Vybary napieradzie
Abrańnie pałaty pradstaŭnikoŭ nia maje absalutna nijakaha značeńnia
Jak zaznačyŭ adzin ź siabroŭ eŭrapiejskaje parlamenckaje trojki Volfhanh Berent (Rada Eŭropy), “kali nie było ŭmovaŭ dla svabodnych i spraviadlivych vybaraŭ, dyk vyniki vybaraŭ nia mohuć być pryznanyja”. Pałata № 2 budzie adyhryvać tuju samuju dekaratyŭnuju rolu, što j papiaredniaja. Tamu kazać pra niejkija ŭroki, što dała apazycyi hetaja kampanija, prosta niemahčyma. Chiba što možna zaŭvažyć, što “vertykal” pakarała raskolnikaŭ: u stalicy vybary aficyjna adbylisia skroź, akramia troch akruhaŭ, dzie balatavalisia lidery apazycyjnych partyjaŭ, jakija nia brali ŭdziełu ŭ bajkocie, - M.Statkievič, S.Kalakin dy S.Hajdukievič. Zatoje vybary čamuści adbylisia ŭ mienskich akruhach, pa jakich išli deputaty Viarchoŭnaha Savietu 13-ha sklikańnia Volha Abramava j Uładzimier Navasiad. Pieršaja viadomaja tym, što ŭznačalvaje biełaruski “Jabłyk”, jaki biasplonna ŭdzielničaŭ u letašnich vybarach u miascovyja saviety, a druhi zapomniŭsia svaim rašeńniem adklikać u listapadzie 1996 h. svoj podpis za impičment Łukašenku, bo “vielmi cisnuli na baćkoŭ”. Vidavočna, ułady nie nastolki durnyja, kab nie puścić u dekaratyŭnyja deputaty dekaratyŭnuju apazycyju.
Usie hramadzianie Biełarusi, što stała žyvuć za miažoju dy nia vielmi časta chodziać u ambasady, byli dałučanyja da mienskich akruhaŭ Kalakina j Navasiada. U Kalakina jaŭki nie było, u Navasiada jana čamuści jość. Zrešty, u svaich akruhach Abramava dy Navasiad tolki na druhim miescy, jak i eks-premjer Viačasłaŭ Kiebič z 29% hałasoŭ u Maładačanskaj sielskaj – jon sastupaje staršyni kałhasu “Jachimoŭščyna” sp.Bažku, jaki sabraŭ 45%. Pralacieli i ciapierašnija deputaty S.Liŭšyc dy Ŭ.Jahoraŭ. Ciažka kazać pra narmalnych ludziej u pieršaj pałacie, ale hetyja, zdajecca, byli mienavita takimi. Sa starych zastalisia A.Małafiejeŭ, U.Kanaploŭ dy I.Paškievič. Kažuć, što mienavita jany buduć zmahacca pierad Łukašenkam za śpikierskaje kresła ŭ pałacie.
U druhi tur vyjšaŭ adziny liberał-demakrat A.Vahanaŭ, kiraŭnik firmy “Łada-OMS”, što źviazanaja ź niaŭdałym fordaŭskim zavodam pad Mienskam, ale i jon admoviŭsia padparadkavacca rašeńniu ŁDP źniać usich svaich kandydataŭ dy vyjšaŭ z partyi. Kankurentam Vahanava budzie Ju.Dańkoŭ, čałaviek z kryminalnym minułym, jakoje apisała “Biełorusskaja hazieta”. Hetaje ž vydańnie padkreślivaje, što tolki “Dańkoff-klub” z usich mienskich ustanovaŭ takoha kštałtu admoviŭsia ad udziełu ŭ antynarkatyčnaj akcyi. Jašče adzin kandydat “Dańkoff-klubu” vyjšaŭ u druhi tur u Staravilenskaj akruzie, balatujučysia ad… KPB. Jašče adna padobnaja kandydatka balatujecca ŭ mienskaj Sucharaŭskaj akruzie - V.Hołubieva z rasiejskaha telekazyno “Što? Dzie? Kali?”
Try kanstytucyi j try parlamenty
Biełaruś ciapier maje 3 kanstytucyi: 1994 h., z referendumnymi papraŭkami 1996 h. dy jašče ichnaja supolnaja častka, jakuju pryznajuć usie. Biełaruś maje taksama 3 parlamenty. Heta Viarchoŭny Saviet 13-ha sklikańnia ŭ dvuch varyjantach (vuzkim apazycyjnym dy šyrokim ź dźviuma sotniami deputataŭ, ułučna z pałatnymi, bolšaść ź jakich nie pieraabrałasia ŭ pałatu № 2, ale de jure zastałasia siabrami VS-13) i nacyjanalny schod.
Jakoje tut moža być vyjście? Vidać, treba karystacca dośviedam Bałtyi. Abranyja jašče za SSSR Viarchoŭnyja Saviety, nielehitymnyja z punktu pohladu daakupacyjnych zakonaŭ, abvieścili deklaracyi niezaležnaści dy adnavili staryja kanstytucyi. Ale ci zmoža choć adzin deputacki korpus heta zrabić, niachaj sabie VS-13 u najbližejšaj budučyni abiacali pryznavać adzinym zakonnym biełaruskim parlamentam ZŠA dy ABSE? Nie. Heta zrobić tolki novy prezydent.
U Biełarusi budzie svoj scenar
Alaksandar Łukašenka maje racyju, kali kaža, što tut Kaštunicy nia budzie. Ale Łukašenka prajhraje prezydenckija vybary ŭ nastupnym hodzie. Pryčyna - narod stamiŭsia, što zaśviedčyli j apošnija vybary ŭ pałatu. Ad zanadta jaskravych prezydentaŭ stamlajucca nia bolš jak praz 7 hod ichnaha panavańnia. Michaił Harbačoŭ kiravaŭ ź viasny 1985 hodu da vosieni 1991-ha, Barys Jelcyn - ad zimy 1992 hodu da zimy 1999-ha. Abodva pačali jak usienarodnyja kumiry, a skončyli jak biezdapamožnyja bałbatuny. Abodva syšli niečakana pavodle taktyki, ale čakana pavodle stratehii. Biełarusy nia vyniatak, ale majuć svaje asablivaści.
Da taho ž Łukašenku, jak i Kiebiču, u pieradvybarčaj baraćbie buduć dapamahać tyja ž Miaśnikovič i Zamiatalin z tymi samymi metadami, technalohijami dy maralna niačystymi mas-medyjami. Pa-druhoje, jak i Kiebič, jon šmat abiacaŭ, ale narod nie daruje šmathadovych pustych abiacanak na tle inflacyi. Pa-treciaje, jak i Kiebiča, Šuškieviča dy Miłošaviča, jaho ź lohkaściu śpiša ŭ archiŭ Kreml.
Što maje zrabić novy prezydent?
Što maje zrabić novy prezydent? Padpisać usiaho dźvie papiery: dekret pra adnaŭleńnie dziejańnia Kanstytucyi 1994 h. dy ŭkaz pra pryznačeńnie vybaraŭ u Viarchoŭny Saviet 14-ha sklikańnia.
Takaja prahrama zdolnaja abjadnać usich biełaruskich apazycyjaneraŭ. Treba ŭžo zaraz, da vyłučeńnia kandydataŭ, napisać prostyja dy ahulnazrazumiełyja punkty hetaje prahramy, sutnaść jakoje - “zmahajemsia razam nie za pasadu, a za paradak dy ŭsie pasady”. Treba, kab heta byŭ pretendent, nie skamprametavany supracoŭnictvam ź ciapierašnim režymam. Kab jon byŭ čałaviekam biełaruskaje kultury. Kab na kastryčnickich vybarach jon vystupaŭ za bajkot. Kab mieŭ charakternaje proźvišča.
Hałoŭnaje - nia spać u šapku. A raptam daterminovyja vybary?
Jurys Okryŭs
