby i nie pajšoŭ na interviju, skazaŭšy: «Jon čorny, jak jon moža razumieć biełaruskija prablemy?»
«NN»: Jakija mety mieŭ Vaš apošni pikiet?
Edvard Tarlecki: My sprabavali pryciahnuć uvahu hramadztva da prablemaŭ ludziej, jakija jmknucca źmianić svoj poł. Siońnia ŭ Biełarusi dazvoł na heta daje admysłovaja kamisija, u jakoj jość pradstaŭniki ministerstvaŭ justycyi, unutranych spravaŭ, adukacyi dy abarony. My ličym, što takoje pytańnie musić vyrašać vyklučna medycynski kansylijum. Da taho ž, źmianiać poł dazvolena tolki z 21 hodu, i my vystupajem za admienu abmiežavańniaŭ pa ŭzroście. Heta treba vyznačać u kožnym kankretnym vypadku.
«NN»: Kolki ludziej u Biełarusi siońnia žadajuć źmianić poł?
E.T.: Zarehistravana 73 čałavieki. Darečy, u Biełarusi takija aperacyi pravodziać daŭno, hadoŭ 20 užo, u 4-aj klinicy i ŭ Baraŭlanach. Kažuć, falasy ŭ nas u 4-aj klinicy robiać adny ź lepšych u Eŭropie. Były ministar achovy zdaroŭja BSSR Saŭčanka hetym zajmajecca. Jon byŭ kaliści za heta źniaty z pasady.
«NN»: Vy nie baiciosia, što, pryciahvajučy ŭvahu da prablemaŭ transseksuałaŭ, Vy možacie, naadvarot, pavialičyć nehatyŭnyja nastroi ŭ hramadztvie?
E.T.: Transseksuały — heta taksama hramadzianie Biełarusi. Kali biełarusy chočuć pabudavać hramadztva, dzie čałaviek maje pravy, dzie jon moža raźličvać na dapamohu nia tolki dziaržavy, ale, u pieršuju čarhu, supolnaści, biełarusam treba vučycca. Treba być padrychtavanymi da taho, što ludzi, jakija chočuć źmianić poł, majuć prava heta zrabić. Adbyłasia trahiedyja, ludziej padušyli ŭ pierachodzie — chavali ŭsie, hrošy źbirali ŭsie. Taksama treba razumieć, što kali čałaviek adviarhaje svoj poł — u jaho trahiedyja, čałavieku treba dapamahčy.
«NN»: Isnuje teza ab tradycyjnaj talerantnaści biełarusaŭ. Jak jana suadnosicca z Vašym dośviedam?
E.T.: Jakaja moža być talerantnaść u paŭdzikaha hramadztva, jakoje nia moža naładzić ani palityčny, ani sacyjalny dyjaloh? Prosta ŭziali aŭtamatyčna stereatyp ź siaredniaviečča, što voś žyli razam pravasłaŭnyja, katoliki, dy «pabudavali» bajku. Na samoj spravie treba pravodzić vialikuju aśvietnickuju rabotu, vučyć ludziej, što jość inšyja dumki, jość inšyja ludzi, jakich treba pavažać, da jakich treba prysłuchoŭvacca. Jakaja moža być talerantnaść paśla takoha vialikaha peryjadu savieckaha budaŭnictva, kali inšadumstva nie pavažałasia? Biełaruskaje hramadztva vielmi nietalerantnaje, hamafobnaje j rasisckaje. Heta bolš za usio bačna na pabytovym uzroŭni. Palityki, hramadzkija dziejačy mohuć śviedčyć publična svaju talerantnaść. Ale voś pryjšoŭ adzin viadomy dziajač biełaruski prasić palityčnaha prytułku, ubačyŭ aficera emihracyjnaj słužby z čornaj skuraj i nie pajšoŭ na interviju, skazaŭšy: «Jon čorny, jak jon moža razumieć biełaruskija prablemy?» I heta adzin sa śvietačaŭ biełaruskaha Adradžeńnia, jak by pradstaŭnik prahresu.
«NN»: Vy asabista sutykalisia z hamafobijaj siarod dziejačoŭ biełaruskaj apazycyi?
E.T.: Jany razumiejuć, što kali mnie heta skazać adkryta, ja hetaha prosta tak nie pakinu. Tych, kamu za 30, pierarabić vielmi składana. Bolšaść talerantnych — heta moładź. My časopis vydajem, da nas prychodziać listy ad ludziej paśla 30 hadoŭ, i ŭ asnoŭnym vykazvajuć niezadavalnieńnie, što pa-biełarusku drukujem.
«NN»: Vychodzić, pradstaŭniki seksualnych mienšaściaŭ — taksama nia ŭzor talerantnaści?
E.T.: Jany takija ž ludzi, jak usie astatnija. Hiei, leśbijanki chvarejuć na tyja samyja chvaroby, jak usie. Možna skazać, što jany kryšku bolš talerantnyja, ale heta tyja, chto ŭśviedamlaje siabie hiejami ci leśbijankami. Ale ž bolšaść hetych ludziej siońnia chavajecca. Homaseksualisty, jakija znachodziacca siońnia na roznych vysokich pasadach, jany jašče j chvarejuć na hamafobiju. Jany adkryta nie pryznajucca, chto jany takija. I nam zaminajuć, bajučysia, što z-za taho, što ŭźnikajuć niejkija vydańni, ich vykryjuć.
