Napiaredadni Novaha hodu vyjšła apošniaja kniha z 23-tamovaha zboru tvoraŭ Niła Hileviča, jaki narodny paet Biełarusi vydavaŭ 10 hadoŭ za svoj ułasny košt. U zbor uvajšli rečy, napisanyja bolš jak za 60 hadoŭ.
Układajučy zbor tvoraŭ, Nił Hilevič patrabavalna vybiraŭ najlepšaje z napisanaha. Na žal, knihi vychodzili zusim nievialikim nakładam — niekatoryja tamy tolki pa 50–100 asobnikaŭ. Bolšuju častku aŭtar razdavaŭ rodnym, siabram i znajomym.
Paet ścipła admoviŭsia havaryć pra značnaść zaviaršeńnia pracy nad 23-tamovikam, paličyŭšy, što pra vynik jahonaj 10-hadovaj pracy najlepš raspaviaduć bližejšyja siabry i čytačy. Ale adznačyŭ, što
heta — nia poŭny zbor tvoraŭ i nia vybranaje, a tyja tvory, jakija jon sam ličyć najlepšymi ŭ svajoj tvorčaści.
Taksama Nił Hilevič paćvierdziŭ, što ŭsie vydadzienyja knihi nadrukavaŭ za svaju nievialikuju pensiju:
«Heta vialiki zbor. Ale ž heta nia poŭny akademičny zbor, poŭny zbor pry žyćci nie vydajecca. Heta prosta vialiki zbor. A poŭny akademičny, moža, budzie naličvać i 33 tamy, a to i bolš. Heta ja lepšaje adbiraŭ. Jašče na 7–10 tamoŭ zastałosia za bortam.
Ja hety zbor vydaŭ za svaju dochłuju pensiju.
Nivodnaha rubla nijaki sponsar mnie nie davaŭ. Ja ž čytaju naviny i viedaju, jak paety na 20, 30, 40 hadoŭ za mianie maładziejšyja jeździać pa Eŭropie, atrymlivajuć ad sponsaraŭ dapamohu. Vialikuju dapamohu. A ja — ni kapiejki.
Ja ŭsie 23 tamy za hetyja 10 hadoŭ vydaŭ za svaje hrošy. U mianie try tamy vyjšli pa 50 ekzemplaraŭ. Niekalki tamoŭ — pa 70, niekalki — pa 100. Samaje bolšaje — heta 100 ekzemplaraŭ. Heta ž naśmieška i ździek. Nu choć by 200, choć by 300. A dzie hrošy ŭziać? Chto i dzie pačytaje hety zbor? Tolki ŭ Nacyjanalnaj biblijatecy. Bo astatniaje ja ŭsio razdaŭ svaim rodnym i siabram. A jak ža?»
Litaraturaznaŭca i siabroŭka paeta Lidzija Savik u 2003 hodzie prysutničała na prezentacyi prajektu vydańnia. Raspaviadajučy pra žanravuju raznastajnaść zboru, jana kaža, što praca, praroblenaja Niłam Hilevičam padčas stvareńnia 23-tamovika, pad siłu chiba što cełamu litaraturnamu instytutu:
«Najpierš Nił Hilevič — paet. Tamu paezija zajmaje ažno šeść tamoŭ zboru. Heta vieršy, vieršavany raman «Rodnyja dzieci», paemy, satyra i humar, litaraturnyja mistyfikacyi, cykl histaryčnych paemaŭ, kazki i zahadki dla dziaciej. Try tamy zajmajuć pierakłady sa słavianskich movaŭ: bałharskaj, rasiejskaj, ukrainskaj, polskaj, słavienskaj, serbskaj, charvackaj, łužyckaj, makiedonskaj, českaj — usiaho bolš za 400 paetaŭ. Nił Symonavič nia prosta pierakłaŭ hetyja vieršy, a pierastvaryŭ ich na cudoŭnaj biełaruskaj movie, uvioŭšy bieźlič zamiežnych paetaŭ u biełaruskuju litaraturu. Publicystyka, jakaja ŭvajšła ŭ zbor, — heta prasiaknuty bolem rozdum nad sučasnym žyćciom, nad stanoviščam našaj movy, litaratury i kultury. U publicystyčnych tvorach Nił Symonavič vielmi śmieła i adkryta havoryć pra samyja nadzionnyja i balučyja prablemy hramadztva, nazyvajučy imiony, ahučvajučy toje, što inšyja bajacca skazać usłych. Taksama
šmat jość tvoraŭ prazaičnych, siarod jakich raman «Pieražyŭšy vajnu», u jakim paet raspaviadaje pra svajo dziacinstva i pra toje, što adbyvałasia padčas vajny ŭ jaho rodnaj vioscy; ščymlivaja apovieść-uspamin «Razumnaja dzievačka», pryśviečanaja žoncy paeta Ninie Ivanaŭnie.
Taksama ŭ zbory — litaraturaznaŭčyja i krytyčnyja pracy, sabrany aŭtaram falklor, zapisy sa sšytkaŭ, zanatoŭki, repliki, moŭnyja žyvinki, pradmovy, vybranyja staronki ź dziońnika paeta, šmat-šmat čaho inšaha».
Apošni tom zboru vydadzieny pad numaram 22, tamu što 23-ci vyjšaŭ raniej.
