«Aj da Puškin, aj da mołodiec!» - uskliknuŭ niekali rasiejski ciozka našaha Alesia Puškina. I ja nahadała našamu Alesiu hety poklič, kali jon, adziny i pieršy, dasłaŭ mnie svoj vodhuk na moj "Vodhuk Lićvinki na knihu vieršaŭ Mai Lvovič "U ziaziulčynym barku".
Užo ž i raśpisaŭ jon mnie! "My hetkija ž nacyjanalisty, jak i byli. My lubim pjanoha Sysa, bo jon biełarus, a Maju Lvovič nia lubim, bo jana - habrejka". Ach, tak! Nu ja jamu j vydała: za jahonaje słova - maich dziesiać. Da taho ž hety, užo nie adzin dziesiatak słovaŭ, daviadziecca ciapier pierakazvać najbližejšym siabram pa Supolnaści Litvy. Praca niemałaja, dy ŭžo ž jak uziałasia za huž, nie kažu, što niaduža. Jašče j pachvaliła Alesia za toje, što jak i niekali, Pieršym uźniaŭ Naš Ściah.
"Što ž adbyvajecca?" - papytajeciesia Vy. Biez adukacyi, biaz hrošaj, biez naležnych umovaŭ, dy biez aničahusieńki, majučy ŭ sercy adno tolki Kachańnie da Boha, ja pierakłała, jak umieła, Pieršuju Knihu Ahni Johi "Klič". Kniha ŭviazana z realnymi, evalucyjnymi pytańniami našaha nacyjanalnaha žyćcia.Da prykładu, u joj jość vierš Mai Lvovič "Litva" ( s 76 ) - vodhuk na toje, jak my ź Mikołkam u 2000 hodzie pryjazdžali na Aršanskuju Bitvu. Tamu ž Puškinu ja vysyłała fotazdymki.
I syn na Pole boju jdzie,
I syn na Pole boju ŭ Voršu,
I syn - chiba jon nie Lićvin? -
Na ŭsiu noč da vohnišča.
Syn lepić vieršnika. Žyvy!
Žyvy i koń jahony!
Syn lepić vartu dla Litvy –
Litoŭskuju Pahoniu.
Žyvie Litva! Paŭstała znoŭ
Tvaim maleńkim synam.
Raście synok, raście synok,
Syn vyraście Lićvinam.
(Pieradrukavała pa pamiaci, ź pieršaha Mainaha lista; paśla byli šmatlikija praŭki Paetki; u knizie - praŭka cenzury. A mnie daspadoby pieršaje ŭražańnie, jano samaje praŭdzivaje.) Pačujcie, chto ŭmieje z vas sercam čuvać: tut užo naradziŭsia Novy Klič za Volu Ajčyny - Žyvie Litva!
Ciemrašały dy farysei napadali na mianie, bo tak było zaŭsiody, bo miljardy razoŭ ukryžoŭvaŭsia Chrystos. Voś i Baradulin, jakomu maja redaktarka Natalla Davydzienka pakazvała mašynapis "Kliča", zasiek Dzicia, choć pa-dobramu trebło b pamahčy jamu, daśviedčanamu ŭ narodnych havorkach, i , musić pry bolšych, čym ŭ mianie hrašach dy ŭładzie. 3 druhoha boku mnie j pamahali. Boh vypraviŭ mnie ŭ pomač Alesia Razanava, jaki ŭvažliva pračytaŭ i nazvaŭ moj pierakład "apakryfičnym" i niazhodnym z "kananičnym" pierakładam Natalli Davydzienka, ruskaj pa nacyjanalnaści, jakaja (tut maje racyju Puškin) nie mahła darešty i z hodnaściu skazać za naš narod, bo nia rodnaja dačka. Heta było procistajańnie ciemry dy Śviatła, mužčynskaj samaści dy žanočaj samaachviarnaści i napružanaj pracy da kryvavaha potu. Jasna, što takoje dvuchuładździe doŭha tryvać nia moža chutka jdzie Viasna. Tady ž zaznała pieraśled z boku relihijnafanatyčnych rodzičaŭ i byłoha muža, a jašče - hetkaje pryhožaje supracoŭnictva sa svaimi dzietkami, jakim davała poŭnuju volu (choć sama prymała na siabie i advodziła ad dziaciej udary ciemry; nie chvalusia, tak i pavinna rabić kožnaja maci.), a jany paśla spłočvali mnie napoŭnicu. Heta značyć, što ja niaprosta miechanična pierakłała Knihu Žyvoj Etyki (papraŭdzie, heta sučasnaja Biblija dla ŭsiaho ludztva), najpierš ja žyła pa Zakonach Žyvoj Etyki. Niekali z maleńkimi dzietkami try hady zapar,my rychtavali Litvu-97,Litvu-98, Litvu-99 u našaj chacie.Paśla jeździli ź Mikołkam u Voršu, i chłopiec lapiŭ hlinianyja Pahoni dla našych siabroŭ. A Vieranička malavała vasilki ŭ žycie dla Mai Lvovič u krytyčny dla jaje čas, prad aperacyjaj na vačach, i Paetka spłaciła vieršami, jakija ŭžo nia vykraślić z našaje historyi. Narešcie Vitalik samatužna vydaŭ knihu maich vieršaŭ "Lićvinka". Dzieci maje zusim nie abłudy.
I našto nam spračacca, raźbivać iłby, chto tut važniej: mužčyna ci žančyna, kali my roŭnyja?! Kamu kolki dadziena, z taho stolki j vymahajecca. A pra žydoŭ, jakich biełarusy nazyvajuć "habrejami", trapna skazaŭ, svoječasova papiaredziŭ usich nas moj Nastaŭnik Jan Piatroŭski; i ja vypraŭlała moj abrazok "Prosta fakty" - hetkuju asabovuju reč, usim addanym siabram Supolnaści Litvy, u jakich užo nie sumniavałasia.
Nu j što vy budziecie rabić sa mnoj, Lićvinkaj? Ja vam daju lejcy ŭ ruki, jak mužčynam, bo heta choraša, kali mužčyna kiruje, a žančyna siadzić pobač i natchniaje mužčynu. Moža budziecie pužacca, uparcicca, dziacinicca ci źviahać, paklopničać, nyć, jak heta robiać słabaki? Nu dyk hetkimi i zastanieciesia ŭ historyi - źviahałami, paklopnikami, nycikami. Albo - Mužčynami. Vybar za vami.
Pryniziŭšy žančynu, mužčyna prynižaje samoha siabie. Ci ž nia hańba budzie vam? A ja budu praciahvać rabić svaju Spravu, jak i pačynała - hadavać dziaciej. Žančyna, jakaja daje žyćcio narodu, maje prava rasparadzicca jahonym losam.
...Tak i pačniecca Našaja Litva, albo ŭstupleńnie ŭ žyćcio Chrystovych Zapavietaŭ, "kali dva buduć jak adno, kali žanočaje budzie mužčynskim, i kali nia budzie ni mužčynskaha, ni žanočaha".Tak Adkazaŭ 2000 hod tamu nazad Vialiki Nastaŭnik na pytańnie Sałamiei: "Kali pryjdzie vaładarstva Tvajo?" Nima čaho spadziavacca na starych beneefaŭcaŭ, na reakcyjnych piśmieńnikaŭ - možna spadziavacca tolki na siabie. I treba pilna ŭhladacca, kudy skiravany pozirki maładych, bo dzieci - heta našaja Budučynia. A ŭ mianie cełych troje dziaciej, i nima kudy dziecca ad ich. Peŭnie j na Tym Śviecie mnie nia budzie spakoju za ich...
16.03.03. Hanna Matusevič.
PROSTA FAKTY.
Na viečarynie ŭ Biełaruskaj chatcy, dzie prezentavaŭsia "Dziejasłoŭ", Barys Muski pieradaŭ ułasnuju knihu "U ziaziulčynym barku" Alesiu Paškieviču, a toj daklaravaŭ napisać vodhuki i ŭ LiM, (a kali jon patrapić tudy, i ŭ jakim vyhladzie, i ci patrapić naohuł?) a hałoŭnaje u 3-m numary "Dziejasłova". Siarhiej Paniźnik pavarušyŭsia i mnie patelefanavaŭ, što jon pieradaŭ svoj asobnik Jaŭhienu Chvaleju, a toj źbirajecca dać vodhuk u "Krynicu" ci "Słavianski śviet".(musić hedak jano ciapier nazyvajecca?). Miž tym u Memuarach majho Nastaŭnika Jana Piatroŭskaha (jakija, darečy, mnie pryvioz z Ameryki Słavamir) uzhadvajecca čas, kali Jon słužyŭ metadystam evanheličnaje carkvy. Jan Piatroŭski zanatoŭvaje ŭ tych Memuarach, što "žydy sparaližavali biełaruskuju inicyjatyvu". Michaś Skobła ŭ "Dziarečynskim dyjaryjušy" (a jon mnie dasłaŭ svaju knihu "z udziačnaściu za knihu vieršaŭ "Lićvinka"...) jak by cytuje hetyja słovy Jana Piatroŭskaha, tolki žydoŭ nazyvaje musić pa-biełarusku - "habrejami". "U ziaziulčynym barku" ja vam vysyłała dzieści ŭ červieni 2002 hodu. Pahladziecie sami. Heta adno. A druhoje... Užo ž jak acenicie: ci za lepšuju ci za horšuju (syn zrabiŭ na svaim kamputary - svaja papiera, praca, dumki - usio-usio SVAJO) svaju "Lićvinku" dasyłaju vam. Chadziła ź joj na Dziady ŭ Kurapaty i zdabyła trochi hrošaj siarod svaich prychilnikaŭ Vitaliku na kamputarnyja cacki.
Napisana dla "Našaje Nivy" i siabroŭ Supolnaści Litvy.
20.01 .03 . Hanna Matusevič.
Jak pierakazvaŭ mnie Barys, Maja pierachapiła moj Vodhuk, kab jon nie patrapiŭ u SP Ukrainy, bo jon tolki paškodziŭ by joj. A premiju joj daduć i biaz vodhukaŭ. Nu što ž, chaj dajuć. Mai-Maina, a Hańnie-Hańnina. Uznaharoda nie dla mianie. Chiba Chrystus ukryžavany dumaŭ pra ŭznaharodu?
25.03.03.
