Rasieja na parozie XXI st. pakutliva, marudna, ale raźvitałasia sa svajoj kamunistyčnaj rakaŭkaj, u jakoj prasiedzieła vosiem dziasiatkaŭ hadoŭ. Napeŭna, niezvarotna. Ciapier słovy «Rasieja» i «balšavizm» užo nia tojesnyja. Na źmienu, hetaksama pakutliva j marudna, prychodzić niešta inšaje, akreślić jakoje ja nie biarusia. Ale vidavočna, Lenin — užo nie nacyjanalny rasiejski hieroj.
I jahony maŭzalej siońnia — adno turystyčnaja zabaŭka. Niedaremna adpali dyskusii adnosna jaho losu. Miarkujučy pa rasiejskich medyjach siońnia, Lenin — hrešny charyzmatyk, jaki zakłaŭ padvaliny najnoŭšaje Rasiei, zamardavaŭ miljony ludziej i skaraciŭ jaje terytoryju. Takim čynam, bačańnie jahonaje roli ŭ rasiejskaj historyi pakrysie nabyvaje całkam inšaje traktavańnie, čym toje, što isnavała za savietami.
A chto ž taki Lenin ź biełaruskaha hledzišča? Pytańnie zusim niaprostaje dla nas, tych, chto pa-raniejšamu žyvie ŭ poli kultury, naskroź prasiaknutaj ducham savietyzmu i niekrytyčnaha staŭleńnia da kamunistyčnaje spadčyny. My žyviom u tym samym śviedamasnym asiarodku, što byŭ tut i da «pierastrojki».
Lenin, nasupierak domysłam achvočych historykaŭ, u Biełarusi nikoli nia byŭ (u adroźnieńnie ad cara Mikałaja II, naprykład). Adpaviedna, jahonaje staŭleńnie da nas farmavałasia pieravažna ź litaratury j peryjodykaŭ. Naprykład, ź niamieckich hazet, jakija jon čytaŭ u kaviarniach na emihracyi. Prypuščaju, što hetaje staŭleńnie Lenina było skažonym. Akurat na hady jahonaje emihracyi j burapiennaje zakałotnaje dziejnaści prypadaje niečuvany ŭźlot Biełaruščyny. Pa-našamu vydavałasia ŭžo kolki peryjodykaŭ, pašyrałasia kniž¬nic¬tva, paŭstaŭ dramatyčny teatar. Biełarusy hurtavalisia pa ŭłasnych arhanizacyjach i partyjach. Maštab hetaha ruchu zvonku vyhladaŭ kudy bolšym, čym tut ź siaredziny. Adpaviedna, prystupiŭšy da razvału imperyi, Lenin vyrašyŭ: «Lepiej pierasalić, čym niedasalić», — i na karyść Biełarusi.
Poŭny varyjant čytajcie ŭ papiarovaj i pdf-versii hazety "Naša Niva"
Hary Kumaniecki
