Vodhuki
Nacyjanalistyčnyja bryhady
Siarhiej Bałachonaŭ, Homiel
Točacca dni, źjadajucca nočy. Stajecca ŭsio bolšaja kolkaść narodu, jakaja zakładaje spadzievy na vieraśnioŭski revanš. Zdajecca, što tymi vybarami skončycca i Biełaruś, i bieły śviet.
“Tysiačy biełarusaŭ źbirajucca emihravać u vypadku pieramohi Łukašenki na vieraśnioŭskich vybarach”, — piša “NN”. Ujaŭlajecie, jak hučała b ŭ 1864 h.? “Tysiačy lićvinaŭ i palakaŭ źbirajuca pakinuć kraj u vypadku, kali imperatar nie zamienić Muraŭjova”. Hłupstva. Zališni fanatyzm vakoł vybaraŭ niebiaśpiečny rospačču, apatyjaj, psychalahičnym zryvam, kali sprava paślizhoča pa zusim nia našaj kalainie. Nasamreč, jak mnie bačycca, najhałoŭniejšaja zadača palahaje ŭ tym, kab praciahvać hadavać narmalovaje hramadztva. I chto skaža, što jeździny Arłova z Bartosikam u Barań mienš plonnyja dla Biełarusi, čym biaskoncyja seminary dla adnych i tych samych asobaŭ?
A vydavieckaja sprava? Ciažka, ale jość ludzi, jakim padabajecca vydavać, i jość na tyja vydańni čytačy. Byvajuć małatyražki (niedziaržaŭnyja, viadoma), u jakija dziasiatkami prychodziać listy. Tut pakazalny prykład homielskaha vydańnia “UndergroŭnD”. Prablemy pankaŭ, reperaŭ, bajkieraŭ i h.d. u biełaruskaj movie klasyčnym pravapisam. Ludzi prosta nievycierpna čakajuć novych numaroŭ, na jakija redaktar — 18-hadovy chłopiec — znachodzić hrošy j mažlivaści druku navat paŭzboč resursavych centraŭ.
Darečy nakont apošnich. U Biełarusi isnuje značnaja kolkaść niaŭradavych arhanizacyjaŭ, jakija majuć ofisy z faksami j e-mail'ami. Nie biarusia nazvać dakładnuju kolkaść. Mianie cikavić, niaŭžo hetak ciažka adpravić u Miensk na jakoje radyjo svaje biełaruskamoŭnyja zajaŭki ź vinšavańniami j pieśniami da kalehaŭ? Čamu ja nie mahu pa tym samym “ROKSie” poruč ź vinšavańniami supracoŭnikaŭ usialakich TAA “Vinciki-špunciki” zamović biełaruskija słovy dla jakoha-niebudź siabra? Kali my jość, našuju prysutnaść treba zaznačać.
V.Akudovič narakaje, što biaz NAS budujucca darohi j masty. Myślar hety zaŭždy vyznačaŭsia ŭ svaich tekstach pesymizmam. Ale mnie śmiešna ŭjaŭlać sp.Valancina, jaki kłaŭ by plitku na chodnikach na praspekcie Skaryny ŭ Miensku ci ŭ nas na Savieckaj. My adasoblenyja ad hramadztva na stolki, na kolki dajem sabie volku adasobicca. I ŭ pryncypie možna było kolki razoŭ na hod źbirać “nacyjanalistyčnyja bryhady” dy jechać zmahacca za ŭradžaj. Niachaj u televizary nie pakažuć, ale ž kankretnyja viaskoŭcy ŭbačać i pačujuć. Užo niešta.
Adnak, jak ni krucisia, prablema “demakratyčnaj apazycyi” ŭpirajecca i ŭ adsutnaść niedziaržaŭnych radyjo i televizii. Zdajecca, nichto za toje tak i nie biarecca. “Usio adno zabaroniać”. Chutka tak i dziaciej pładzić strašna budzie — a raptam zabaroniać?
Viera spasie
Siońnia atrymała čarodny 23-ci, za 4 červienia, numar “Našaj Nivy”. Dziakuju za nadsłańnie jaho.
Artykuł Valancina Akudoviča “Biaz Nas” napisany pryhoža, umieła, razumna j, zdavałasia b, lahična, a ja ź im anijak nie mahu pahadzicca. Usia maja jaźń pratestuje. Ja nie sudžu Aŭtara: jon piša z bolem dušy, i jon “taptaŭ čaraviki” na šeściach za niezaležnickija ideały, a ja — nie. Tym nia mienš, ja ź im nie zhadžajusia. Kožny niezaležnik, zmahar za ideały 25 Sakavika — heta našaja — biełaruskaha narodu — kaštoŭnaść, nadzieja na vyžyćcio biełaruskaje nacyi, nadzieja Biełarusi na vyzvaleńnie. Aŭtar artykułu pieražyvaje, što nas, niezaležnikaŭ, — mienšaść u biełaruskim narodzie. Dziva što: nas z 30-ch hadoŭ, a to j raniej, systematyčna, planamierna vyniščajuć. Stralajuć u Kurapatach, Čaluskinskim parku, zamučvajuć u astrohach, ssyłajuć u Sibir, vyhaniajuć u emihracyju. A niezaležniki ŭsio žyvuć, i skul jany biarucca! U 20-ch hadoch u Vilni palaki śmiajalisia, što ŭsich biełaruskich dziejačoŭ možna pasadzić na adnoj kanapie. I biełaruskija dziejačy hetym nie źniaviervalisia, a rabili svaju achviarnuju rabotu, pładami jakoj dasiańnia žyvicca biełaruski narod.
Nie zhadžajusia, što “my, niezaležniki”, niepatrebnyja, bo j tak usio “biaz nas” robicca. Biełaruś budujecca pad dyktoŭku akupanta, tak, jak heta patrebna Maskvie. Pierš za ŭsio Maskvie, a značyć — i “biełaruskamu narodu” niepatrebnyja niezaležniki, jakija sami na svajoj ziamli chočuć być haspadarami. I “biaź ich” — niezaležnikaŭ — Biełaruś budzie budavacca i pa darozie źniščać histaryčnyja zdabytki.
Dy pavodle artykułu niezaležniki nia tolki niepatrebnyja, a j škodnyja. Adharadzilisia ad “biełaruskaha narodu”, jaki biaź ich byŭ ščaślivy, śviatkavaŭ pieršamajskija j kastryčnickija śviaty dy ŭsłaŭlaŭ pieramohu nia lepšaha za hitleraŭcaŭ akupanta. A ciapier niezaležniki zabirajuć ad “biełaruskaha narodu” ščaślivaje žyćcio, dyk “biełaruski narod” ad ich — niepatrebnych niezaležnikaŭ — adharadziŭsia.
Byccam by tak. Ale ci tyja niezaležniki, prykładam, Našaniŭcy, Beneeraŭcy, Beneefaŭcy, Paźniakoŭcy dy tyja, što miašacca ŭ palityku bajacca, bo davoli ŭžo ŭ ichnych siemjach było achviaraŭ abahaŭlanaha “biełaruskim narodam” rasiejskaha kamunizmu, ci jany nia častka biełaruskaha narodu?! Napeŭna, nie prylacieli jany ź Miesiaca ci Marsu... Ci hetaja častka biełaruskaha narodu, zdarovaja j tvorčaja, nia maje prava być, žyć i damahacca taho, u što vieryć — damahacca być haspadarami na svajoj ziamli?! Maje prava! I žyć budzie, vyžyvie, bo jana zdarovaja. I jak Śviatoje Piśmo kaža, Ich — Niezaležnikaŭ, a ź imi j Biełaruś — “Viera spasie”. Možna j nia vieryć Śviatomu Piśmu, ale kožny viedaje, što ź vieraj možna “łobam mur raźbić i hory varočać”. A napeŭna, jak pišuć zachodnija navukoŭcy, viera tvoryć cełyja cyvilizacyi, a źniavierańnie, cynizm ich niščyć.
Vitaju Vas, Darahija Našaniŭcy, z 10-mi ŭhodkami isnavańnia adnoŭlenaj “Našaj Nivy”. Słava Vam i tym, što ŭ 1991 h., paśla troch čverciaŭ stahodździa, uznavili tradycyju j pracu Našaniŭcaŭ 1906 h. Na 5-yja ŭhodki taje histaryčnaje “Našaje Nivy” Janka Kupała ŭ pryvitalnym numary “Našaj Nivy” vieršy pisaŭ: “Ziernie kinutaje ŭ nivy, uschodzie j krasuje”. Adnoŭlenaja “Naša Niva” i jość krasavańniem słovaŭ-pracy histaryčnych Našaniŭcaŭ. I Vašyja ziernie-słovy, što vy pišacie ŭ “Našaj Nivie”, padajuć u sercy biełarusaŭ, “uschodziać i krasujuć” i nie ŭ adno jašče žniva daduć bahaty plon.
Žadaju Vam duchovaj siły j viery “ŭ narod i kraj svoj” i samich siabie. Žadaju Vam, kab Vašyja pasievy ŭ “Našaj Nivie” ŭzychodzili, krasavali j davali bahaty plon.
Žyvie “Naša Niva”!
Žyvie Biełaruś!
Dr. Raisa Žuk-Hryškievič, Taronta
