Uładzimier Makiej na pres-kanferencyi dla žurnalistaŭ padčas Vilenskaha samitu zajaviŭ, što Biełaruś hatovaja pačać pieramovy pa spraščeńni vizavaha režymu ź ES, paviedamlaje radyjo «Svaboda».
— My zajavili pra toje, što Biełaruś hatovaja pačać pieramovy pa spraščeńni vizavaha režymu i pa readmisii, tamu što heta vyhadna hramadzianam našaj krainy. My sychodzili z hetaha. I prezydent, dajučy adpaviednaje ŭkazańnie, sychodziŭ z taho, što heta pojdzie na karyść kankretnamu čałavieku i hramadzianam našaj krainy.
— Padpisańnie pahadnieńnia ab asacyjacyi razhladajecca jak budučaja miera?
— Na dadzienym etapie my vielmi ščylna pracujem nad intehracyjnymi pracesami u miežach Mytnaha źviazu i Adzinaj ekanamičnaj prastory.
My bačym tam kankretnyja vyhady i pieravahi dla Biełarusi. Udzieł u hetym prajekcie dapamahaje nam prymać šerah mieraŭ pa madernizacyi našaj ekanomiki, našych pradpryjemstvaŭ.
My bačym šerah pieravahaŭ. Ale heta nie aznačaje, što my całkam zakryvajemsia ad supracoŭnictva z Eŭrapiejskim Źviazam. Naadvarot, my zacikaŭlenyja ŭ vielmi ščylnym i plonnym supracoŭnictvie z Eŭrapiejskim Źviazam.
Eŭraźźviaz źjaŭlajecca druhim paśla Rasiei handlova-ekanamičnym partneram dla nas. Amal 30 pracentaŭ našaha ekspartu zaviazana na Eŭrapiejski Źviaz.
My majem namier vielmi ščylna pracavać pa raznastajnych nakirunkach i ŭ raznastajnych halinach — u pieršuju čarhu, ekanamičnych. Što tyčycca farmalizacyi niejkich stasunkaŭ z Eŭrapiejskim Źviazam: kaniečnie, my zacikaŭlenyja ŭ tym, kab jany byli farmalizavanyja, pastaŭlenyja na takuju salidnuju asnovu, dzie byli b dakładna zafiksavanyja ŭzajemnyja vyhady ad takoha supracoŭnictva…
— Ale heta nie asacyjacyja, pravilna ja razumieju?…
— Viedajecie, nichto nie zastrachavany ad taho, što ŭ budučyni sytuacyja moža źmianicca.
— A na siońniašni dzień?
— Na siońniašni dzień my nie viadziem razmovu pra toje, kab padpisvać pahadnieńnie ci parafijavać pahadnieńnie z Eŭrapiejskim Źviazam.
My kažam, što na dadzienym etapie kožnaja kraina-ŭdzielnica inicyjatyvy «Ŭschodniaje partnerstva» pa-svojmu bačyć uzrovień svajoj poviazi z Eŭrapiejskim Źviazam. Chtości choča ŭrešcie stać siabram Eŭrapiejskaha Źviazu, chtości choča mieć vielmi ščylnyja stasunki…
My chočam mieć narmalnyja palityčnyja i handlova-ekanamičnyja stasunki z Eŭrapiejskim Źviazam. Ja nie vyklučaju, što ŭ budučyni moža iści razmova i pra niejkija bolš ščylnyja stasunki z Eŭrapiejskim Źviazam.
Viedajecie, biełarusy, miarkujučy pa apytańniach hramadzkaj dumki, praviedzienych eŭrapiejskimi daślednickimi ŭstanovami, adčuvajuć siabie bolš eŭrapiejcami, čym hramadzianie niekatorych našych susiednich krainaŭ…
— Što Biełarusi daŭ hety samit?
— My nie čakali ad jaho niejkich praryŭnych rečaŭ. Ale hety samit byŭ vielmi važny z punktu hledžańnia jahonaha pazytyŭnaha kantekstu, pazytyŭnaj atmasfery.
Sama hetaja atmasfera stvaraje mahčymaść dla dalejšych krokaŭ, nakiravanych na narmalizacyju našych stasunkaŭ z Eŭrapiejskim Źviazam, i navat na dalejšaje pahłybleńnie i ŭmacavańnie supracoŭnictva.
My prapanavali šerah idejaŭ u kantekście padrychtoŭki i praviadzieńnia hetaha samitu. Jany byli pačutyja. Darečy, biznes-vymiareńnie, praviadzieńnie biznes-forumaŭ, što było zroblena napiaredadni hetaha samitu, — heta była biełaruskaja ideja.
I vielmi važna, my ličym, dla biznes-kołaŭ našych krainaŭ — razmaŭlać adzin z adnym, abmieńvacca dośviedam u raznastajnych sferach: u investycyjnaj sfery ŭ inšych sferach i h. d.
My prapanavali taksama padrychtavać šerah kankretnych prajektaŭ u ramkach «Uschodniaha partnerstva». Ale hetyja prajekty musiać być aryjentavanyja na kankretnych ludziej. Samaje hałoŭnaje…
Lubaja ž inicyjatyva važnaja tolki tady, kali heta mohuć adčuć na sabie prostyja ludzi. Kali jany nie adčuvajuć hetaha, dyk im, prabačcie, ni istotna (chacieŭ vykazać macniej), jak jana nazyvajecca. Ludzi musiać atrymlivać kankretnyja vyhady ad udziełu ŭ tym ci inšym prajekcie.
My pakul, na žal, na dvuchbakovym treku ŭ ramkach «Uschodniaha partnerstva» nia ŭdzielničajem. Nas niby izalavali z ulikam peŭnych prablemaŭ. Ale my ŭdzielničajem u šmatbakovym treku i my zaŭždy kažam našym eŭrapiejskim partneram: «Nia treba rabić niejkich nehatyŭnych krokaŭ u dačynieńni da Biełarusi, bo Biełaruś robić vielmi istotny ŭniosak u našu ahulnuju stabilnaść u Eŭropie, ahulnuju biaśpieku ŭ Eŭropie.
Vaźmicie tranzyt enerharesursaŭ. Ci maje Eŭropa niejkija prablemy z tranzytam vuhlevadarodaŭ z Rasiei z Eŭropu? — Nie. Ci jość terytaryjalnyja pretenzii da kahości? — Nie. My zmahajemsia z transpamiežnaj złačynnaściu na našych miežach? — Zmahajemsia.
Štomiesiac šmat (inšym razam — pa tysiačy) nielehalnych mihrantaŭ zatrymlivajecca na našaj miažy — čamu Eŭropa hetaha nia bačyć? Zmahańnie z handlem ludźmi, ź nielehalnymi narkotykami i h. d. i da t. p. Usio heta — uniosak Biełarusi ŭ zabieśpiačeńnie eŭrapiejskaj biaśpieki.
I admaŭlać heta, ja dumaju, nia moža nichto. Tamu treba siadać za stoł i abmiarkoŭvać, kaniečnie, najaŭnyja prablemy, ale ŭ kanstruktyŭnym duchu znachodzić šlachi vyrašeńnia hetych prablemaŭ.
— Ci vaš vizyt i inicyjatyvy, prapanavanyja Biełaruśsiu, aznačajuć, što Biełaruś hatovaja taksama pačać vyrašać prablemu vyzvaleńnia palityčnych viaźniaŭ, pra jakuju zhadvajecca ŭvieś čas z boku Brusela?
— Pa-pieršaje, u nas niama anijakich palityčnych viaźniaŭ. Tyja viaźni, jakija siadziać u turmie, jany pakaranyja za kankretnyja kryminalnyja złačynstvy.
U inšych krainach jany b, napeŭna, atrymali bolšy termin. Pa-druhoje, my taksama možam havaryć pra toje, što sankcyi, jakija ŭviedzienyja suprać Biełarusi, pavinnyja być admienienyja, inakš nijakaj razmovy nie atrymajecca.
Pavinien być dyjaloh. U pracesie dyjalohu pavinnyja być vyrašanyja ŭsie prablemy, jakija isnujuć u nas z Eŭrapiejskim Źviazam.
— Ci vy hatovyja vyzvalić palitviaźniaŭ u abmien na admienu sankcyj?
— Nakont vyzvaleńnia palitviaźniaŭ — heta pytańnie nie da Ministerstva zamiežnych spravaŭ i da tych struktur, jakija prymali adpaviednaje rašeńnie.
U nas sudy niezaležnyja, tam źviartajciesia da ich. Ale ja ŭpeŭnieny: kali b hetyja viaźni napisali adpaviedny list pra pamiłavańnie, dyk hety list byŭ by razhledžany i, mahčyma, było b pryniataje pazytyŭnaje rašeńnie.
Ale zychodziačy z palityčnych pieradumovaŭ, palityčnaha boku, ja nie liču, što tut pavinnyja być pryniatyja niejkija rašeńni.
— Štefan Fiule ŭčora zajaviŭ «Eŭraradyjo», što naładžvańnie dyjalohu mahčymaje pry ŭmovie vyzvaleńnia palitviaźniaŭ. Jak takija zajavy ŭpłyvajuć na atmasferu adnosinaŭ pamiž Biełaruśsiu i EZ?
— Kiepska ŭpłyvajuć. Ja liču, što dyjaloh pavinien adbyvacca pry lubych umovach. I stavić niejkija pieradumovy pierad pačatkam dyjalohu — heta absalutna biessensoŭnaja reč.
Tamu my siońnia mieli vielmi dobry dyjaloh sa spadarom Fiule. Ja liču, što dyjaloh — albo jon jość, albo nie. Jon pavinien adbyvacca biez usialakich pieradumovaŭ. Kali jość imknieńnie vyrašyć tuju ci inšuju prablema kanstruktyŭna.
— Tolki što spadar Barozu skazaŭ, što pačuŭ ad vas pra hatoŭnaść Biełarusi pačać pieramovy ab spraščeńni vizavaha režymu. A što heta aznačaje prostymi słovami: praź miesiac — praz paŭhodu sprościcca hety vizavy režym?
— Chaču pačać zdalok. U 2004 hodzie my prapanavali Eŭrapiejskamu Źviazu pačać dyjaloh ab spraščeńni vizavaha režymu. My prapanoŭvali heta na praciahu siami hadoŭ, da 2011 hodu. Eŭrapiejski Źviaz byŭ suprać.
A ŭ 2011 hodzie, kali byli ŭviedzienyja sankcyi, Eŭrapiejski Źviaz raptam abjaviŭ nam pra zhodu pačać adpaviedny praces pieramoŭ. Kaniečnie, u hetych umovach my nie mahli pajści na takoje. I hetaje pytańnie zastavałasia ŭ takim padviešanym stanie da siońniašniaha dnia.
Siońnia, ja liču, nastaŭ čas, kali možna vieści razmovu ab pačatku pieramovaŭ z Eŭrapiejskim Źviazam nakont zaklučeńnia pahadnieńnia ab spraščeńni vizavaha režymu. Heta pastanova prezydenta našaj krainy.
Ja ŭžo kazaŭ pra heta, jon zychodziŭ pry hetym z taho, što heta budzie vyhadna dla kožnaha kankretnaha čałavieka, dla našych ludziej.
Darečy, što tyčycca pradstaŭnikoŭ hramadzianskaj supolnaści ci apazycyi, dyk ŭ ich nikoli nie było prablemaŭ z atrymańniem vizaŭ.
A my ličym, što praces pieramovaŭ z Eŭrapiejskim Źviazam budzie dobrym unioskam, skažam tak, u kankretnaha čałavieka. I heta budzie vielmi pazytyŭna razhladacca kankretnym čałaviekam, kankretnymi ludźmi.
Jak doŭha praciahniecca hety praces, ja nia viedaju. Kaniečnie, mohuć źjavicca niejkija prablemy. Ale my nastrojenyja na toje, kab kanstruktyŭna vyrašać usie hetyja prablemy.
— Ci možna skazać, što takoha-ta čysła pracoŭnaja hrupa siadzie pracavać nad hetym pytańniem?
— Ja nia viedaju, vy lepš zapytajciesia ŭ tych krainaŭ, jakija ŭžo padpisali hetaje pahadnieńnie, kolki času heta ŭ ich zaniało. Kali budzie imknieńnie sapraŭdy vyrašać hetaje pytańnie ŭ kanstruktyŭnym rečyščy, dyk heta zojmie karotki čas.
Kali nie — dyk heta moža zaniać peŭny čas. Ale ja liču, što za davoli karotki termin my možam vyjści na toje, kab zaklučyć adpaviednaje pahadnieńnie.
Jašče raz padkreślivaju: pavinien być kanstruktyŭny nastroj z abodvuch bakoŭ. My hatovyja da takoha padychodu i my ličym, što dyjaloh, kanstruktyŭny padychod, — heta tyja asnovy, na jakich pavinnyja raźvivacca našyja adnosiny ź Eŭrapiejskim Źviazam.
