Niadaŭna daviałosia mnie paŭdzielničać u konkursie, pryśviečanym 50-hodździu Biełaruskaj słužby radyjo «Svaboda».
Treba było napisać ese na temu «Maja Svaboda». Pisać było pryjemna — i ja staŭ adnym ź piaci (samym, darečy, maładym) pieramožcaŭ konkursu.
A voś hetyja radki ja pišu z kardynalna supraćlehłym pačućciom — prykra j niepryjemna… Zajšoŭ u biblijateku pobač z domam pačytać u «Narodnaj voli» interviju Pita Paŭłava, a mianie jak abuchom pa hałavie: «Hetaj hazety vy bolš nia znojdziecie ni ŭ adnoj biblijatecy, — kaža siarednich hadoŭ žančyna i dadaje: — Na žal…» Kali jana vymaviła hetaje «na žal», ja zirnuŭ joj u vočy — i zrazumieŭ jaje…
Uviečary taho ž dnia hladzieŭ, vyhodna ŭładkavaŭšysia na kanapie, klasyku francuskaha kino — film «Napaleon». Adzin z epizodaŭ: małady dyktatar, jaki tolki što pry dapamozie zbroi prysvoiŭ sabie tytuł Pieršaha Konsuła, na Kalady ŭ bliskučaj karecie jedzie sa svajoj žonkaj u Operu. Pryhažunia kaža da svajho suženca: «Jaki ty ŭ mianie małajčyna, i hazety pra ciabie tak dobra pišuć!» — «Dla hetaha mnie daviałosia zakryć 60 ź ich…» Mianie treci raz za dzień pierasmyknuła. Viadoma, paraŭnoŭvać Napaleona j pieršy tvar čynavienskaj Biełarusi nie vypadaje, ale sama sutnaść dyktatury ŭ hetaj cytacie navidavoku.
A ŭvohule ja moh by i nie hladzieć francuskaje stužki, kali b, pryjšoŭšy ŭ aznačany čas ź siabrami j siabroŭkami da klubu «Blindaž» na licejski kancert, nie pačuŭ: «Kancert zabaranili». Prosta patelefanavali za try hadziny j skazali: nie pravodzić. I znoŭ nie spatrebiłasia anijakich tłumačeńniaŭ.
Niekali, u vielmi dalokija časy, jašče Hielvecyj skazaŭ: «Zhryzoty sumleńnia pačynajucca tam, dzie kančajecca biespakaranaść». Mnie cikava, ci jość jany, tyja zhryzoty sumleńnia, u ludziej, jakija z takoj lohkaściu zabaraniajuć dy admianiajuć toje, na što było pakładziena šmat pracy!
U lubym vypadku pieražyty dzień ja dla siabie achryściŭ «Dniom pazbaŭleńnia voli». Pasłužlivym ža čynoŭnikam ź Ministerstva kultury j tym, pierad kim jany vysłužvajucca, chočacca adno nahadać: piakučaja kryŭda prosta tak nie darujecca!
Aleś Kvitkievič, Miensk
