Biełaruskija zorki nie adhadali Usiasłava Čaradzieja i słova «kaniušyna»

Na ANT 6 studzienia byŭ pakazany pieršy vypusk prahramy «Ja lublu Biełaruś». Heta prajekt hałandskaj vytvorčaści, stvorany piać hadoŭ tamu.

U bolšaści krain, dzie jaho pakazvajuć, jon nazyvajecca padobnym čynam: «Ja lublu Ukrainu», «Ja lublu Kitaj», «Ja lublu Italiju»… Ahułam ža prahrama była pakazana bolš čym u 20 krainach śvietu.

Licenzijnyja praviły nastupnyja. U hulni vystupajuć dźvie kamandy, kožnaja składajecca z troch udzielnikaŭ na čale z kapitanam. Jany pavinny jak maha chutčej adkazvać na pytańni, pryśviečanyja krainie. Zvyčajna ŭdzieł u prahramie biaruć miascovyja zorki.

Jaki kałaryt atrymaŭsia u ANT-šnaj viersii?

Ustupnaja pieśnia hučyć pa-biełarusku:

«Ja lublu Biełaruś, ja lublu Biełaruś.
Tvajoj ščyraj, adkrytaj dušoj hanarusia.
Zaśpiavajem ža razam, usioj Biełaruśsiu!»

«Na pieršaje my jamo bulbiany sup, na druhoje — bulbianyja draniki, i zapivajem usio heta bulbianym sokam. Tak, nas za heta nazyvajuć bulbašami, ale my viedajem, što samy smačny desiert — pirožnaje «Kartoška»! — pačaŭ Dzianis Kurjan.

U pieršaj kamandzie, «Śniehavikach», kapitanam była televiadučaja Maryna Hrycuk. Razam ź joj hulali śpiavačka Nastaśsia Vińnikava, jakaja «naradziłasia ŭ adzin dzień z Ałaj Puhačovaj», spartoviec i deputat Vadzim Dzieviatoŭski, a taksama «piaśniar» Valer Skaražonak.

Ich supierniki — «Śniehiry» — z devizam «I marozaŭ na dvary nie bajacca śniehiry». Kapitan — doktar Dźmitryj Sajkoŭ. U jaho kamandzie — ANT-šnaja viadučaja Volha Bahatyrevič, znaŭca i biznesoviec Aleś Muchin, a taksama śpiavačka Ina Afanaśjeva.

U pieršym raŭndzie hulcy pačali ŭhadvać słavutych biełarusaŭ — Ihara Łučanka, Viktara Hančarenku, Dźmitryja Kałduna, Vasila Bykava, Darju Domračavu, Michaiła Finbierha…

Kaho ŭhadać nie ŭdałosia? Usiasłava Čaradzieja — «kniazia VKŁ», jak apisała jana Maryna Hrycuk. «Viačasłaŭ?» — sprabavali padabrać imia hulcy. «Pałkavodziec z adnym vokam?» — Vital Kutuzaŭ.

Nastupny raŭnd — «rodnaja mova». U im na biełaruskuju movu pierajšoŭ i Dzianis Kurjan.

Treba skazać, jak pa-biełarusku pravilna pišacca słova.

«Siakiera», «padradčyk» i navat «žamčužyna» prahučali pravilna. Siarod pamyłkovych słovaŭ byli «hruŠčyk» i «ahienStva».

Treciaje spabornictva — pahladzieć videarolik pra kahości ź biełaruskich spartoŭcaŭ, a paśla adkazać na pytańnie. Uzhadvali fakty ź bijahrafii Alaksandry Hierasimieni, Darji Domračavaj, Ihara Žalazoŭskaha i «dynamaŭcaŭ»-1982.

Prahrama tym časam rušyć dalej. U čaćviortym raŭndzie treba davać chutkija adkazy na pytańni z historyi i hieahrafii Biełarusi —

stalicaj jakoj dziaržavy byŭ Navahrudak, kaho dresiravali Radziviły, jak nazyvałasia samaja vysokaja kropka Biełarusi?..

U kancy raŭnda ŭ rukach adnaho z udzielnikaŭ vybuchnuła skrynka. Niaŭdačnikam staŭ Vadzim Dzieviatoŭski. Pierad hetym jon jakraz nie zmoh adkazać na try pytańni zapar.

Na piatym etapie hulcam treba ŭhadać, pra što kažuć biełaruskija dzieci na ekranie, a ŭ finalnym, šostym, treba viedać statystyku — nazyvać ličby, jak maha bližej da pravilnych. Pryčym možna raicca i sa svajoj hrupaj padtrymki. Naprykład, kolki pracentaŭ biełaruskich mužčyn, zhodna z daśledavańniami, štodzień karystajecca srodkami paśla haleńnia? Akazałasia, što 27%. Ahulnaja praciahłaść usich aŭtamabilnych daroh Biełarusi? 85 668 km. Kolki hałoŭ zabiŭ BATE u čempijanacie Biełarusi 2012 hoda? 51 hoł.

Jość i pramiežkavyja zadańni, jakija patrabujuć uhadać viadomyja pieśni.

«Zaviruchu» ad «Vierasoŭ» nazvaŭ Dzieviatoŭski. Śpiavali ŭsim załam, jak i «Biełoruśsiju» «Pieśniaroŭ». Aproč taho, hučali pieśnia «Piečki-łavački», a taksama chity Dzimy Kałduna i Siarohi.

U rešcie rešt pieramohu vyrvała kamanda Maryny Hrycuk. «Śniehaviki» dakładniej skazali, kolki listoŭ adpravili biełarusy praz «Biełpoštu» ŭ 2011 hodzie — ažno 173 miljony!

Choć prahrama pieradusim zabaŭlalnaja, daviedacca ź jaje toje-sioje pra Biełaruś možna. Što niazvykła dla ANT i pryjemna dla hledačoŭ, choć časam z ekranu hučyć biełaruskaja mova. A voś zadańniaŭ, źviazanych z Rasijaj i rasijskaj kulturaj, zusim niašmat. Heta istotny krok napierad u paraŭnańni z raniejšymi spaznavalnymi prajektami ANT.

* * *

Pytańni, jakija vyklikali ciažkaści ŭ hulcoŭ «Ja lublu Biełaruś»

1. U jakim hodzie naradzilisia Jakub Kołas i Janka Kupała?

2. Pomnik jakoj litary ŭstalavany ŭ Połacku?

3. Jak pa-biełarusku budzie «klevier»?

4. Kamu naležaŭ majontak «Kobrynski kluč»?

5. Jak nazyvajecca samaje vialikaje vadaschovišča Biełarusi?