Alaksandra Vasilevič i Alaksandr Basacki vyrašyli prajavić hramadzianskuju pazicyju i zapytalisia ŭ čynoŭnikaŭ, čamu b im nie pierasieści na pradukcyju ajčynnaha aŭtaprama — aŭtamabili Geely.
Vynikami pierapiski ź dziaržaŭnymi orhanami maładyja ludzi padzialilisia z čytačami — praŭda, jany tak i nie zrazumieli, čamu ŭsie tak uparta adchryščvajucca ad «biełaruskaha cudu» i abaraniajuć svajo prava jeździć na inšamarkach.
Alaksandra nakiravała ŭ Administracyju prezidenta, Saviet Respubliki, Pałatu pradstaŭnikoŭ i Kamitet dziaržkantrolu nastupny zvarot:
«Bolšaść słužbovych transpartnych srodkaŭ čynoŭnikaŭ roznaha kłasa Biełarusi źjaŭlajucca davoli darahimi statusnymi aŭtamabilami. Pra heta śviedčać šmatlikija tendery, abvieščanyja na aficyjnych sajtach pa dziaržaŭnych zakupkach (www.icetrade.by, www.goszakupki.by), a taksama artykuły aficyjnych i niezaležnych ŚMI. Paśla ŭkaza prezidenta №119 ad 12 sakavika 2013 hoda apietyty pradstaŭnikoŭ ułady niekalki ucichamirylisia, ale ciapier stali tolki aryjentavacca na miažu koštu ŭ 25 tys. jeŭra za aŭto, što ŭ pieraliku na dalary składaje bolš za 34 tys. Dumajecca, što bolšaść hramadzian našaj krainy pahodzicca, što pry našym biudžecie katać čynoŭnikaŭ, chaj navat dobrych, na takich darahich inšamarkach — niedazvalalnaja raskoša. Hruntujučysia na vykładzienych faktach, prapanuju vynieści na razhlad Nacyjanalnaha schodu Respubliki Biełaruś zakonaprajekt, jaki abaviazvaje nabyvać u jakaści słužbovych transpartnych srodkaŭ dla čynoŭnikaŭ Respubliki Biełaruś aŭtamabili vyklučna ajčynnaj vytvorčaści. Akramia taho, razhledzieć mahčymyja varyjanty zamieny ŭžo najaŭnaha aŭtaparka inšamarak dziaržorhanaŭ našaj krainy aŭtamabilami biełaruskich vytvorcaŭ».
Alaksandra spasyłajecca na toje, što ŭ krainie isnuje vytvorčaść Geely, «jakaść i pryhažość jakich vysoka acaniŭ navat sam prezident i daručyŭ u vusnaj formie znajści mahčymaści realizacyi aŭto na ŭnutranym rynku krainy».
Inicyjatyŭnyja aŭtary navat raśpisali čynoŭnikam ekanamičnuju vyhadu: u pryvatnaści, na ich dumku, «kupla aŭtamabilaŭ zamiežnaj vytvorčaści pryvodzić da vyvadu srodkaŭ dziaržaŭnaha biudžetu za miažu, tym samym zabiaśpiečvajučy ekanomiku inšych dziaržaŭ, kupla ž aŭtamabilaŭ marki Geely dazvalaje, chaj častkova, ale zachavać vydatkavanyja hrašovyja sumy ŭnutry našaj krainy». Taksama maładyja ludzi ŭpeŭnienyja, što «z ulikam vysokaha koštu aŭtamabilaŭ, nabytych dziaržarhanizacyjami da 2013/03/12 hoda, roŭna jak i paśla ŭstupleńnia ŭkaza ŭ zakonnuju siłu, navat z ulikam taho, što jany — b/u, nie zastajecca nijakich sumnievaŭ, što zamiena aŭtaparka dziaržorhanaŭ budzie rentabielnym mierapryjemstvam — dazvolić papoŭnić kaznu za košt roźnicy ŭ košcie pamiž pradavanymi b/u inšamarkami i nabytymi novymi Geely.
Aŭtary zvarotu pryvodziać prykład: Hrodzienski rajvykankamam abviaściŭ pra zakupku aŭtamabila Suzuki Grand Vitara koštam 330 młn rubloŭ (kala $33 tys. abo €24 tys.). Heta byccam by ŭkładajecca ŭ limit, vyznačany ŭkazam, «ale suma ž vialikaja», tady jak košt novaha krasoviera Geely Emgrand X7 (samaje darahoje aŭto ad «BiełDžy») startuje z $19 tys. List inicyjatyŭnych hramadzian nie zhabiŭsia u čynavienskich kabinietach — jaho pačali pierasyłać pa instancyjach: z Administracyi prezidenta paviedamili, što zvarot spuščany ŭ aparat Saŭmina, va ŭradzie skazali, što pieranakiravali papieru ŭ Minfin.
Minfin za podpisam pieršaha namieśnika ministra Amaryna adhuknuŭsia razhornuta. Spasłaŭsia na zhadany ŭkaz prezidenta za numaram 119. Alaksandry patłumačyli, što pracedura zakupak adkrytaja: «Vybar kankretnaha aŭtamabila, zychodziačy z suadnosin «košt-jakaść» ažyćciaŭlajecca ŭ miežach ustanoŭlenaha pamieru». Što ž tyčycca ajčynnaj vytvorčaści aŭtamabila marki Geely, to «da hetaha času praviedziena zakupka hetych aŭtamabilaŭ Ministerstvam pa padatkach i zborach i Ministerstvam handlu dla svaich terytaryjalnych orhanaŭ (inśpiekcyj)».
Saviet Respubliki byŭ bolš kankretny: «Na vašu prapanovu ab zakanadaŭčym zamacavańni normaŭ, jakija abaviazvajuć «nabyvać u jakaści słužbovych transpartnych srodkaŭ aŭtamabili vyklučna biełaruskaj vytvorčaści» paviedamlajem, što ŭ ciapierašni čas raspracoŭka zakonaprajekta pa zhadanym pytańni nie płanujecca». Z tekstu vynikaje, što 119-y ŭkaz jość, dziejničaje i chvalavacca niama pryčyn.
Pałata pradstaŭnikoŭ Nacyjanalnaha schodu akazałasia značna bolš šmatsłoŭnaj i dała trochi inšy adkaz.
Staršynia Pastajannaj kamisii pa ekanamičnaj palitycy spasyłajecca ŭžo nie na biełaruskaje, a na mižnarodnaje zakanadaŭstva, u pryvatnaści, nahadvaje, što kraina źjaŭlajecca ŭdzielnikam Mytnaha sajuza i Adzinaj ekanamičnaj prastory, i isnuje adpaviednaje Pahadnieńnie ab dziaržaŭnych (municypalnych) zakupkach, pavodle jakoha ŭdzielniki sajuza-prastory nie mohuć pradastaŭlać asablivych prefierencyj nacyjanalnym tavaram i pastaŭščykam pry ažyćciaŭleńni dziaržzakupak.
Heta značyć biez karekciroŭki mižnarodnaha zakanadaŭstva, na dumku deputataŭ, abmiežavać dziaržzakupki biełaruskim Geely nie atrymajecca. Pry hetym, nahadajem, krychu bolš čym miesiac tamu premjer-ministr RF Dźmitryj Miadźviedzieŭ svajoj pastanovaj zabaraniŭ rasijskim čynoŭnikam kuplać aŭtamabili zamiežnaj vytvorčaści.
«Va ŭsich adkazach nie było adkazu, — kanstatuje Alaksandr Basacki. — My prapanoŭvali prydumać, jak usio ž taki źmianić zakanadaŭstva i kuplać Geely, a jany adkazvali, što zakanadaŭstva nie dazvalaje. Adnak ža niejak jany [čynoŭniki] kupili Geely dla padatkovaj — naŭrad ci ŭ parušeńnie zakanadaŭstva? Što pieraškadžaje pierasadzić na hetyja mašyny ŭsich?»
