Z teleekranaŭ hučyć: «Dziaržaŭnaja idealohija — heta kali svoječasova vypłačvajucca pensii i zarobki, kali ŭ lutuju ściužu ciopła ŭ chacie» i h.d. Adnak pensii, zarobki, elektryčnaść, chakiejnyja pałacy — heta sacyjalnaja palityka, a nie idealohija. Kali hruntavacca na aznačeńniach paniatkaŭ «idealohija» i «dziaržava» ŭ Biełaruskaj encyklapedyi, dyk dziaržaŭnaja idealohija — heta systematyzavanaje tearetyčnaje abhruntavańnie intaresaŭ sacyjalnaj hrupy, jakaja maje palityčnuju ŭładu.
Kali Biełaruś atrymała niezaležnaść, u krainie samaj vialikaj była supolnaść z nazvaj «saviecki narod». Charakternymi rysami hetaj sacyjalnaj hrupy jość radykalizm (što da ŭziaćcia ŭłady), tatalitaryzm (jak metad utrymańnia ŭłady), valuntaryzm u ekanomicy, ateizm u relihijnaj sfery, rasiejskamoŭnaść (jak vyraźnik «internacyjanalnych» pamknieńniaŭ). Jana maje svaje tradycyjnyja śviaty (7 listapada, 23 lutaha) i kulturu, abmiežavanuju ŭ prastory-časie historyi savieckaha narodu.
Hetaja supolnaść nia zdolnaja była ŭspryniać niezaležnaść. Mienavita tamu ŭ Biełarusi zachavalisia ź nieistotnymi źmienami ściah, hierb, himn časoŭ BSSR, rasiejskaja mova atrymała status dziaržaŭnaj; centram pryciahnieńnia zastałasia Maskva.
Ale saviecki narod u suverennaj Biełarusi ŭžo nia maje ŭ jakaści adzinaj marksiscka-leninskuju idealohiju, praduktam jakoj jon źjaŭlajecca. Tamu my bačym rehres hetaj supolnaści i stratu joju ŭłady. Zatoje adbyvajecca prahres dźviuch inšych samych bujnych sacyjalnych hrupaŭ — rasiejskaj i biełaruskaj. Pieršaja padmacoŭvajecca duchoŭna i materyjalna z boku Maskvy, a druhaja musić spadziavacca tolki na svaju dziaržavu.
Hetyja hrupy składajucca nie na asnovie nacyjanalnaj prynaležnaści, ale adpaviedna bačańniu našaj krainy biełaruskaj albo rasiejskaj pavodle źmiestu. «Saviecki narod» źjaŭlajecca bazaj dla pašyreńnia rasiejskaj sacyjalnaj hrupy i adpaviednaha pierachodu ŭłady da jaje.
Nia dziva, što dziaržaŭnaja idealohija ŭ Biełarusi maje rasiejskuju skiravanaść dy čakaje svajho vydańnia ŭ navukova abhruntavanym vyhladzie. Dumaju, ź jaho my daviedajemsia ab «rasiejskaj čyścini» biełarusaŭ, ab našych «čysta rasiejskich» i ichnich niačysta maskoŭskich intaresach. Pra toje, što my ŭrešcie zmacujem naša rasiejskaje adzinstva šlubam u supolnaj rasiejskaj pravasłaŭnaj carkvie, i h.d. Takaja dziaržaŭnaja idealohija vyrašaje los biełaruskaj nacyi nie na jaje karyść.
Ihar Chamienka, Miensk
