18 traŭnia 1920 hodu ŭ Karala j Emilii (z Kačaroŭskich) Vajtyłaŭ, žycharoŭ Vadovic pad Krakavam, naradziŭsia syn, jakoha achryścili Karalem.

Uvosień 1938-ha Karal Vajtyła zapisaŭsia na adździaleńnie polskaj movy i litaratury Jahielonskaha ŭniversytetu ŭ Krakavie.

U kastryčniku 1940-ha — pačaŭ pracavać rabočym u krakaŭskaj kamieniałomni «Solvej».

U kastryčniku 1942-ha, padčas akupacyi, pačaŭ vučycca ŭ tajemnych hrupach tealahičnaha adździaleńnia Jahielonskaha ŭniversytetu jak kleryk padpolnaj duchoŭnaj seminaryi.

Uviesnu 1945 h. adbyŭsia ananimny litaraturny debiut: u štomiesiačniku «Hołas Karmela» była nadrukavana paema «Pieśnia pra schavanaha Boha». Ad 1950 h. jahonuju paeziju i paetyčnuju prozu drukavali polski katalicki štotydniovik «Tygodnik Powszechny» i časopis «Znak». Pjesy vyjšli z druku, tolki kali Karal Vajtyła ŭžo staŭ pantyfikam.

1 listapada 1946 hodu byŭ vyśviačony.

U 1946-m — vyjechaŭ dla dalejšaha navučańnia ŭ Rym.

U 1948-m — u rymskim Daminikanskim universytecie abaraniŭ doktarskuju pracu «Paniaćcie viery ŭ śviatoha Jana ad Kryža». Pačynaje vykładać u Lublinskim katalickim universytecie.

U 1954-m — atrymlivaje znak piešaha turysta: u ramkach dušpastyrskaj słužby chodzić z moładździu ŭ hornyja j vodnyja ekskursii.

U 1958-m — stanovicca dapamožnym biskupam krakaŭskim. Najmaładziejšy biskup u Polščy.

1960-y — da druku padpisana kniha biskupa Vajtyły «Luboŭ i adkaznaść».

U 1964-m — stanovicca arcybiskupam mitrapalitam Krakaŭskim.

U 1967-m — stanovicca kardynałam.

1969-y — da druku padpisana kniha «Asoba j čyn», svojeasablivy syntez tamizmu j fenamenalohii.

18 listapada 1976 hodu ŭ Varšavie kardynał Vajtyła sustreŭsia z členami padpolnaha Kamitetu abarony rabočych.

16 kastryčnika 1978-ha — upieršyniu z 1522 h. papam staŭ nieitaljaniec.

4 sakavika 1979-ha — abvieščana pieršaja encyklika Jana Paŭła II «Redemptor hominis» («Zbaŭca čałavieka»). Papa zajaŭlaje pra nieabchodnaść, kab carkva słužyła čałavieku. «Rola Kaściołu słužbovaja (...). Darohaj Kaściołu jość čałaviek». Papa zasłužyŭ sabie reputacyju vialikaha humanista. 2—10 červienia adbyłasia pieršaja pilihrymka papy na radzimu. 2 červienia ŭ kazani ŭ Varšavie papa zaklikaŭ: «Chaj sydzie Duch Tvoj! Chaj źmienić abličča ziamli. Hetaj ziamli!» Ludzi pračytyvali heta jak vodpaviedź kamunizmu i zaklik da pieramien.

15—19 listapada 1980 h. — padarožža ŭ FRH. U pramovie da pradstaŭnikoŭ Evanhielisckaj carkvy Jan Pavał II paraŭnaŭ siabie ź Luteram: «Refarmatar niekalki stahodździaŭ tamu prybyŭ u Rym jak pałomnik, a siońnia biskup Rymu prybyvaje jak pałomnik da duchoŭnych naščadkaŭ Marcina Lutera». Upieršyniu papa pramoviŭ takoje na adras pratestantaŭ.

15 studzienia 1981-ha — aŭdyjencyja dla Lecha Vałensy j kiraŭnictva «Salidarnaści». 13 traŭnia, kali papa jechaŭ na «papamabili» na płošču Śviatoha Piatra, u jaho pacelili try kuli. Adnaho z terarystaŭ, jakija ŭčynili zamach, — maładoha turka Mechmeta Ali Ahdžu — schapili, astatnija ŭciakli. Ahdža naležaŭ da fašysckaj arhanizacyi «Šeryja vaŭki». Da siońnia nieviadoma, chto stajaŭ za zamacham. 27 śniežnia, akryjaŭšy, papa naviedaŭ u viaźnicy Ali Ahdžu. Paśla razmovy ź im papa skazaŭ: «Boh padaryŭ mnie — i dumaju, nia tolki mnie, ale i jamu — łasku, kab my spatkalisia jak ludzi i jak braty».

31 studzienia — 11 lutaha 1986 h. adbyłosia padarožža papy ŭ Indyju. Jan Pavał II naviedaŭ adzin z prytułkaŭ dla samych ubohich, arhanizavany maci Terezaj z Kalkuty. 13 krasavika jon naviedaŭ ź vizytam rymskuju synahohu. Papa skazaŭ: «Vy našy ŭlubionyja braty, i ŭ peŭnym sensie možna skazać — našy starejšyja braty». Upieršyniu papa tak ušanavaŭ judejaŭ, jakich raniej carkva niaredka ckavała.

7 červienia 1992 hodu padčas čarhovaje pilihrymki ŭ Afryku papa paprasiŭ u žycharoŭ hetaha kantynentu prabačeńnia za «žorstkuju źniavahu», jakoju byŭ handal čornymi rabami. 31 kastryčnika — reabilitacyja Halileja, asudžanaha ŭ 1633 h. za padtrymku teoryi Kapernika.

30 traŭnia 1994 h. u liście da biskupaŭ Jan Pavał II vykazaŭsia suprać śviatarstva žančyn. U vieraśni vychodzić kniha Jana Paŭła II «Pierastupić paroh nadziei», jakaja nieŭzabavie stała suśvietnym bestseleram. 11 vieraśnia — vizyt u Charvatyju. U Zahrabie papa zaklikaŭ narody byłoj Juhasłavi da ŭzajemnaha daravańnia. 2 listapada italjanskaja «La Stampa» drukuje interviju z papam: «Prychilniki kapitalizmu ŭ jahonych krajnich formach schilny zapluščvać vočy na toje, što kamunizm zrabiŭ dobraha, — na jaho vysiłki pa likvidacyi biespracoŭja, kłopat pra biednych». Papa adnym ź pieršych uźniaŭ hołas krytyki na adras biaźlitasnaha liberalnaha kapitalizmu, dla jakoha hrošy i raskoša — usio, a duch — ništo.

30 sakavika 1995 h. — encyklika «Evangelium vitae» («Evanhielle žyćcia») asudžaje aborty, eŭtanaziju, samahubstvy, a taksama štučnaje apładnieńnie i eksperymenty z embryjonami. 21—27 traŭnia — vizyt u Čechiju. Papa adpraŭlaje imšu ŭ polskim Skačovie. Jon kaža: «Pad lozunhami talerantnaści ŭ publičnym žyćci i ŭ ŚMI šyrycca časam vialikaja, mo ŭsio bolšaja nieciarpimaść. Adčuvajuć heta vierniki. Ich vypichvajuć na peryferyju hramadzkaha žyćcia, ź ich kpiać i kpiać z taho, što dla ich najśviaciejšaje». 12 śniežnia papa zaklikaje ŭłady krain, «kab z nahody Milenijumu dasiahnuli mižnarodnaha parazumieńnia ŭ spravie zabarony śmiarotnaha pakarańnia». 17 śniežnia papa vykazaŭ hłyboki žal z nahody śmierci ksiandza Jana Husa, spalenaha ŭ 1415 pavodle rašeńnia Kanstanckaha saboru.

12 sakavika 2000 h. — vykuplalnaje nabaženstva, kulminacyjnym punktam jakoha było ahučvańnie hrachoŭ Kaściołu. Hučała malitva ab prabačeńni za parušeńnie praŭdy siłaj, parušeńnie jednaści Carkvy, hrachoŭ, učynienych u dačynieńni da jaŭrejaŭ, viernikaŭ inšych relihij, słabiejšych hramadzkich hrup, nakštałt emihrantaŭ i cyhanoŭ, žančyn, ubohich, adrynutych. Papa pakajaŭsia za hrachi inkvizycyi, misijaneraŭ, jakija ahniom i miačom naviartali ŭ chryścijanstva, za dyskryminacyju pradstaŭnikoŭ inšych kanfesij. 20—26 sakavika — pilihrymka ŭ Śviatuju Ziamlu. Padčas imšy ŭ Betlejemie paśla kazani papa sčakaŭ chvilinu, pakul u susiednim miačecie nia skončycca kryk muedzina, jaki zaklikaŭ da malitvy. Papa pieršy ŭ historyi naviedaŭ miačet — bažnicu Amejadaŭ u Damasku.

11 sakavika 2001h. — najvialikšaja beatyfikacyja ŭ historyi. Śviatymi byli abvieščany 233 abaroncy Kaściołu, zakatavanyja padčas hramadzianskaj vajny 1936—1939 hadoŭ u Hišpanii. 23—27 červienia — pilihrymka va Ŭkrainu. Maskoŭski patryjarchat, u adroźnieńnie ad Ukrainskaj pravasłaŭnaj carkvy Kijeŭskaha patryjarchatu, da apošniaha praciviŭsia vizytu. Padčas pajezdki papy patryjarch Alaksij II demanstratyŭna naviedvaje biełaruskaje Paleśsie. 16—19 žniŭnia — nievialikaje padarožža na radzimu. Padčas imšy, u jakoj udzielničali 2,5 młn viernikaŭ, Jan Pavał II asudziŭ «šumnuju prapahandu liberalizmu, svabody biaz praŭdy j adkaznaści».

2003 hod — papa asudžaje intervencyju ZŠA i sajuźnikaŭ u Irak. 6 sakavika adbyłasia prezentacyja ŭ Vatykanie j Krakavie paemy papy «Rymski trypcich». Na biełaruskuju movu jaje pierakładzie Ryhor Baradulin.

Клас
0
Панылы сорам
0
Ха-ха
0
Ого
0
Сумна
0
Абуральна
0