Čačenski multymiljaner nie škaduje hrošaj na vyzvaleńnie baćkaŭščyny
Jakija hrošy stajać za čačenskimi niezaležnikami? Čačenskija. Adzin z tych, čyje finansy iduć na padtrymku madžachiedaŭ — miljaner Chodžachmet Nuchajeŭ.
Postać nastolki kalarytnaja, što ŭ Anhlii Frederyk Forsajt vydaŭ pra jaho knihu, jakaja nazyvajecca The Icon, a palaki i halandcy ciapier zdymajuć ramantyčny dakumentalny film.
U 1975 hodzie małady student-juryst razam z šaściu ziemlakami zasnavaŭ u Maskvie tajemny Kamitet vyzvaleńnia Čačenii. Kamitet adrazu padumaŭ pra hrošy na hetuju spravu i zaniaŭsia prodažam džynsaŭ. Hetaj hrupoŭcy nakanavana było stać adnoj z najlepš arhanizavanych paŭlehalnych kamercyjna-klanavych hrupaŭ u Maskvie, a Nuchajevu — multymiljaneram.
«Ščyra kažučy, ja nie adroźnivaŭ, dzie hrech, dzie čyścinia, — kaža Nuchajeŭ u interviju niamieckamu časopisu Die Woche, — bo nie było kali dumać. Ale padśviadoma ja ŭžo tady staviŭ na kreŭnaje svajactva, prapanoŭvaŭ čačenskim kamersantam dbać pra ŭłasnuju biaśpieku praz uzajemadapamohu svajakoŭ. Kali hetaha nie chapała, tady ja sam arhanizoŭvaŭ usich da supolnaj abarony».
Pra Nuchajeva chodziać lehiendy: u 1989 hodzie jaho vyklikali «na razmovu» dvanaccać maskoŭskich kryminalnych bosaŭ. Zaprapanavali pryniać ichnyja kodeksy j praviły honaru i žyć pavodle zakonaŭ rasiejskaha złačynnaha śvietu, ale jon adkazaŭ im: «Vy ŭ najlepšym vypadku možacie stać ludźmi honaru, a my, čačency, naradžajemsia takimi». Pačałasia stralanina, a paśla j sapraŭdnaja vajna, u vyniku jakoj zahinuli ŭsie dvanaccać aŭtarytetaŭ. Nuchajeva šmatkroć aryštoŭvali, trojčy sudzili, usiaho jon za svajo žyćcio adsiedzieŭ cełyja siem hadoŭ, paśla apošniaha aryštu (u 1991 hodzie) uciok z turmy. U 1994-m mienavita jon farmavaŭ słužbu zamiežnaj vyviedki Čačenii, u 1995-m jaho paranili pad Hroznym, i tady jon zaniaŭsia ŭ Baku i Stambule arhanizacyjaj padtrymki dla čačencaŭ dy naładžvańniem kantaktaŭ na Zachadzie. Mienavita jon arhanizavaŭ i prafinansavaŭ vizyt Maschadava ŭ Londan i pajezdku čačenskaj delehacyi na sustreču ABSE ŭ Stambule.
Jahony kamentar da siońniašniaj sytuacyi: «Kamunikacyi pierakrytyja, ale rasiejcy nie kantralujuć miažy z Hruzijaj». «My mahli b choć ciapier dasyłać tudy dadatkovyja hrošy, ale našyja suajčyńniki spytalisia: našto? Sapraŭdy, u ich usio dla zmahańnia jość, a zbroju jany peryjadyčna zachoplivajuć u rasiejcaŭ. Tolki mała pieramahčy i ŭ hetaj, druhoj vajnie, kali my možam znoŭ prajhrać mir».
Były mafijozi maje ŭłasnyja idei ŭrehulavańnia sytuacyi na Kaŭkazie. Jon kaža, što vajnu Rasieja viadzie nia tolki dziela kantrolu za naftaj, ale j dziela ŭmacavańnia svajho prestyžu «vialikaj dziaržavy», jakaja ŭmieje naviazać svaje intaresy navat kułakom. Kaŭkazcy ž, kab mahčy supraćstajać, musiać abjadnacca ŭ dziaržavu-tavarystva tradycyjnaha dla siabie kštałtu, zasnavanaje na pryncypie kreŭnaha svajactva. A čačenski narod pavinien pakazać inšym kaŭkazcam prykład: «Vaŭki pavinny viarnuć sabak nazad u zhraju».
Harantami biaśpieki ŭ dziaržavie, pabudavanaj pavodle pryncypaŭ Nuchajeva, byli b starejšyny rodaŭ. Vybirać kiraŭnika supolnaści jon taksama chacieŭ by praz svajackija struktury — spačatku na ŭzroŭni siamji, tady — rodu i klanu i hetak da dziaviatki pravadyroŭ plamionaŭ, što kirujuć usioj nacyjaj. «Kali praź dziesiać hadoŭ pamruć Alijeŭ i Ševardnadze, dyk tolki čačenski prykład zmoža praduchilić chaos».
Nuchajeŭ zajmajecca i praktyčnaj dziejnaściu. U 1998 jon zasnavaŭ Kaŭkaskuju Ekanamičnuju Supolnaść (KES). KES maje štab-kvateru ŭ Londanie i adździaleńni ŭ Hroznym, Tbilisi, Baku, Stambule, Tehieranie, Varšavie i Vašynhtonie. Na zadumu stvaralnika hetaja kantora musić stać ekanamičnaj asnovaj novaj kaŭkaskaj supolnaści.
Biahučyja spravy supolnaści viadzie Mansur Jachimčyk, palak, što naviarnuŭsia ŭ isłam, kolišni student Oksfardu. Spravy ichnyja jduć: tolki ŭ Baku jany trymajuć 80 charčovych supermarkietaŭ i cementavy zavod.
Vyhladaje hetki šerah trochi dziŭna — šejp, rod, fondavaja birža, supermarkiet, džynsy... Nibyta ŭtopija. Ale Nuchajeŭ nastrojeny rašuča — jon nie škaduje hrošaj na padtrymku ŭciekačoŭ, a 200 mužčynaŭ jaho rodu vajujuć z rasiejcami.
Siarhiej Radštejn
